Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 1: Tập làm văn: Ôn tập văn bản nghị luận

TuÇN 1
TËp lµm v¨n :
 ÔN TẬP VĂN BẢN NGHỊ LUẬN.
I. Mục tiêu.
1.Kiến thức.HS nắm được đặc điểm của văn bản nghị luận bao giờ cũng phải có một hệ thống luận điểm, luận cứ và lập luận gắn bó mật thiết với nhau.
2.Kĩ năng. Biết xác định luận điểm, luận cứ và lập luận trong 1 VB mẫu. Biết xây dựng luận điểm, luận cứ và triển khai lập luận cho một đề bài.
3Thái độ. Có ý thức trong việc xây dựng một VBNL.
II. Chuẩn bị. GV: Soạn nội dungbài SGK, tham khảo sách thiết kế bài giảng NV 7.
Hoạt động của GV - HS
Nội dung
*Hoạt động 1. HDHS tìm hiểu nhu cầu nghị luận và văn bản nghị luận.
- HS đọc mục a SGK- 7.
- HS thảo luận trả lời các câu hỏi.
? Vì sao em đi học?
? Vì sao con người cần phải có bạn bè?
? Theo em như thế nào là sống đẹp?
? trẻ em hút thuốc lá là tốt hay xấu, lợi hay hại? 
* Thảo luận nhóm( 5 phút )
- Nhiệm vụ: Các nhóm tập trung giải quyết vấn đề .
- Đại diện nhóm trả lời. – Hs khác nhận xét và nêu thêm các câu hỏi về các vấn đề tương tự như: Vì sao em thích đọc sách?
? Vì sao em thích xem phim? 
? Làm thế nào để học giỏi môn Ngữ văn?
- GV chốt: những câu hỏi trên rất hay nó cũng chính là những vấn đề phát sinh trong cuộc sống hàng ngày khiến người ta bận tâm và nhiều khi phải tìm cách giải quyết.
? Gặp các vấn đề và câu hỏi loại đó, em có thể trả lời bằng các kiểu văn bản đã học như kể chuyện, miêu tả, biểu cảm hay không? Hãy giải thích vì sao?
? Hàng ngày trên báo chí, đài phát thanh, truyền hình, em thường gặp những kiểu văn bản nào? Kể tên một vài văn bản mà em biết?
? Như vậy, bước đầu em hiểu thế nào là văn bản nghị luận?
ý kiến học sinh phát biểu.
GV kết luận.
* Hoạt động 2. Thế nào là VB nghị luận.
( 20 phút)
-HS đọc kĩ VB: Chống nạn thất học.
- Bác Hồ viết bài này nhằm mục đích gì?
? để thực hiện mục đích ấy, bài viết nêu ra những ý kiến nào? Những ý kiến ấy được diễn đạt thành những luận điểm nào?
? Để luận điểm có sức thuyết phục, bài viết đã nêu ra những lí lẽ nào? Liệt kê các lí lẽ đó? 
*Hoạt động nhóm ( theo bàn)
- GV nêu yêu cầu, nhiệm vụ.
? Tác giả có thể thực hiện mục đích của mình bằng văn kể truyện, miêu tả, biểu cảm được không? vì sao ?
- Hoạt động nhóm ( 5 phút)
- Nhiệm vụ: Các nhóm tập trung giải quyết vấn đề.- Đại diện nhóm trình bày. – GVKL.
? Từ những nội dung phân tích trên em hiểu thế nào là văn nghị luận?
- HS trả lời.- GV KL.
*Hoạt động 3. HDHS tìm hiểu luận điểm, luận cứ và lập luận.
- HS đọc lại văn bản: Chống nạn thất học
? Luận điểm chính của bài viết là gì?
? Luận điểm đó được cụ thể hoá ở những câu văn NTN? 
? Luận điểm đóng vai trò gì trong bài văn nghị luận? Muốn có sức thuyết phục luận điểm phải đạt những yêu cầu gì?
? Tìm ra những luận cứ trong VB: Chống nạn thất học và cho biết những luận cứ ấy đóng vai trò gì? 
? Muốn có sức thuyết phục luận cứ cần phải đạt những yêu cầu gì?
 * Hoạt động nhóm ( 2- 3 em)
- GV nêu yêu câu, nhiệm vụ.
? Em hãy chỉ ra trình tự lập luận của VB: Chống nạn thất học và cho biết lập luận như vậy tuân theo thứ tự nào và có ưu điểm gì?
- Hoạt động nhóm( 5 phút)
- Nhiệm vụ: Các nhóm tập trung giải quyết vấn đề. - Đại diện nhóm trình bày.
