Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 73: Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất (Tiết 11)

PHÒNG GD&ĐT HIỆP HÒA
TRƯỜNG THCS HÙNG SƠN
gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7
n¨m häc 2011 - 2012
Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thanh Loan
Tá: Khoa häc x· héi
Ngày soạn: 31/12/2011
Ngày giảng: 02/01/2012
Tiết 73: 
TỤC NGỮ VỀ THIÊN NHIÊN VÀ LAO ĐỘNG SẢN XUẤT
I/- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1. Kiến thức: Học sinh hiểu được thế nào là tục ngữ, nội dung tư tưởng, một số hình thức nghệ thuật (kết cầu, nhịp điệu, vần điệu, cách lập luận) và ý nghĩa (nghĩa đen, nghĩa bóng) của những câu tục ngữ.
- Tích hợp: Tìm hiểu chung về văn nghị luận.
- Trọng tâm: Khái niệm, nội dung tư tưởng, ý nghĩa triết lí, nghệ thuật của tục ngữ.
2. Kĩ năng: Đọc- hiểu phân tích các lớp nghĩa của tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất. Vận dụng được ở mức độ nhất định một số câu tục ngữ trên vào đời sống
3. Thái độ: Có ý thức trân trọng, giữ gìn giá trị của cha ông để lại, vận dụng linh hoạt trong giao tiếp hàng ngày.
II/- CÁC KĨ NĂNG SỐNG CẦN ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:
- Tự nhận thức được những bài học kinh nghiệm về thiên nhiên, LĐSX.
- Ra quyết định vận dụng các bài học đó đúng lúc.
III/- CÁC PHƯƠNG PHÁP KĨ THUẬT DẠY HỌC:
- Phân tích tình huống trong các câu tục ngữ để rút ra những bài học kinh nghiệm về thiên nhiên, lao động sản xuất.
- Động não: suy nghĩ rút ra những bài học thiết thực về kinh nghiệm thiên nhiên, lao động sản xuất.
IV/- PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
- Cuốn Ca dao và Tục ngữ Việt Nam.
- Một số tài liệu tham khảo khác.
V/- TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
Nội dung hoạt động
Hoạt động của giáo viên
HĐ của HS
*HĐ1: Khởi động (3’).
- Kiểm tra:
- Bài mới:
*HĐ 2: I/- Đọc- hiểu chú thích (5’)
1. Đọc: 
2. Chú thích:
- Tục ngữ: Những câu nói dân gian ngắn gọn, ổn định, có nhịp điệu, có hình ảnh; thể hiện những kinh nghiệm của nhân dân về các mặt của đời sống; được vận dụng vào lời ăn tiếng nói hàng ngày
- Từ khó:
II/- Đọc- tìm hiểu văn bản: (30’)
* Cấu trúc văn bản: 2 nhóm
- Tục ngữ về thiên nhiên: 4 câu đầu.
- TN về LĐSX: 4 câu cuối.
1. Tục ngữ về thiên nhiên.
a. Câu 1: 
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, 
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
->Nghĩa: tháng năm (AL), đêm ngắn, ngày dài; tháng mười, đêm dài, ngày ngắn.
- Vận dụng vào chuyện tính toán, sắp xếp công việc, thời gian hợp lí.
- Con người cần có ý thức chủ động để nhìn nhận, sử dụng thời gian, sức lao động theo các mùa khác nhau.
- NT: đối xứng, đối lập, nhịp điệu, hình ảnh
b. Câu 2: 
Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa
-> Ngày nào đêm trước trời có nhiều sao, hôm sau sẽ nắng; trời ít sao, sẽ mưa.
- Sự quan sát thực tế, trời nhiều sao, ít mây, sẽ nắng; ít sao, nhiều mây, sẽ mưa, nhưng không phải hôm nào cũng thế
- Con người có ý thức nhìn sao để dự đoán thời tiết, sắp xếp công việc.
- Cấu tạo đối xứng, gieo vần lưng, giàu nhịp điệu.
c. Câu 3: 
Ráng mỡ gà, có nhà thì giữ
-> Khi trên trời xuất hiện ráng có sắc vàng màu mỡ gà là điềm báo sắp có bão, con người cần phải có ý thức phòng tránh, bảo vệ nhà cửa, hoa màu
d. Câu 4: 
Tháng bảy kiến bò, chỉ lo lại lụt
-> Thấy kiến bò nhiều vào tháng bày- nhất là bò lên cao- là điềm báo sắp có lụt.
