Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 28 – Tập làm văn: Luyện tập cách làm bài văn biểu cảm

TRÖÔØNG THCS PHAN BOÄI CHAÂUMOÂN NGÖÕ VAÊN 7KÍNH CHAØO QUYÙ THAÀY COÂ VEÀ DÖÏ TIEÁT THAO GIAÛNGGV: Nguyeãn Coâng Quyeàn	Như tiết trước chúng ta đã biết, các phương tiện để biểu cảm như: Thư từ, thơ, ca dao – dân ca, hay các em đã thấy một bản nhạc, bài hát cũng là phương tiện biểu cảm Ở HKI chương trình lớp 7 chúng ta được học Văn biểu cảm (nhưng ở dạng văn). Vậy làm thế nào để có một bài văn biểu cảm đạt kết quả tốt, tiết hôm nay chúng ta đi vào tìm hiểuBài hát biểu lộ tình cảm gì?Tình yêu quê hương đất nướcTiết 28 – Tập làm văn: LUYỆN TẬP CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢMI. Ôn tập lý thuyết:? Văn biểu cảm?* Vaên bieåu caûm: Laø vaên baûn vieát ra nhaèm bieåu ñaït tình caûm, caûm xuùc, söï ñaùnh giaù cuûa con ngöôøi veà theá giôùi xung quanh vaø kheâu gôïi söï ñoàng caûm nôi ngöôøi ñoïc, ngöôøi nghe.* Vaên bieåu caûm coøn goïi laø vaên tröõ tình; bao goàm caùc theå loaïi vaên hoïc nhö thô tröõ tình, ca dao tröõ tình, tuøy buùt... * Tình caûm trong vaên bieåu caûm laø nhöõng tình caûm ñeïp, thaám nhuaàn tö töôûng nhaân vaên (nhö yeâu con ngöôøi, thieân nhieân, Toå quoác, gheùt ñoäc aùc...)Tiết 28 – Tập làm văn: LUYỆN TẬP CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢMI. Ôn tập lý thuyết:? Ñaëc ñieåm cuûa vaên bieåu caûm?- Mỗi bài văn biểu cảm tập chung biểu đạt một tình cảm chủ yếu.- Để biểu đạt tình cảm ấy, người viết có thể chọn một hình ảnh có ý nghĩa ẩn dụ, tượng trưng (là đồ vật, loài cây hay một hiện tượng nào đó) để gửi gắm tình cảm, tư tưởng, hoặc biểu đạt bằng cách thổ lộ trực tiếp những nỗi niềm, cảm xúc trong lòng.- Tình cảm trong bài phải rõ ràng, trong sáng, chân thực thì bài văn mới có giá trị.- Bieåu caûm giaùn tieáp: Laø thoâng qua moät phong caûnh, moät caâu chuyeän, moät söï vaät, hay moät suy nghó naøo ñoù ñeå bieåu hieän, göûi gaém tö töôûng, tình caûm, caûm xuùc.- Bieåu caûm tröïc tieáp: Boäc loä tình caûm, caûm xuùc, yù nghó thaàm kín... baèng nhöõng töø ngöõ tröïc tieáp gôïi ra tình caûm aáy.Tiết 28 – Tập làm văn: LUYỆN TẬP CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢMI. Ôn tập lý thuyết:? Bố cục của bài văn biểu cảm gồm có mấy phần?* Cũng như các thể loại văn khác. Văn biểu cảm cũng có bố cục 3 phần: - Mở bài:- Thân bài:- Kết bài:? Các bước làm bài văn biểu cảm?1. Định hướng chính xaùc: Hieåu yù nghóa töø caùc töø trong ñeà ñeå xaùc ñònh noäi dung, nhöõng yeâu caàu cuûa ñeà baøi.2. Xaây döïng boá cuïc (Laäp daøn baøi):3. Dieãn ñaït thaønh vaên:4. Ñoïc vaø söûa chöõa:Tiết 28 – Tập làm văn: LUYỆN TẬP CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢMI. Ôn tập lý thuyết:Tiết 28 – Tập làm văn: LUYỆN TẬP CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢMI. Ôn tập lý thuyết:II. Luyện tập:Đề bài: Loài cây em yêu.1. Định hướng chính xác:- Thể loại: văn biểu cảm.Thể loại của văn bản em chuẩn bị làm? Đối tượng biểu cảm?Em thể hiện tình cảm như thế nào đối với cây?