- HS khác nhận xét, GVKL
* Hoạt động 4.Tìm hiểu đề văn nghị luận.
- HS đọc thầm 11 đề trong SGK.
? Các vấn đề trong cả 11 đề trên đều xuất phát từ đâu?
? Người ra đề đặt ra những vấn đề ấy nhằm mục đích gì? Những vấn đề ấy gọi là gì?? Vậy các vấn đề trên có thể xem là đề bài được không ? ( được )
? Căn cứ vào đâu để nhận ra các đề trên là đề văn nghị luận? 
? Tính chất của đề văn có ý nghĩa gì đối với việc làm văn? 
- Hs đọc mục 2 SGK.
? Đề nêu nên vấn đề gì?
? Đối tượng và phạm vi nghị luận ở đây là gì? Đề này đòi hỏi người viết phải làm gì? 
? Vậy trước 1 đề văn, muốn làm bài tốt, cần tìm hiểu điều điều gì trong đề?
* Hoạt động 3. Lập ý cho bài văn nghị luận
- Đề bài: “Chớ nên tự phụ” nêu ra 1 ý kiến thể hiện 1 tư tưởng, 1 thái độ đối với thói tự phụ. Em có tán thành với ý kiến đó không?
? Hãy nêu ra các luận điểm?
- Để lập luận cho tư tưởng “Chớ nên tự phụ” thông thường người ta nêu ra các câu hỏi : Tự phụ là gì? Vì sao khuyên chớ nên tự phụ? Tự phụ có hại NTN? Tự phụ có hại cho ai?
? Hãy liệt kê và chọn các lí lẽ, dẫn chứng quan trọng nhất để thuyết phục mọi người.
* Hoạt động 5. Mối quan hệ giữa bố cục và lập luận.
- HS đọc lại văn bản: Tinh thần yêu nước của nhân dân ta.
- GV cho HS xem sơ đồ sgk - 30 và cho biết:
? Bài văn gồm mấy phần? Nội dung của mỗi phần là gì ?
- GV hướng dẫn gợi ý học sinh nêu nội dung của mỗi phần.
? Mỗi phần có những luận điểm nào?
? Đặt vấn đề câu 1,2,3 nêu vấn đề gì?
? Phần 2 chứng minh vấn đề gì? Có mấy phần? hị luận gồm mấy phần? Nội dung từng phần?
Hoạt động 6. HDHS tìm hiểu lập luận trong đời sống.
- Đọc ví dụ SGK - 32.
* Hoạt động nhóm nhỏ( 2-3 em)
- GV nêu yêu cầu, nhiệm vụ.
? Trong các ví dụ trên, bộ phận nào là luận cứ ? bộ phận nào là kết luận thể hiện tư tưởng của người nói?
? Mối quan hệ của luận cứ đối với kết luận là ntn? Vị trí của luận cứ và kết luận có thể thay đổi cho nhau không?
- Hoạt động nhóm ( 5 phút)
- Nhiệm vụ: Các nhóm tập trung giải quyết vấn đề. - Đại diện nhóm trình bày.
- HS nhận xét. - GV tổng hợp kết luận.
- HS đọc bài tập 2 SGK - 33.
? Bổ sung luận cứ cho các kết luận?
- HS hoạt động độc lập.
- Sau khi làm bài tập, HS tự do phát biểu, HS khác NX - GV chốt lại bài tập.
 HS đọc bài tập 3.
? Viết tiếp kết luận cho các luận cứ sau nhằm thể hiện tư tưởng, quan điểm của người nói.
- GV gợi ý HD HS làm bài tập theo yêu cầu.
- HS lên bảng làm bài tập, HS khác NX, GV NX, HS làm bài tốt GV cho điểm khuyến khích.
* Hoạt động 7. Lập luận trong văn nghị luận.
- HS đọc các luận điểm trong SGK.
? Hãy so sánh với 1 số kết luận ở mục I.2 để nhận ra đặc điểm của luận điểm trong văn nghị luận?
? Tác dụng của luận điểm trong văn nghị luận?
HS đọc mục2 SGK-34.
? Lập luận cho luận điểm “ Sách là người bạn lớn của con người”.
? Vì sao nêu ra luận điểm đó? Luận điểm đó có nội dung gì?
? Luận điểm đó có thực tế không? ( có)
- HS đọc truyện “ ếch ngồi đáy giếng”
? Rút ra kết luận làm luận điểm, lập luận cho luận điểm đó?
- HS trao đổi bàn, thực hiện câu hỏi trên.
- HS phát biểu ý kiến, HS khác bổ sung,
GV nhận xét, uốn nắn.
*. Bài tập ứng dụng
- Hãy lập luận cho luận điểm “ Sách là người bạn lớn của con người”.