- Nước ta mùa bão lụt thường vào tháng 7, có khi sang tháng 8 âm lịch
- Con người cần có ý thức chủ động phòng tránh.
2. Tục ngữ về lao động sản xuất:
a. Câu 5: Tấc đất tấc vàng
-> Đất được coi như vàng, quý như vàng.
- Tấc: đơn vị đo lường dân gian, bằng khoảng 1/10 của thước.
- Tấc đất: chỉ mảnh đất nhỏ.
- Vàng: kim loại quý, thường đo bằng cân tiểu li -> tấc vàng: lượng vàng lớn.
=> lấy cái rất nhỏ so sánh với cái rất lớn để nói về giá trị của đất, phê phán hiện tượng lãng phí đất
b. Câu 6:
Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền. -> Nói về thứ tự các nghề, các công việc đem lại lợi ích kinh tế cho con người. Lợi ích nhiều nhất là nuôi cá, sau đó là làm vườn và làm ruộng.
- Tùy theo từng vùng, từng điều kiện tự nhiên thích hợp để thực hiện.
c. Câu 7.
Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống.
-> Khẳng định thứ tự quan trọng của các yếu tố (nước, phân, lao động, giống) trong nghề trồng lúa nước.
- Giúp con người thấy được tầm quan trọng của các yếu tố cũng như mối quan hệ của chúng
d. Câu 8. Nhất thì, nhì thục
- “Thì” là thời vụ thích hợp cho việc trồng trọt; “thục” là đất canh tác phù hợp.
-> Khẳng định tầm quan trọng của thời vụ và của đất đai.
*HĐ 3: III/- Tổng kết: (3’)
1. Nghệ thuật: Hình thức ngắn gọn, gieo vần lưng, hình ảnh cụ thể, sinh động, biện pháp nói quá
2. Nội dung: Thể hiện những kinh nghiệm của nhân dân ta về thiên nhiên và kinh nghiệm trong lao động sản xuất.
*HĐ 4: Luyện tập, củng cố (4’)
- GV khái quát ND bài học.
- Sưu tầm những câu tục ngữ có nội dung tương tự.
- GV KT sự chuẩn bị bài của HS.
- Giới thiệu: Tục ngữ 
- GV hướng dẫn HS đọc
- GV đọc mẫu, gọi HS đọc.
- Dựa vào chú thích, nêu ngắn gọn khái niệm tục ngữ ?
- GV hướng dẫn HS giải thích một số từ khó.
- VB có 8 câu, có thể chia thành mầy nhóm, mỗi nhóm gồm những câu nào, gọi tên các nhóm ?
- GV: cách phân tích từng câu tục ngữ theo những ND: nghĩa, cơ sở thực tiễn, trường hợp áp dụng, giá trị kinh nghiệm
- Em hiểu nghĩa của câu TN trên như thế nào?
- Cơ sở thực tiễn ?
- Bài học nào được rút ra ?
- Biện pháp nghệ thuật ? 
- Cho biết nghĩa của mỗi vế trong câu TN trên?
- Em hiểu nghĩa của cả câu TN như thế nào? 
- NX về hình thức câu TN?
- Nghĩa của câu TN trên được hiểu như thế nào?
- BH kinh nghiệm được rút ra?
- Em hiểu nghĩa của câu TN trên như thế nào?
- Cơ sở thực tiễn ?
- Bài học nào được rút ra ?
- Muốn hiểu rõ nghĩa của câu tục ngữ, cần hiều nghĩa của các từ “tấc”, “tấc đất”, “tấc vàng”
- So sánh như vậy có ý nghĩa gì? Bài học nào được rút ra?
- GV bình thêm
- Giải nghĩa các yếu tố Hán Việt sẽ hiểu được nghĩa của câu tục ngữ.
- Cơ sở khẳng định điều đó là do đâu?
- Có phải nơi nào cũng áp dụng được không?
- Câu TN khẳng định điều gì?
- GV hướng dẫn HS tìm một số câu TN khác gần với ND đó để khẳng định
- Nhận xét về thứ tự của các yếu tố đối với ngày nay ?
- Giải thích nghĩa của các từ “thì”, “thục”?
- Câu TN khẳng định điều gì ?
- NX về giá trị nghệ thuật của tục ngữ, lấy dẫn chứng cụ thể.
- Những câu tục ngữ trên chứa đựng bài học kinh nghiệm nào?
GV giao BTVN cho HS.
- Thực hiện theo y/c
- Đọc văn bản theo hướng dẫn
- Dựa vào SGK trình bày.