- Đối tượng: Cây nào đó em thích (cây tre Việt Nam, phượng, mai, )- Định hướng tình cảm: tình cảm yêu thích loài cây đó.? Đề yêu cầu viết cho ai? ? Viết về cái gì? ? Viết để làm gì? ? Viết như thế nào? ? Giải thích yêu cầu của đề qua các từ ngữ sau: loài cây, em, yêuTiết 28 – Tập làm văn: LUYỆN TẬP CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢMI. Ôn tập lý thuyết:II. Luyện tập:Đề bài: Loài cây em yêu.1. Định hướng chính xác:2. Laäp daøn yù:Mở bài: Giới loài cây và lý do mà em yêu thích.Thân bài: - Các đặc điểm gợi cảm của cây mà em yêu thích. - Loài cây em thích trong cuộc sống của con người. - Loài cây em thích trong cuộc sống của em.Kết bài: Khẳng định lại tình cảm của em đối với loài cây đó.DAØN BAØI THAM KHAÛOTiết 28 – Tập làm văn: LUYỆN TẬP CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢMI. Ôn tập lý thuyết:II. Luyện tập:Đề bài: Loài cây em yêu.1. Định hướng chính xác:2. Lập dàn ý:Bây giờ chúng ta chọn đối tượng biểu cảm là cây tre Việt Nam.Tiết 28 – Tập làm văn: LUYỆN TẬP CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢMI. Ôn tập lý thuyết:II. Luyện tập:Đề bài: Loài cây em yêu.1. Định hướng chính xác:2. Lập dàn ý:*) Mở bài.- Giới thiệu cây tre Việt Nam.- Nêu lí do em yêu thích.Phầm mở bài, vấn đề đầu tiên ta cần trình bày?Tiết 28 – Tập làm văn: LUYỆN TẬP CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢMII. Luyện tập:Đề bài: Loài cây em yêu.1. Định hướng chính xác:2. Lập dàn ý:* Thaân baøi:- Caây tre trong ñôøi soáng con ngöôøi Vieät Nam. + Treân ñaát nöôùc Vieät Nam ñaâu ñaâu cuõng coù tre. + Tre gaén boù, gaàn guõi vôùi ngöôøi Vieät Nam bao ñôøi nay. + Tre laøm ñoà duøng, vaät duïng trong nhaø. + Trong chieán ñaáu: Tre laøm vuõ khí, tre taïo ra nôi che daáu boä ñoäi, vaây haõm quaân thuø. - Tre coù nhöõng ñaëc ñieåm, phaåm chaát gioáng con ngöôøi Vieät Nam. + Caàn cuø, chaêm chæ, vöôn leân trong ñaát caèn. + Ñoaøn keát, baát khuaát, kieân cöôøng taïo neân thaønh luõy bao boïc laøng queâ Vieät Nam tröôùc quaân thuø, baõo taùp möa sa.Thảo luận:Mở bài: Giới loài cây và lý do mà em yêu thích.Thân bài: - Các đặc điểm gợi cảm của cây mà em yêu thích. - Loài cây em thích trong cuộc sống của con người. - Loài cây em thích trong cuộc sống của em.Kết bài: Khẳng định lại tình cảm của em đối với loài cây đó.Tre xanhXanh tự bao giờChuyện ngày xưa đã có bờ tre xanh? (Nguyễn Duy)Thân gày guộc, lá mong manhMà sao nên lũy nên thành tre ơi?Ở đâu tre cũng xanh tươiCho dù đất sỏi đất vôi bạc màu? (Nguyễn Duy)Gậy tre, chông tre kiên cường chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng đại bác, tre còn làm hầm ngụy trang và giữ bí mật... Tre bao bọc, che chở cho nguời con Việt trong những đêm dài hành quân ra trận...(Thép Mới)Tiết 28 – Tập làm văn: LUYỆN TẬP CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢMII. Luyện tập:Đề bài: Loài cây em yêu.1. Định hướng chính xác:2. Lập dàn ý:*) Kết bài: Khẳng định lại tình cảm của em với cây tre Việt Nam.Em làm thế nào trong phần kết bài? Tiết 28 – Tập làm văn: LUYỆN TẬP CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢMII. Luyện tập:Đề bài: Loài cây em yêu.1. Định hướng chính xác:2. Lập dàn ý:*) Kết bài: Khẳng định lại tình cảm của em với cây tre Việt Nam.*) Mở bài: Giới thiệu và nêu lí do em yêu thích cây tre Việt Nam.