I. Nhu cầu nghị luận và văn bản nghị luận.
1. Nhu cầu nghị luận.
- Không, văn biểu cảm chỉ có thể giúp ích phần nào, chỉ có văn nghị luận mới có thể giúp chúng ta hoàn thành nhiệm vụ 1 cách thích hợp và hoàn chỉnh
- VB nghị luận là loại văn bản được viết (nói) nhằm nêu và xác lập cho người đọc (nghe) một tư tưởng, một vấn đề nào đó. Văn nghị luận nhất thiết phải có luận điểm (tư tưởng) rõ ràng, lí lẽ và dẫn chứng thuyết phục.
( Xã luận, bình luận, bình luận thời sự, bình luận thể thao, các mục nghiên cứu phê bình, hội thảo khoa học.)
2.Thế nào là văn bản nghị luận.
*Đọc văn bản: Chống nạn thất học.
 chống giặc dốt, một trong 3 thứ giặc rất nguy hại sau cách mạng tháng 8. 1945
 Một trong những việc phải thực hiện cấp tốc trong lúc này là: Nâng cao dân trí.
 - Chính sách ngu dân của thực dân Pháp làm cho hầu hết người VN mù chữ.
- Phải biết đọc biết viết Quốc ngữ thì mới có kiến thức để tham gia xây dựng nước nhà. Góp sức vào bình dân học vụ.
- Đặc biệt phụ nữ cần phải học.
- Thanh niên sốt sắng giúp đỡ.
- Công việc quan trọng và to lớn ấy có thể và nhất định làm được.
( Đều khó có thể vận dụng để thực hiện được mục đích trên, khó giải quyết được vấn đề kêu gọi mọi người chống nạn thất học một cách chặt chẽ, rõ ràng, đầy đủ như vậy)
( Tập trung ngay ở nhan đề, và được trình bày ở câu: Mọi người Việt Nam trước hết phải biết đọc, biết viết chữ quốc ngữ.)
(Cụ thể hoá ở những việc làm: Những người đã biết chữ dạy cho những người chưa biết chữ, những người chưa biết chữ phải gắng sức mà họccho biết  một công việc phải làm ngay)
( Do chính sách ngu dân của thực dân Pháp làm cho hầu hết người Việt Namkhông tiến bộ được.
- Nay nước độc lập rồiXD đất nước)
(có tính hệ thống và bám sát luận điểm)
( Tính chất của đề như lời khuyên, tranh luận, giải thíchcó tính chất định hướng cho bài viết.)
II.Luận điểm, luận cứ và lập luận.
- Đề bài: “Chớ nên tự phụ”
 1. Luận điểm.
?( ý kiến thể hiện tư tưởng của bài văn nghị luận. Luận điểm được thể hiện trong nhan đề dưới dạng các câu khẳng định nhiệm vụ chung)
ý chính cần phải rõ ràng, sâu sắc có tính phổ biến được nhiều người quan tâm) ? Thế nào là luận điểm?
 Trong văn bản nghị luận người ta thường gọi ý chính là luận điểm.
2. Luận cứ.
-Là lí lẽ và dẫn chứng làm cơ sở cho luận điểm.
3. Lập luận.
- Lập luận có vai trò cụ thể hoá luận điểm, luận cứ thành các câu văn đoạn văn có tính liên kết về hình thức và nội dung để đảm bảo cho 1 mạch tư duy nhất quán, có sức thuyết phục.
* Ghi nhớ SGK – 19.
III. Tìm hiểu đề văn nghị luận.
1. Nội dung và tính chất của đề văn nghị luận.
( bắt nguồn từ cuộc sống xã hội con người)
(đưa ra để người viết bàn luận, làm sáng tỏ. Đó là những luận điểm)
( Căn cứ vào chỗ mỗi đề đều đưa ra 1 số khái niệm, 1 luận điểm VD: Lối sống giản dị của Bác Hồ, 
Tiếng Việt giàu và đẹp. Nhưng để giải quyết luận điểm, tất yếu người viết phải lần lượt giải quyết các vấn đề nhỏ hơn như: - Tiếng Việt giàu - Tiếng Việt đẹp)
( Tất cả mọi người, HS)
( Bàn, phân tích, lập luận)
2. Tìm hiểu đề văn nghị luận.
 Đề: Chớ nên tự phụ.
3. Lập ý cho bài văn nghị luận.
 Đề: Chớ nên tự phụ.
a. Xác lập luận điểm.
b. Tìm luận cứ.
c. Xây dựng lập luận.
IV. Mối quan hệ giữa bố cục và lập luận.
* Bài văn gồm 3 phần.