- Giải thích
- Trả lời
- Theo dõi
- Giải thích dựa theo bài soạn
- Nhận xét
- Giải thích dựa theo bài soạn
- Nhận xét
- Dựa theo vở soạn trình bày.
-Trình bày theo bài soạn
- Theo dõi, giải thích nghĩa các từ.
- Thảo luận nhanh, trả lời
- Giải nghĩa câu TN.
- Trả lời
- Trình bày theo bài soạn
- Tìm câu TN.
- Nhận xét
- Giải thích
- Trả lời
- Nhận xét
- Trả lời
Ngày soạn: 31/12/2011
Ngày giảng: 04/01/2012
Tiết 74:
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG
(PHẦN VĂN VÀ TẬP LÀM VĂN)
I/- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
- Học sinh biết cách sưu tầm ca dao, tục ngữ theo chủ đề và bước đầu biết chọn lọc, sắp xếp, tìm hiểu ý nghĩa của chúng.
- Tăng thêm hiểu biết và tình cảm gắn bó với địa phương, quê hương mình.
II/- NỘI DUNG VÀ HÌNH THỨC TIẾN HÀNH:
1. Nội dung: 
Sưu tầm những câu ca dao, tục ngữ lưu hành ở địa phương mình hoặc những câu viết về địa phương mình (tên riêng, danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, sự tíchvề địa phương).
2. Hình thức tiến hành:
- Hỏi người địa phương.
- Sưu tầm trên sách báo, tạp chí viết về địa phương.
- Tìm trong các bộ sưu tập ca dao, tục ngữ những câu viết về địa phương mình.
III/- THỜI GIAN SAU TẦM:
- Kéo dài trong cả quá trình học tập ở trên lớp và thời gian nghỉ ở nhà, cuối năm sẽ tổng hợp lại trong 2 tiết 134 và 135.
IV/- YÊU CẦU:
- Mỗi HS sưu tầm ít nhất 20 câu, sắp xếp theo trật tự ABC. Tách riêng phần ca dao và tục ngữ.
- Ghi chép vào sổ tay.
- Tổng hợp lại thành tập riêng.
Ngày soạn: 02/01/2012
Ngày giảng: 03/01/2012
Tiết 75,76: 
TÌM HIỀU CHUNG VỀ VĂN NGHỊ LUẬN
I/- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1. Kiến thức: HS bước đầu làm quen với kiểu văn bản nghị luận, hiểu được nhu cần nghị luận rất phổ biến và cần thiết trong cuộc sống; Bước đầu nắm được đặc điểm chung của văn nghị luận.
- Tích hợp: các câu tục ngữ, các bài xã luận, bình luận văn học, phóng sự
- Trọng tâm: Khái niệm văn nghị luận, nhu cầu nghị luận trong đời sống, đặc điểm.
2. Kĩ năng: Nhận biết văn bản nghị luận khi đọc sách báo, chuẩn bị để tiếp tục tìm hiểu sâu hơn, kĩ hơn về kiểu văn bản quan trọng này.
3. Thái độ: Biết bày tỏ quan điểm, thái độ trước các vấn đề bức thiết trong đời sống mà không cần dùng các kiểu văn bản đã học như miêu tả, tự sự hay biểu cảm.
II/- CÁC KĨ NĂNG SỐNG CẦN ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:
- Suy nghĩ, phê phán, sáng tạo: phân tích, bình luận và đưa ra ý kiến cá nhân về đặc điểm bài văn nghị luận; có ý thức nhìn nhận, tiếp nhận ý kiến của người khác khi tham gia bàn luận.
III/- CÁC PHƯƠNG PHÁP KĨ THUẬT DẠY HỌC:
- Phân tích tình huống giao tiếp để vai trò và cách tạo lập văn bản nghị luận đạt hiệu quả trong giao tiếp.
- Trao đổi, thảo luận về các vấn đề cần giải quyết.
IV/- PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
- Văn bản mẫu.
- Bảng phụ.
V/- TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
Nội dung
Hoạt động của giáo viên
HĐ của HS
*HĐ 1: Khởi động (3’)
- Kiểm tra:
- Bài mới:
*HĐ 2: Bài học (40’)
I/- Nhu cầu nghị luận và văn bản nghị luận.
1. Nhu cầu nghị luận: (15’)
- Trong đời sống, ta thường gặp một số vấn đề bức thiết nhưng không thể dùng kiểu VBMT, TS, BC để giải quyết vì nó thường ít tính khách quan. 
-> Phải dùng kiểu văn nghị luận, tức là dùng lí lẽ để nêu lên nhận định, bày tỏ quan điểm của mình trước vấn đề đó, buộc người khác phải công nhận.