* Thaân baøi:- Caây tre trong ñôøi soáng con ngöôøi Vieät Nam. +Treân ñaát nöôùc Vieät Nam ñaâu ñaâu cuõng coù tre. + Tre gaén boù, gaàn guõi vôùi ngöôøi Vieät Nam bao ñôøi nay. + Tre laøm ñoà duøng, vaät duïng trong nhaø. + Trong chieán ñaáu: Tre laøm vuõ khí, tre taïo ra nôi che daáu boä ñoäi, vaây haõm quaân thuø. - Tre coù nhöõng ñaëc ñieåm, phaåm chaát gioáng con ngöôøi Vieät Nam. + Caàn cuø, chaêm chæ, vöôn leân trong ñaát caèn. + Ñoaøn keát, baát khuaát, kieân cöôøng, taïo neân thaønh luõy bao boïc laøng queâ Vieät Nam tröôùc quaân thuø, baõo taùp möa sa.Tre xanhXanh tự bao giờChuyện ngày xưa đã có bờ tre xanh? Thân gày guộc, lá mong manhMà sao nên lũy nên thành tre ơi?Ở đâu tre cũng xanh tươiCho dù đất sỏi đất vôi bạc màu? Có gì đâu, có gì đâuMỡ màu ít chắt dồn lâu hóa nhiềuRễ siêng không ngại đất nghèoTre bao nhiêu rễ bấy nhiêu cần cù Vươn mình trong gió tre đuCây kham khổ vẫn hát ru lá cànhYêu nhiều nắng nỏ trời xanhTre xanh không đứng khuất mình bóng râm Bão bùng thân bọc lấy thânTay ôm tay níu tre gần nhau thêmThương nhau tre không ở riêngLũy thành từ đó mà nên hỡi ngườiChẳng may thân gãy cành rơiVẫn nguyên cái gốc truyền đời cho măngNòi tre đâu chịu mọc congChưa lên đã nhọn như chông lạ thường Lưng trần phơi nắng phơi sươngCó manh áo cộc tre nhường cho conMăng non là búp măng nonĐã mang dáng thẳng thân tròn của treNăm qua đi tháng qua điTre già măng mọc có gì lạ đâuMai sau, Mai sau, Mai sauĐất xanh tre mãi xanh màu tre xanh!TRE VIỆT NAM(Nguyễn Duy)Tiết 28 – Tập làm văn: LUYỆN TẬP CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢMII. Luyện tập:Đề bài: Loài cây em yêu.3. Vieát thaønh vaên:*) Kết bài: Khẳng định lại tình cảm của em với cây tre Việt Nam.*) Mở bài:- Giới thiệu và nêu lí do em yêu thích cây tre Việt Nam.*) Thaân baøi:- Caây tre trong ñôøi soáng con ngöôøi Vieät Nam. + Treân ñaát nöôùc Vieät Nam ñaâu ñaâu cuõng coù tre. + Tre gaén boù, gaàn guõi vôùi ngöôøi Vieät Nam bao ñôøi nay. + Tre laøm ñoà duøng, vaät duïng trong nhaø. + Trong chieán ñaáu: Tre laøm vuõ khí, tre taïo ra nôi che daáu boä ñoäi, vaây haõm quaân thuø. - Tre coù nhöõng ñaëc ñieåm, phaåm chaát gioáng con ngöôøi Vieät Nam. + Caàn cuø, chaêm chæ, vöôn leân trong ñaát caèn. + Ñoaøn keát, baát khuaát, kieân cöôøng, taïo neâm thaønh luõy bao boïc laøng queâ Vieät Nam tröôùc quaân thuø, baõo taùp möa sa.Em hãy viết mở bài và kết bài theo dàn ý trên?* Mở bài. Đất nước Việt Nam có hàng ngàn, hàng vạn loài cây khác nhau. Cây nào cũng đẹp cũng hữu ích nhưng loài cây em yêu thích nhất là cây tre. Vì tre tượng trưng cho dân tộc Việt Nam kiên trì, bề bỉ, hiên ngang, bất khuất trong mọi hoàn cảnh. Tiết 28 – Tập làm văn: LUYỆN TẬP CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢM3. Viết thành văn:* Kết bài: Tre Việt Nam đáng yêu, đáng quý xiết bao. Dù có phải đi đâu xa quê hương xứ sở nhưng hình ảnh cây tre kiên cường sẽ không bao giờ phai mờ trong tâm trí em.4. Đọc và sửa chữa:II. Luyện tập:Đề bài: Loài cây em yêu.1. Định hướng chính xác:2. Lập dàn ý:Mở bài: 	Trong đầm gì đẹp bằng sen,	Lá xanh, bông trắng lại chen nhị vàng.	