1.Đặt vấn đề ( 3 câu ) 
- Câu 1: Nêu vấn đề trực tiếp.
- Câu 2: Khẳng định giá trị của vấn đề.
-.
* Trong thực tế cuộc kháng chiến chống Pháp hiện tại.( 5 câu)
- Câu 1: Khái quát và chuyển ý.
- Câu 2,3,4: Liệt kê dẫn chứng theo các bình diện, các mặt khác nhau. Kết nối dẫn chứng bằng cặp quan hệ từ: từ đến
- Câu 5: Khái quát nhận định, đánh giá.
3. Kết thúc vấn đề:( 4 câu)
- Câu 1: So sánh, khái quát giá trị của tinh thần yêu nước.
- Câu 2,3: Hai biểu hiện khác nhau của lòng yêu nước.
- Câu 4: Xác định trách nhiệm, bổn phận của chúng ta. 
* Các phương pháp lập luận trong bài văn:
 Mối quan hệ giữa bố cục và lập luận đã tạo thành 1 mạng lưới liên kết tronh văn bản nghị luận, trong đó phương pháp lập luận là “ chất keo” gắn bó các phần, các ý của bố cục. 
V. Bố cục và phương pháp lập luận trong bài văn nghị luận . 
1. Lập luận trong đời sống.
*.Ví dụ:
a. Luận cứ: Hôm nay trời mưa
- Kết luận: chúng ta không đicông viên nữa.
b. Luận cứ: Em rất thích đọc sách,
- Kết luận: Vì qua sáchnhiều điều.
c. Luận cứ:Trời nóng quá,
i trong giao tiếp hàng ngày mang tín ... ¹y vµo hang th× t«i còng chÕt toi r«i.
_____________________________________________________________
TiÕt 4: §¸nh gi¸ kÕt qu¶ «n tËp
PhÇn 2
I. Tõ H¸n ViÖt:
1. Nªu ®Æc ®iÓm ®¬n vÞ cÊu t¹o tõ H¸n ViÖt?
- TiÕng ®Ó cÊu t¹o tõ H¸n ViÖt gäi lµ yÕu tè H¸n ViÖt.
 + PhÇn lín yÕu tè H¸n ViÖt kh«ng ®­îc dïng ®éc lËp ®Ó t¹o tõ ghÐp. 
 + Mét sè yÕu tè H¸n ViÖt cã lóc dïng ®Ó t¹o tõ ghÐp, cã lóc ®éc lËp nh­ mét tõ.
2. Tõ ghÐp H¸n ViÖt cã mÊy lo¹i chÝnh?
- Gåm 2 lo¹i: Tõ ghÐp ®¼ng lËp vµ tõ ghÐp chÝnh phô.
II. LuyÖn tËp:
1. XÕp c¸c tõ ghÐp: H÷u Ých, thi nh©n, ®¹i th¾ng, ph¸t thanh, b¶o mËt, t©n binh, hËu ®·i, phßng ho¶ vµo nhãm thÝch hîp.
a, Tõ cã yÕu tè phô ®øng tr­íc, yÕu tè chÝnh ®øng sau.
b, Tõ cã yÕu tè chÝnh ®øng tr­íc, yÕu tè phô ®øng sau,
TL: a, Tõ cã yÕu tè phô ®øng tr­íc, yÕu tè chÝnh ®øng sau lµ: Thi nh©n, t©n binh, ®¹i th¾ng.
b, Tõ cã yÕu tè chÝnh ®øng tr­íc, yÕu tè phô ®øng sau lµ: H÷u Ých, ph¸t thanh, b¶o mËt, hËu ®·i, phßng ho¶.
2. T×m 5 yÕu tè H¸n ViÖt cã yÕu tè phô ®øng tr­íc, yÕu tè chÝnh ®øng sau.
 T×m 5 tõ ghÐp H¸n ViÖt cã yÕu tè chÝnh ®øng tr­íc, yÕu tè phô ®øng sau.
a, 5 yÕu tè H¸n ViÖt cã yÕu tè phô ®øng tr­íc, yÕu tè chÝnh ®øng sau: Chøng nh©n, tiÒn tuyÕn, thiªn th­, quèc kú.
b, 5 yÕu tè H¸n ViÖt cã yÕu tè chÝnh ®øng tr­íc, yÕu tè phô ®øng sau: Nh©n chøng, tiÒu phu, kiÕn quèc.
3. H·y gi¶i thÝch nghÜa cña c¸c tõ H¸n ViÖt sau: TiÒu phu, du kh¸ch, thuû chung, hïng vÜ.
- TiÒu phu: Ng­êi ®èn cñi.