- VD: các bài xã luận, bài phóng sự, bình luận.
=> KL: văn nghị luận là loại văn được viết ra nhằm xác lập cho người đọc (nghe) một tư tưởng, quan điểm nào đó. Văn nghị luận phải có luận điểm rõ ràng, có lí lẽ, dẫn chứng thuyết phục.
2. Văn bản nghị luận: (25’)
a. VB “Chống nạn thất học”.
b. Trả lời câu hỏi:
+ Mục đích: chống nạn thất học, diệt giặc dốt, muốn tất cả người dân Việt Nam đều biết chữ để XD nước nhà.
- Ý kiến: hầu hết người VN mù chữ -> không xây dựng dất nước được -> phải chống nạn mù chữ -> biện pháp
+ Luận điểm: - Một trong những công việc  nâng cao dân trí.
- Mọi người  biết viết chữ Quốc ngữ.
+ Lí lẽ: - Tình trạng thất học, lạc hậu trước CMT8 -> không tiến bộ được.
- Những điều kiện cần phải có để người dân tham gia xây dựng nước nhà.
- Những biện pháp thực tế trong việc chống nạn thất học.
-> Các kiểu văn MT, TS, BC khó giúp tác giả đạt hết mục đích vì ít có khả năng kêu gọi toàn dân bằng lời văn ngắn gọn, rõ ràng, đầy đủ, khách quan như văn nghị luận.
* Kết luận: Ghi nhớ (SGK/9)
*HĐ 3: (2’) Củng cố.
Chuyển tiết 76.
III/- Luyện tập: (40’)
1. Bài tập 1: VB “Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội”.
a. Đ ... inh 
2. §Æc ®iÓm cña VBBC:
* VÒ môc ®Ých: BiÓu hiÖn tÝnh chÊt, t­ t­ëng, th¸i ®é vµ ®¸nh gi¸ cña ng­êi viÕt ®èi víi ng­êi vµ viÖc hoÆc t¸c phÈm v¨n häc.
* VÒ c¸ch thøc: ng­êi viÕt biÕn c¸c ®å vËt, c¶nh vËt  thµnh h×nh ¶nh béc lé tÝnh chÊt cña m×nh hoÆc khai th¸c nh÷ng ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt cña sù vËt  nh»m béc lé tÝnh chÊt cña m×nh .
* VÒ bè côc: Tr×nh bµy theo m¹ch t×nh c¶m suy nghÜ.
3. YÕu tè miªu t¶ cã vai trß g× trong VBBC.
- Miªu t¶ ®Ó khªu gîi c¶m xóc, tÝnh chÊt kh«ng nh»m t¸i hiÖn sù vËt, sù viÖc.
+ VD: §o¹n v¨n t¶ ®ªm mïa xu©n trong bµi “Mïa xu©n cña t«i”
+ Miªu t¶ cèm, miªu t¶ 
4. Vai trß cña miªu t¶ trong VBBC.
- Tù sù ®Ó kh¬i gîi x¶m xóc, t×nh c¶m lµ c¸i cí ®Ò ng­êi viÕt bé lé c¶m xóc.
VD: Nh©n vËt ®­îc kÓ trong truyÖn nh­: ng­êi mÑ “Cæng tr­êng më ra” nh©n vËt t«i “Ca HuÕ trªn s«ng H­¬ng” 
- VÎ ®Ñp cña bªn ngoµI, ®Æc ®Ióm p/c bªn trong ¶nh h­ëng, t¸c dông, Ên t­îng s©u ®Ëm vµ tèt ®Ñp ®èi víi con ng­êi vµ c¶nh vËt, sù thÝch thó, ng­ìi méi, say mª tõ ®©u vµ v× sao?
VD:Con ng­êi: vÎ ®Ñp ngo¹i h×nh, vÎ ®Ñp lêi nãi, cö chØ 
C¶nh vËt: vÎ ®Ñp riªng, Ên t­îng ®èi víi c¶nh quan vµ con ng­ßi .
5. C¸c ph­¬ng tiÖn tu tõ trong v¨n b¸o c¸o.
(Qua 2 v¨n b¶n: SG t«i yªu, Mx cña t«i)
- So s¸nh 
- §èi lËp – t­¬ng ph¶n
- C©u c¶m, h« ng÷, trùc tiÕp biÓu hiÖn c¶m xóc.
- C©u hái tu tõ.
- §iÖp (tõ ng÷, cÊu tróc c©u)
- C©u v¨n nhÞp nhµng, kÐo dµi, d¹t dµo ý vÞ.