Nhị vàng, bông trắng, lá xanh,	Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn. Đúng như lời ca dao xưa đã nói, cây hoa sen có một vẻ đẹp bình dị và thanh cao không dễ dàng tìm thấy ở các loài cây, loài hoa khác. Có lẽ vì thế, chẳng biết tự bao giờ, cây hoa sen đã là loài cây mà em thích nhất.Kết bài: Em yêu hoa sen, một loài hoa giản dị, thanh cao. Sen không có vẻ kiêu sa của hoa hồng, hoa lan, hoa cúc nhưng sen vẫn được các nhà văn, nhà thơ ca ngợi nhờ nét đẹp hiếm có mà các loài hoa khác không dễ gì có được “gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”.Tiết 28 – Tập làm văn: LUYỆN TẬP CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢMBÀI TẬP NHANH Thaûo thöông nhôù ôi! Môùi ngaøy naøo Thaûo coøn ngoài chung moät baøn vôùi Hoàng, Minh, Ngoïc, theá maø nay Thaûo ñaõ theo cha meï vaøo Thaønh phoá Hoà Chí Minh, ñeå boïn mình xieát bao mong nhôù. Thaûo coù nhôù nhöõng laàn chuùng mình daïo Hoà Taây, cuøng chôi Thuû Leä, cuøng tham quan Ao Vua? Thaûo coù nhôù moät laàn mình oám daøi, Thaûo cheùp baøi cho mình?...( Baøi tham khaûo cuûa hoïc sinh)? Ñoaïn vaên treân muoán bieåu ñaït tình caûm gì? Tình caûm ñoù ñöôïc boäc loä giaùn tieáp hay tröïc tieáp?? Qua vieäc mieâu taû hình daùng cuûa baùnh troâi, taùc giaû muoán ngaàm bieåu ñaït tình cảm naøo khaùc? Tình caûm ñoù ñöôïc boäc loä giaùn tieáp hay tröïc tieáp?BAÙNH TROÂI NÖÔÙCThaân em vöøa traéng laïi vöøa troønBaûy noåi ba chìm vôùi nöôùc nonRaén naùt maëc daàu tay keû naënMaø em vaãn giöõ taám loøng son.(Hoà Xuaân Höông)Thaûo luaän:BÀI TẬP NHANH Thaûo thöông nhôù ôi! Môùi ngaøy naøo Thaûo coøn ngoài chung moät baøn vôùi Hoàng, Minh, Ngoïc, theá maø nay Thaûo ñaõ theo cha meï vaøo Thaønh phoá Hoà Chí Minh, ñeå boïn mình xieát bao mong nhôù. Thaûo coù nhôù nhöõng laàn chuùng mình daïo Hoà Taây, cuøng chôi Thuû Leä, cuøng tham quan Ao Vua? Thaûo coù nhôù moät laàn mình oám daøi, Thaûo cheùp baøi cho mình?...( Baøi tham khaûo cuûa hoïc sinh)BAÙNH TROÂI NÖÔÙCThaân em vöøa traéng laïi vöøa troønBaûy noåi ba chìm vôùi nöôùc nonRaén naùt maëc daàu tay keû naënMaø em vaãn giöõ taám loøng son.(Hoà Xuaân Höông) Tình cảm bạn bè thắm thiết giữa Thảo, Hồng, Minh, Ngọc, khi Thảo đã đi xa (Thành phố Hồ Chí Minh)=> Trực Tiếp. Trân trọng vẻ đẹp, phẩm chất trong trắng, son sắt của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội xưa, vừa cảm thương sâu sắc cho thân phận chìm nổi của họ. => Gián tiếp3. Viết để làm gì? 4. Viết như thế nào?1. Đề yêu cầu viết cho ai?Các bước làm bài văn biểu cảm?4. Đọc và sửa chữa:3. Viết thành văn:2. Lập dàn ý:1. Định hướng chính xác:2. Viết về cái gì? DẶN DÒ:- Hoàn thành bài văn theo đề trên (loài cây em yêu.)- Xây dựng dàn ý của bài “cây sấu Hà Nội”- Học bài cũ, xem lại những kiến thức đã học về văn biểu cảm và chuẩn bị giấy để làm bài viết số 2.Mở bài: Ấn tượng về những cơn mưa lá sấu vàng ào ạt rơi trong hương sấu dìu dịu, thơm thơm.Thân bài: - Hương vị màu sắc của cây sấu; hương lá dịu dàng, hoa hình sao màu trắng sữa, quả sấu xanh- Tình cảm: gợi nhớ gợi thương, đậm đà chất Hà Nội- Kỉ niệm:	+ Thời thơ ấu.	+ Lớn lên, đi xaKết bài: Cây sấu đã trở thành một phần máu thịt của Hà Nội để mà thương mà nhớ.Dàn bài tham khảo:TRÖÔØNG THCS PHAN BOÄI CHAÂUCHUÙC CAÙC EM HOÏC TOÁTKÍNH CHUÙC QUYÙ THAÀY COÂ MAÏNH KHOÛEGV: Nguyeãn Coâng Quyeàn