- Du kh¸ch: Ng­êi kh¸ch ®i tham quan, du lÞch.
- Thuû chung: Trßn vÑn, cã tr­íc, cã sau.
- Hïng vÜ: Hoµnh tr¸ng, mÜ lÖ.
4. T×m nh÷ng tõ H¸n ViÖt cã chøa nh÷ng yÕu tè sau:
A. Hoµi: Hoµi cæ, hoµi niÖm, hoµi h­¬ng.
B. ChiÕn: ChiÕn ®Êu, chiÕn tr­êng, chiÕn m·.
C. MÉu: MÉu sè, th©n mÉu, mÉu hËu.
D. Hïng: Hïng vÜ, oai hïng
5. §Æt c©u víi nh÷ng cÆp tõ H¸n ViÖt - ThuÇn ViÖt sau:
a, Hy sinh/bá m¹ng.
- Qu©n ta hy sinh mÊt mét ®ång chÝ, trong khi qu©n ®Þch bá m¹ng rÊt nhiÒu.
b, Phô n÷/®µn bµ.
- §µn bµ ngµy x­a còng nh­ phô n÷ ngµy nay vÉn gi÷ ®­îc truyÒn thèng anh dòng, bÊt khuÊt, trung hËu, ®¶m dang.
c, Nhi ®ång/trÎ em.
- B©y giê lµ trÎ em, nh­ng mÊy n¨m n÷a ®· trë thµnh nhi ®ång råi.
d, Gi¶i phÉu/mæ xÎ.
- Ng­êi ta võa gi¶i phÉu mét bÖnh nh©n bÞ viªm ruét thõa.
PhÇn 2
I. Tõ ®ång nghÜa:
1. ThÕ nµo lµ tõ ®ång nghÜa? VD?
2. Cã mÊy lo¹i tõ ®ång nghÜa? VD?
II. Tõ tr¸i nghÜa:
1. Tõ tr¸i nghÜa lµ g×? VD?
2. Khi sö dông tõ tr¸i nghÜa cÇn l­u ý ®iÒu g×?
III. Tõ ®ång ©m:
1. ThÕ nµo lµ tõ ®ång ©m? VD?
2. ViÖc sö dông tõ ®ång ©m cÇn l­u ý ®iÒu g×? VD?
IV. LuyÖn tËp:
1. X¸c ®Þnh vµ ph©n lo¹i c¸c tõ ®ång nghÜa trong ng÷ c¶nh sau:
a, Chuång gµ kª ¸p chuång vÞt
 C¸ diÕc tøc ph­êng c¸ mÌ.
b, Thuý KiÒu ®i qua cÇu nh¸c thÊy chµng Kim lßng ®· Träng
 Träng Thuû nhßm vµo n­íc tho¸ng thÊy nµng MÞ m¾t r¬i Ch©u.
c, §i tu PhËt b¾t ¨n chay
 ThÞt chã ¨n ®­îc, thÞt cÇy th× kh«ng!
d, Mét c©y lµm ch¼ng nªn non
 Ba c©y chôm l¹i nªn hßn nói cao.
* TL: a, Gµ - kª, ¸p - vÞt, diÕc - tøc, ph­êng - mÌ ®ång nghÜa hoµn toµn.
 b, KiÒu - cÇu, thuû - n­íc: ®ång nghÜa hoµn toµn.
 c, Chã - cÇy: ®ång nghÜa kh«ng hoµn toµn.
 d, Nói - non: ®ång nghÜa kh«ng hoµn toµn.
2. NhËn xÐt c¸ch viÕt sau:
a, Cöa hµng thuèc t©n d­îc Sao Mai.
b, T¸i hiÖn l¹i cuéc chia tay.
c, Chóc mõng sinh nhËt cña b¹n.
* D­îc ®ång nghÜa víi thuèc (H¸n ViÖt - ViÖt) à bá thuèc.
 T¸i ®ång nghÜa víi l¹i (H¸n ViÖt - ViÖt) à bá l¹i.
 NhËt ®ång nghÜa víi ngµy (H¸n ViÖt - ViÖt) à bá ngµy.
3. Bµn vÒ tæ hîp "CÇu KiÒu" trong c©u ca dao:
	Muèn sang th× b¾c cÇu KiÒu
	Muèn con hay ch÷ th× yªu lÊy thÇy.
* Cã 3 yÕu tè "KiÒu" kh¸c nhau:
a, KiÒu 1: CÇu (kiÒu lé, phï kiÒu)
b, KiÒu 2: Tró ngô ë n­íc ngoµi (kiÒu d©n, kiÒu bµo).
c, KiÒu 3: §Ñp (kiÒu diÔm, kiÒu mÞ, yªu kiÒu)
4. X¸c ®Þnh c¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa trong bµi th¬: "B¸nh tr«i n­íc" cña Hå Xu©n H­¬ng?
* C¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa: Næi - ch×m, r¾n - n¸t (tõ ghÐp).