II – LuyÖn tËp:
- C¶m xóc cña em vÒ tr¨ng trong th¬ B¸c.
+ VÎ ®Ñp cña tr¨ng trong th¬ B¸c
+ VÎ ®Ñp Êy ®· lµm rung ®éng t©m hån ng­êi th­ëng thøc.
+ ¸nh tr¨ng ®Ñp Êy dîi c¶m xóc cña ng­êi viÕt ®èi víi B¸c.
 	4. Cñng cè: - Gi¸o viªn cñng cè néi dung bµi «n tËp
	5. HDVN: 	- Lµm bµi tËp 1, 7, 8
	- ChuÈn bÞ néi dung «n tËp giê sau: ¤n tËp v¨n nghÞ luËn
Ngµy gi¶ng : ..
TiÕt 128 – «n tËp tËp lµm v¨n (t2)
A. Môc ®Ých cÇn ®¹t:
	- TiÕp tôc hÖ thèng ho¸ c¸c néi dung cÇn «n tËp vÒ v¨n b¶n nghÞ luËn
	- TiÕp tôc c«ng viÖc tÝch hîp cña giê häc tr­íc.
	- RÌn häc sinh kÜ n¨ng nhËn diÖn v¨n b¶n, t×m hiÓu ®Ò, lËp dµn ý so s¸nh, hÖ thèng ho¸ c¸c kiÓu v¨n b¶n.
B. ChuÈn bÞ: 	- GV: So¹n gi¸o ¸n. b¶ng phô.
	- HS: Xem tr­íc bµi, häc bµi cò.
C. TiÕn tr×nh bµi d¹y:
1. Tæ chøc : 1’
2. KiÓm tra: 5’. Lµm bµi tËp 1, 7, 8 cña giê tr­íc
3. Bµi míi : 39’
* GTB.
Ph­¬ng ph¸p
Néi dung
GVHDHS c¸ch thøc hÖ thèng c¸c VBNL, HS lµm ë nhµ.
H: VBNL th­êng xuÊt hiÖn khi nµo?
(TRong ®êi sèng, trªn b¸o chÝ, SGK)
H: VBNL xuÊt hiÖn trong nh÷ng tr­êng hîp nµo d­íi nh÷ng d¹ng nµo? VD?
(VBNL xuÊt hiÖn trong nh÷ng tr­êng hîp kh¸c nhau, d­íi nh÷ng d¹ng kh¸c nhau, rÊt phong phó)
H: Nh÷ng yÕu tè nµo ®­îc coi lµ c¬ b¶n trong VBNL?
H: Em hiÓu tõng yÕu tè trªn ntn?
H: Vai trß cña tõng yÕu tè ®ã trong bµi v¨n nghÞ luËn?
H:Trong ®ã, yÕu tè nµo lµ chñ yÕu? V× sao?
H: L§ lµ g×? Nh÷ng vÝ dô sau, ®©u lµ L§? v× sao?
=> L§ th­êng tån t¹i d­íi h×nh thøc c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ “lµ”
H: Em cã ®ång ý víi ý kiÕn nªu trªn kh«ng? V× sao?
(DÉn chøng cÇn ®­îc ph©n tÝch).
H: Trong v¨n chøng minh, ngoµi l® vµ dÉn chøng cÇn ph¶i cã yÕu tè nµo?
(LÝ lÏ, lËp luËn: kh«ng chØ lµ chÊt keo dÝnh mµ cßn lµm s¸ng tá, næi bËt dÉn chøng)
H: Yªu cÇu cña lÝ lÏ vµ lËp luËn lµ g×?
HS ®äc kü 2 ®Ò bµi.
H: Hai ®Ò v¨n trªn gièng nhau ë ®iÓm nµo? (chung 1 luËn ®Ò: cïng 1 c©u tôc ng÷; cïng ph¶i sö dông lÝ lÏ, dÉn chøng vµ lËp luËn)
- HS kÎ b¶ng ph©n biÖt sù kh¸c nhau.
H: Gi÷a 2 vÊn ®Ò v¨n nµy kh¸c nhau ntn?
(HS th¶o luËn)
- Gi¸o viªn cñng cè néi dung «n cña giê häc.
Gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh thùc hiÖn yªu cÇu phÇn luyÖn tËp:
- ThÓ lo¹i; néi dung cÇn chøng minh, ph¹m vi dÉn chøng 
II- ¤n tËp v¨n b¶n nghÞ luËn:
- Tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta - HCM
- Sù giµu ®Ñp cña TV - §.T. Mai
- §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå – P.V. §ång
- ý nghÜa v¨n ch­¬ng – Hoµi Thanh
2. Ph©n lo¹i:
- NghÞ luËn nãi: ý kiÕn trao ®æi, tranh luËn
- NL viÕt: C¸c bµi x· luËn, luËn v¨n, t.bè 
3. YÕu tè c¬ b¶n cña VBNL:
- LuËn ®Ò – luËn ®iÓm – luËn cø (l2 dÉn chøng), lËp luËn.
- LËp luËn lµ yÕu tè chñ yÕu: v× nã lµ chÊt keo dÝnh yÕu tè trªn.
- L§: SGK
- C©u a, d lµ luËn ®iÓm
- C©u b: c©u c¶m th¸n
- C©u c: ChØ lµ 1 côm danh tõ 
4. Vai trß cña dÉn chøng trong v¨n chøng minh:
- Chøng minh trong v¨n nghÞ luËn ®ßi hái ph¶i ph©n tÝch diÔn gi¶ng sao cho dÉn chøng nãi lªn ®iÒu m×nh chøng minh.
- DÉn chøng ph¶i chän län  tiªu biÓu, chÝnh x¸c, phï hîp víi l. ®Ò, luËn ®iÓm.
- L2 vµ lËp luËn ph¶i phï hîp víi dÉn chøng, gãp phÇn lµm râ b¸o c¸o cña dÉn chøng h­íng tíi luÖn ®Ò, luËn ®iÓm.
* ChØ ra ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau cña 2 ®Ò v¨n: Gi¶i thÝch c©u “¨n  c©y”
Chøng minh c©u “¨n qu¶  c©y”
Gi¶i thÝch
Chøng minh
- ThÓ lo¹i (kiÓu VB)
- VÊn ®Ò lµ ch­a râ
- LÝ lÏ lµ chñ yÕu
- Lµm râ b¸o c¸o cña vÊn ®Ò lµ ntn?.
- ThÓ lo¹i (kiÓu VB)
- VÊn ®Ò lµ ®· râ
-D/chøng lµ chñ yÕu
- Chøng tá sù ®óng ®¾n cña vÊn ®Ò ntn?
II- LuyÖn tËp:
- Thùc hµnh t×m hiÓu ®Ò cho ®Ò bµi sau:
“ CMR: Ca dao ViÖt Nam thÓ hiÖn t×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc nång nµn, tha thiÕt”
 	4. Cñng cè: Nh÷ng yÕu tè cÇn thiÕt trong v¨n b¶n nghÞ luËn lµ g×?
	5. HDVN: 	- ¤n tËp phÇn v¨n b¶n nghÞ luËn.
	- TËp t×m hiÓu ®Ò cho c¸c v¨n b¶n nghÞ luËn trong SGK.
Ngµy gi¶ng : ..
TiÕt 129 – «n tËp tiÕng viÖt (t1)
A. Môc ®Ých cÇn ®¹t:
	- Gióp häc sinh cñng cè kiÕn thøc vÒ c¸c phÐp biÕn ®æi c©u ®· häc.
	- TÝch hîp ë c¸c v¨n b¶n ®· häc, ë bµi viÕt cña häc sinh, phÇn TLV ë c¸c bµi lËp luËn chøng minh vµ gi¶i thÝch .
	- RÌn kü n¨ng më réng, rót gän vµ chuyÓn ®æi c©u.
B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. b¶ng phô.
	- HS: Xem tr­íc bµi, häc bµi cò.
C. TiÕn tr×nh bµi d¹y:
1. Tæ chøc : 1’
2. KiÓm tra: 5’. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh .
3. Bµi míi : 39’
* GTB.
Ph­¬ng ph¸p
Néi dung
GV yªu cÇu häc sinh kÎ s¬ ®å trong SGK vµo vë - «n tËp theo s¬ ®å.
H: ThÕ nµo lµ c©u rót gän?
H: Cho 1 sèVD vÒ c©u rót gän?
H: Nh÷ng thµnh phÇn nµo cña c©u cã thÓ rót gän? (CN-VN) 
H: Khi rót gän c©u cÇn l­u ý ®iÒu g×?
H: Cã thÓ më réng c©u b»ng mÊy d¹ng?
H: Tr¹ng ng÷ lµ g×? Cho VD?
H: Cã mÊy lo¹i tr¹ng ng÷? Cho vÝ dô?
H: Tr¹ng ng÷ th­êng cã cÊu t¹o ntn? Cho vÝ dô?