5. T×m c¸c c©u ca dao, ®o¹n th¬ cã sö dông cÆp tõ tr¸i nghÜa: Tr¾ng - ®en, ®ôc - trong, chÝn - xanh?
a, Tr¾ng - ®en: 	"Tr¾ng da bëi cã phÊn dåi
	 §en da bëi nçi em ngåi chî tr­a" 
a, §ôc trong:	"Con cß mµ ®i ¨n ®ªm
	 	§õng x¸o n­íc ®ôc ®au lßng cß con"
b, ChÝn xanh, chÝn - non:
	"§«i tay vÞn c¶ hai cµnh
	 	 Qu¶ chÝn th× h¸i, qu¶ xanh th× ®õng?
6. XÕp c¸c tõ sau ®©y vµo nhãm tõ ®ång nghÜa: Dòng c¶m, chÐn, thµnh tÝch, nghÜa vô, cho, ch¨m chØ, tr¸ch nhiÖm, tÆng, bæn phËn, thµnh qu¶, mêi, cÇn cï, kiªn c­êng, nhiÖm vô, biÕu, siªng n¨ng, thµnh tùu, x¬i, chÞu khã, gan d¹, ¨n.
 * a, Dòng c¶m: kiªn c­êng, gan d¹.
b, ChÐn: x¬i, ¨n.
c, Thµnh tÝch: thµnh qu¶, thµnh tùu.
d, Cho: biÕu, tÆng.
e, Ch¨m chØ: chÞu khã, siªng n¨ng.
g, Tr¸ch nhiÖm: bæn phËn, nhiÖm vô.
7. §Æt c©u víi mçi cÆp tõ ®ång ©m sau:
a, §¸ (danh tõ) - §¸ (®éng tõ).
b, B¾c (danh tõ) - B¾c (®éng tõ).
c, Th©n (danh tõ) - Th©n (tÝnh tõ).
d, Trong (tÝnh tõ) - Trong (giíi tõ).
_________________________________________________________
Th¸ng 3: TiÕt 1: §¸nh gi¸ kÕt qu¶ «n tËp (TiÕp)
I. Thµnh ng÷:
1. Thµnh ng÷ lµ g×? VD?
2. §Æc ®iÓm vÒ ý nghÜa cña thµnh ng÷? VD?
II. §iÖp ng÷ vµ ch¬i ch÷:
1. §iÖp ng÷ lµ g×? VD?
2. Ch¬i ch÷ lµ g×? VD?
3. T¸c dông cña ®iÖp ng÷ vµ ch¬i ch÷?
III. LuyÖn tËp:
1. §Æt c©u víi mçi thµnh ng÷: N­íc ®Õn ch©n míi nh¶y, r¸n sµnh ra mì, c¸ mÌ mét løa, n­íc ®æ ®Çu vÞt, ghi lßng t¹c d¹, næ tõng khóc ruét, tai v¸ch m¹ch rõng.
* HS tr¶ lêi:
a, Häc ®i, chuÈn bÞ thi råi "n­íc ®Õn ch©n míi nh¶y".
b, KhiÕp sao kÑt sØ thÕ ®óng lµ "r¸n sµnh ra mì".
c, Mµy ®õng cã "c¸ mÌ mét løa".
d, Tõ s¸ng ®Õn giê häc mµ kh«ng bá ®­îc ch÷ nµo vµo ®Çu "n­íc ®æ ®Çu vÞt".
e, Th«i tõ nay xin "ghi lßng t¹c d¹" kh«ng quªn.
g, CËu nãi nhá th«i kÎo "tai v¸ch m¹ch rõng".
2. ChÐp c¸c c©u sau vµo vë råi ®iÒn vµo c¸c thµnh ng÷ H¸n ViÖt: thao thao bÊt tuyÖt, ý hîp t©m ®Çu, v¨n vâ song toµn, thiªn la ®Þa vâng, th©m c¨n cè ®Õ vao chç thÝch hîp:
a, Vî chång cã , cã yªu th­¬ng nhau th× ¨n ë míi thuËn hoµ sung s­íng ®Õn m·n chiÒu xÕ bãng. 
b, Anh Êy ®i du lÞch ë n­íc ngoµi vÒ, ®ang  kÓ cho b¹n bÌ nghe.
c, NguyÔn Tr·i, ng­êi anh hïng cña d©n téc 
d, Héi còng muèn nãi nhiÒu ®Ó tr¶ lêi, ®Ó c·i l¹i trong lý lÏ kia. Nh­ng c¸i tÝnh rôt rÌ, hay ng¹i ngïng ®·  trong ng­êi Héi vÉn cßn gh×m l¹i.
e, Lªn Th¨ng Long kh«ng cã lèi, ra bÓ kh«ng cã ®­êng, bèn bÓ lµ  Toa §« mµy ch¹y ®©u?
* Tr¶ lêi:
 a, ý hîp t©m ®Çu.	d, Th©m c¨n cè ®Õ
 b, Thao thao bÊt tuyÖt	e, Thiªn la ®Þa vâng
 c, V¨n vâ song toµn
3. Gi¶i thÝch nghÜa cña c¸c thµnh ng÷ ®ã?
a, Thao thao bÊt tuyÖt: Nãi l­u lo¸t, say s­a vµ kÐo dµi m·i kh«ng døt (thao thao: ch¶y cuån cuén, bÊt: kh«ng, tuyÖt: ngít).
b, ý hîp t©m ®Çu: Hîp ý víi nhau, còng cã nghÜa t×nh c¶m va suy nghÜ nh­ nhau (ý: ®iÒu suy nghÜ, t©m: lßng, ®Çu: ¨n khíp, hîp nhau).
c, V¨n vâ song toµn: Cã tµi c¶ v¨n lÉn vâ (song: hai, toµn: trän vÑn).
d, Thiªn la ®Þa vâng: Bña v©y kh¾p mäi n¬i (thiªn: trêi, la: l­íi b¾t chim, ®Þa: ®Êt, vâng: l­íi ®¸nh c¸).
e, Th©m c¨n cè ®Õ: ¨n s©u, bÒn chÆt khã lßng thay ®æi (th©m: s©u, c¨n: rÔ, cè: bÒn chÆt, ®Õ: cuèng hoa, qu¶).
4. KiÓu ®iÖp ng÷ nµo ®­îc dïng trong ®o¹n th¬ sau:
	Hoa d·i nguyÖt, nguyÖt in mét tÊm
	NguyÖt lång hoa, hoa th¾m tõng b«ng
	NguyÖt hoa, hoa nguyÖt, trïng trïng
	Tr­íc hoa d­íi nguyÖt trong lßng xiÕt ®©u.
* TL: §iÖp ng÷ c¸ch qu·ng: Hoa, nguyÖt.
 §iÖp ngì nèi tiÕp: NguyÖt, hoa
5. G¹ch ch©n ®iÖp ng÷ trong c©u v¨n sau vµ cho biÕt ®ã lµ d¹ng ®iÖp ng÷ g×?
N­íc ViÖt Nam lµ mét, d©n téc ViÖt Nam lµ mét. S«ng cã thÓ c¹n, nói cã thÓ mßn, song ch©n lý ®ã kh«ng bao giê thay ®æi.
* TL: §iÖp ng÷ c¸ch qu·ng: ViÖt Nam lµ mét; cã thÓ.
6. a, Lèi ch¬i ch÷ trong bµi th¬ cña Bµ HuyÖn Thanh Quan vµ trong bµi ca dao sau kh¸c nhau nh­ thÕ nµo?
- Nhí n­íc ®au lßng, con quèc quèc
 Th­¬ng nhµ mái miÖng c¸i gia gia
 Tr¨ng bao nhiªu tuæi tr¨ng giµ
 Nói bao nhiªu tuæi l¹i lµ nói non.
b, Ph©n tÝch c¸i hay cña lèi ch¬i ch÷ trong hai VD trªn 
TL : Quèc: N­íc -> Quèc quèc: N­íc non
 Gia: Nhµ -> Gia gia: Nhí nhµ
Cã t¸c dông diÔn t¶ niÒm th­¬ng nhµ, nçi nhí n­íc kh«ng ngu«i cña t¸c gi¶
Bµi 1: Gi¶i nghÜa c¸c tõ ghÐp ¨n ë, ¨n nãi, ¨n diÖn, ¨n mÆc. §Æt c©u víi mçi tõ ghÐp ®· cho?
* TL: a, ¡n ë: ChØ ho¹t ®éng sinh ho¹t trong ®êi sèng cña con ng­êi: ¨n, ë.
VD: Khi lªn tr­êng, con ph¶i chó ý ¨n ë, ®èi xö tèt víi mäi ng­êi.
b, ¡n nãi: ChØ ho¹t ®éng ¨n, nã cña mçi ng­êi.