GV chèt: trong mét sè tr­êng hîp ng­êi ta cã thÓ t¸ch tr¹ng ng÷ thµnh 1 c©u riªng nh»m môc ®Ých nµo ®ã?
H: ThÕ nµo lµ dïng côm C-V ®Ó më réng c©u? Cho VD?
H: Nh÷ng thµnh phÇn nµo cña c©u cã thÓ ®­îc më réng b»ng côm c-v? cho VD?
HS lÊy VD, ph©n tÝch cÊu t¹o ng÷ ph¸p cña c¸c VD.
GV: Nhê viÖc më réng c©u b»ng c¸ch dïng côm c-v lµm thµnh phÇn c©u ta cã thÓ gép 2 c©u ®éc lËp thµnh 1 c©u cã côm c-v lµm thµnh phÇn.
H: ThÕ nµo lµ c©u chñ ®éng? Cho VD?
H: thÕ nµo lµ c©u bÞ ®éng? Cho VD?
H: Môc ®Ých chuyÓn ®æi 2 lo¹i c©u trªn ®Ó lµm g×?
H: Cã mÊy kiÓu c©u bÞ ®éng? Cho VD?
GVHDHS lµm bµi tËp.
- HS viÕt ®o¹n v¨n
- GV gäi ®äc
- Häc sinh nhËn xÐt
- Gi¸o viªn nhËn xÐt, söa ch÷a
I- ¤n tËp:
1. C¸c phÐp biÕn ®æi c©u:
HS vÏ s¬ ®å trong SGK
A/ Rót gän c©u: lµ c©u ®­îc l­îc bít mét sè thµnh phÇn.
VD: Th­¬ng ng­êi nh­ thÓ th­¬ng th©n
- Khi rót gän c©u tr¸nh hiÓu lÇm, tr¸nh khiÕm nh·.
B/ Më réng c©u:
* Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u:
- Tr¹ng ng÷ lµ thµnh phÇn phô bæ sung ý nghÜa cho nßng cèt c©u:
VD: TRªn bê ao, mÊy chó gµ kªu chiªm chiÕp .
- Tr¹ng ng÷ cã thÓ lµ 1 tõ, nh­ng th­êng lµ 1 côm tõ (DT, §T, tÝnh tõ), tr­íc c¸c tõ, côm tõ th­êng cã quan hÖ tõ.
* Dïng côm c-v ®Ó më réng c©u:
VD: Bè / vÒ // lµm c¶ nhµ / vui.
 C V
- C¸c thµnh phÇn cã thÓ ®­îc më réng b»ng côm c-v :
+ CN: MÑ / vÒ // vui c¶ nhµ
 C V
+ VN: ChiÕc xe nµy // lèp / ®· háng.
 C V
+ BN: T«i // cø nghÜ nã / sÏ ®Õn
 C V
+ §N: Ng­êi t«i gÆp lµ mét nhµ th¬
c/ ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng:
- C©u chñ ®éng
- C©u bÞ ®éng
=> ChuyÓn c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng ®Ó tr¸nh lÆp kiÓu c©u, t¹o liªn kÕt.
II- LuyÖn tËp:
* Bµi tËp: ViÕt 1 ®o¹n v¨n ng¾n (néi dung tù chän) trong ®ã cã sö dông c©u rót gän, c¸c lo¹i c©u më réng, c©u chñ ®éng vµ c©u bÞ ®éng
	4. Cñng cè: Cã nh÷ng phÐp biÕn ®æi c©u nµo?
	5. HDVN: ¤n tËp
Ngµy gi¶ng : ..
TiÕt 130 – «n tËp tiÕng viÖt (t2)
A. Môc ®Ých cÇn ®¹t:
	- Häc sinh cñng cè n¾m ch¾c c¸c phÐp tu tõ có ph¸p vµ t¸c dông cña chóng trong nãi, viÕt.
	- TÝch hîp phÇn TLV ë bµi viÕt cña häc sinh, phÇn v¨n: ë c¸c v¨n b¶n ®· häc.
	- RÌn häc sinh kü n¨ng sö dông c¸c biÖn ph¸p tu tõ có ph¸p mét c¸ch thµnh c«ng.
B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. b¶ng phô.
	- HS: Xem tr­íc bµi, häc bµi cò.
C. TiÕn tr×nh bµi d¹y:
1. Tæ chøc : 1’
2. KiÓm tra: 5’.ò©y dùng mét t×nh huèng cã sö dông c©u rót gän vµ c©u dïng côm C-V më réng thµnh phÇn.
3. Bµi míi : 39’
* GTB.