VD: ë n¬i ®«ng ng­êi, em ph¶i ¨n nãi ý tø mét chót.
c, ¡n diÖn: ChØ viÖc ¨n diÖn cña mçi c¸ nh©n.
VD: H«m nay, cËu cã vÎ ¨n diÖn h¬n mäi lÇn.
d, ¡n mÆc: ChØ viÖc ¨n vËn trang phôc cña c¸ nh©n. 
VD: Tr«ng c« Êy ¨n mÆc gi¶n dÞ mµ ®Ñp.
2. a, §Õm tõ 1 ®Õn 10 b»ng yÕu tè H¸n ViÖt?
* TL: 1 (nhÊt); 2 (nhÞ); 3 (tam); 4 (tø); 5 (ngò) 10 (thËp).
b, T×m c¸c yÕu tè H¸n ViÖt cã nghÜa t­¬ng ®­¬ng víi c¸c tõ sau ®©u:
- Trêi (thiªn).
- §Êt (®Þa).
- Nói (s¬n).
3. Trong c¸c tõ in ®Ëm sau, tõ nµo lµ quan hÖ tõ, tõ nµo kh«ng ph¶i lµ quan hÖ tõ? (§óng: +; Sai: -).
A. ý kiÕn cña anh rÊt hay	(+)
B. Chóng ta ph¶i chó ý b¶o vÖ cña c«ng	(-)
C. Bao giê kÎ ë ng­êi ®i.	(+)
D. S¸ch ®Ó ë trªn bµn.	(+)
E. Anh cho em chiÕc ®ång hå.	(+)
G. T«i mõng cho anh.	(+)
H. Nã cßn rÊt nhiÒu tiÒn.	(+)
I. Anh Êy vÉn cßn khoÎ.	(-)
K. N¾ng th× ®i, cßn m­a th× ë nhµ.	(+)
L. Mäi ng­êi ®ang bµn vÒ vÊn ®Ò n«ng nghiÖp	(-)
M. T«i vÒ nhµ ¨n tÕt.	(+)
N. Cuèn s¸ch nµy t«i mua vÒ lµm quµ.	(+)
4. Trong c¸c tõ ghÐp H¸n ViÖt: H÷u Ých, ®¹i th¾ng, b¶o mËt, t©n binh, hËu ®·i, phßng hoµ, cã mÊy tõ ®­îc kÕt cÊu nh­ trËt tù tõ ghÐp H¸n ViÖt?
A. Hai tõ.	C. Bèn tõ.
(B). Ba tõ.	D. N¨m tõ.
5. Trong nhãm tõ: T­íng t¸, tha nh©n, tha thiÕt, ®Òn ®µi, nhÑ nhµng, ®i ®øng cã mÊy tõ H¸n ViÖt?
A. Hai tõ	C. Bèn tõ	
(B). Ba tõ	D. N¨m tõ
6. C©u v¨n: MÆc dï gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n mµ t«i ®· phÊn ®Êu v­¬n lªn giµnh ®­îc rÊt nhiÒu ®iÓm cao trong häc tËp, ®óng hay sai?
A. §óng	(B). Sai
7. Trong c©u ca dao sau:
	"BÇu ¬i th­¬ng lÊy bÝ cïng
	Tuy r»ng kh¸c gièng nh­ng tr«ng mét giµn".
Cã tõ tr¸i nghÜa kh«ng?
A. Cã	(B). Kh«ng.
8. C©u ng­êi ®êi th­êng nãi: "Cßn ng­êi, cßn cña" cã ph¶i lµ mét thµnh ng÷ kh«ng?
A. Lµ thµnh ng÷.	(B). Kh«ng ph¶i lµ thµnh ng÷.
IV - Hướng dẫn học ở nhà:
Học và làm tiếp bài tập. Chuẩn bị : tìm hiểu nhân vật Thành và Thuỷ trong TP Cuộc chia tay của những con búp bê.
TuÇn 2: Luyện tập tìm hiểu tác phẩm tự sự
A- Mục tiêu bài học:
	- HS rèn kỹ năng tìm hiểu phân tích một tác phẩm tự sự.
- Biết tìm và lựa chọn những chi tiết liên quan đến nhân vật trong tác phẩm VH để phân tích.
B- Chuẩn bị: Ôn lý thuyết - chuấn bị VB Sống chết mặc bay( Phạm Duy Tốn)
C- Tiến trình các hoạt động dạy học:
	I Ổn định lớp:
 	II- KT bài cũ:
III_ Bài mới:
 Hoạt động của thầy và trò 
 Nội dung bài học
IV- H­íng dÉn häc ë nhµ:
Häc vµ lµm BT.
ChuÈn bÞ VB nghÞ luËn.
D- Rót kinh nghiÖm.