Ph­¬ng ph¸p
Néi dung
H: Em hiÓu thÕ nµo lµ phÐp tu tõ có ph¸p? (tu tõ vÒ c©u) yªu cÇu häc sinh vÏ s¬ ®å trong SGK vµo vë.
H: ThÕ nµo lµ biÖn ph¸p tu tõ ®iÖp ng÷? Cho VD?
H: Cã mÊy kiÓu ®iÖp ng÷? Cho VD?
H: LiÖt kª lµ g×? cho VD?
HS t×m c¸c VD trong c¸c t¸c phÈm ®· häc.
H: PhÐp liÖt kª cã mÊy kiÓu? Cho VD? (liÖt kª tõng cÆp vµ kh«ng theo tõng cÆp; liªn kÕt t¨ng tiÕn vµ kh«ng t¨ng tiÕn)
GV: Liªn kÕt lµ 1 phÐp tu tõ có ph¸p. V× vËy, khi sö dông ph¶i chó ý tíi gi¸ trÞ biÓu c¶m cña nã.
GVHDHS néi dung «n tËp cho thi häc kú II vµ cuèi n¨m häc.
+ Néi dung «n tËp phÇn v¨n
+ Néi dung «n tËp phÇn TV
+ Néi dung «n tËp phÇn TLV
- GV treo b¶ng phô cã bµi tËp tr¾c nghiÖm.
- HS chän ®¸p ¸n ®óng, khoanh trßn ®¸p ¸n ®ã.
- GV söa ch÷a 
HS viÕt ®o¹n v¨n theo yªu cÇu, ®Æc biÖt vÒ néi dung vµ h×nh thøc.
- GV gäi häc sinh ®äc, söa ch÷a.
I- ¤n tËp:
1. 
2. C¸c phÐp tu tõ có ph¸p
a/ PhÐp tu tõ ®iÖp ng÷.
- Kh¸i niÖm: SGK
-VD: “Cïng tr«ng l¹i mµ 
 h¬n ai”
- C¸c kiÓu ®iÖp ng÷.
b/ PhÐp liÖt kª:
- Kh¸i niÖm: SGK
- VD: Nh÷ng qu¶ d­a hÊu bæ phanh ra ®á lµm nh÷ng x©u l¹p x­ên lñng l¼ng d­íi m¸i hiªn c¸c hiÖu c¬m; c¸i rèn mét chó kh¸ch tr­ng ra gi÷a trêi  (NAQ)
- C¸c kiÓu liÖt kª:
+ XÐt vÒ cÊu t¹o
+ XÐt vÒ ý nghÜa
3. H­íng dÉn lµm bµi kiÓm tra cuèi n¨m:
§Ò bµi: - Tr¾c nghiÖm
 - Tù luËn.
- Néi dung «n tËp:
SGK 145 – 146
II- LuyÖn tËp:
1. PhÐp liªn kÕt cã t¸c dông g×?
a. DiÔn t¶ sù phøc t¹p, r¾c rèi cña c¸c sù vËt, hiÖn t­îng. 
b. DiÔn t¶ sù gièng nhau cña c¸c sù vËt hiÖn t­îng.
c. DiÔn t¶ sù t­¬ng ph¶n cña c¸c sù vËt hiÖn t­îng.
d. DiÔn t¶ ®Çy ®ñ h¬n, so s¸nh h¬n nh÷ng khÝa c¹nh kh¸c nhau cña sù vËt hiÖn t­îng.
2. ViÕt 1 ®o¹n v¨n ng¾n (néi dung tù chän) trong ®ã cã sö dông biÖn ph¸p tu tõ ®iÖp ng÷ vµ liÖt kª.
	4. §o¹n v¨n sau sö dông phÐp tu tõ g×?
	“ Bªn c¹nh ngµi .. thÝch m¾t”
	(Ph¹m Duy Tèn)
	5. HDVN: 	- ¤n tËp
	- Lµm bµi tËp
	- ChuÈn bÞ lµm bµi tæng hîp cuèi n¨m
 Ngµy gi¶ng : ..
TiÕt 131 – 132 – kiÓm tra tæng hîp cuèi n¨m
A. Môc ®Ých cÇn ®¹t:
B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. b¶ng hÖ thèng.
	- HS: Xem tr­íc bµi, häc bµi cò.
C. TiÕn tr×nh bµi d¹y:
1. Tæ chøc : 1’
2. KiÓm tra: 5’. 
3. Bµi míi : 39’
* GTB.
Ph­¬ng ph¸p
Néi dung