Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 2 - Tiết 7: Bố cục trong văn bản (tiếp)

Tuần : 2	 Ngày soạn :14/08/09
Tiết : 7	 Ngày dạy :17-22/08/09
BỐ CỤC TRONG VĂN BẢN
A . Mục tiêu cần đạt:
	Giúp HS :
-Thấy được tầm quan trọng của bố cục trong văn bản. 
-Có ý thức xây dựng bố cục khi tạo lập văn bản . 
-Bước đầu xây dựng được bố cục khi tạo lập văn bản có bố cục rành mạch, hợp lí cho các bài làm .
B. Chuẩn bị:
*Thầy: Bảng phụ.
* Trò: Nghiên cứu bài trước , soạn các câu hỏi có trong bài.
C. Tiến trình tổ chức các hoạt động:
* Ổn định : 
 Kiểm diện, trật tự.
* Kiểm tra : 
(?) Em hiểu thế nào là liên kết trong văn bản ? 
(?) Muốn cho văn bản có tính liên kết thì chúng ta phải sử dụng những phương tiện liên kết nào ? Cho ví dụ minh hoạ. 
* Giới thiệu bài: 
 * Từ những ví dụ trong bóng đá,trong chiến đấuĐặt vấn đề. Trong việc tạo lập văn bản, có cần được bố trí,sắp đặt như các vị tướng hay các huấn luyện viên không ?
Hoạt đợng của thầy
Hoạt động trò
Nợi dung
HĐ 1:Tìm hiểu bố cục trong văn bản:
-Em phải viết 1 lá đơn xin phép nghỉ học . Hãy cho biết trong lá đơn ấy , em phải ghi những nội dung gì ? 
- Những nội dung trên được sắp xếp theo trật tự như thế nào?
- Các trình tự trên có thể đảo lợn được khơng? vì sao?
*Sự sắp đặt nợi dung các phần trong VB theo 1 trình tự hợp lý được gọi là bớ cục.
- Bớ cục trong VB là gì?
-Vì sao khi xây dựng VB cần phải quan tâm đến bớ cục?
HĐ 2 : Tìm hiểu những yêu cầu về bố cục trong VB: 
Gọi HS đọc VD 1/tr 29
(?) Văn bản trong VD có mấy đoạn văn ? 
(?) Các câu trong mỗi đoạn có tập trung quanh một ý chung thống nhất không ? Ý của đoạn này và đoạn kia có được phân biệt với nhau không ?
(?) Theo em , để dễ dàng tiếp nhận ta nên sắp xếp lại ntn cho rõ ràng , rành mạch ?
(?) Rành mạch có phải là yêu cầu duy nhất đối với 1 bố cục không
-GV cho HS đọc vd2.
(?) Văn bản gồm mấy đoạn văn ? 
(?) Nội dung của mỗi đoạn có tương đối thống nhất không ? 
(?) Vậy, kể theo cách này có quá thiếu rành mạch không ? 
(?) Cách kể như trên bất hợp lí chổ nào ?
- Gợi ý :
 (?) Cách hỏi ấy có nêu bật ý phê phán không , có làm ta buồn cười như trong nguyên bản không ? Tại sao ?
(?) So với nguyên bản thì các câu các ý ở đây có gì thay đổi 
(?) Sự thay đổi đó dẫn đến kết quả như thế nào ?
(?) Từ đây em rút ra được gì từ bố cục của văn bản ?
HĐ 3 :Tìm hiểu các phần của bố cục: 
(?) Hãy nêu nhiệm vụ 3 phần : MB , TB , KB trong văn bản miêu tả và văn bản tự sự ?
(?) Có cần phân biệt rõ ràng nhiệm vụ của mỗi phần không ? Vì sao ?
(?) Có bạn cho rằng : MB chỉ là tóm tắt , rút gọn phần TB , còn KB chỉ là sự lặp lại của MB lần nữa . Đúng không ? Vì sao ?
(?) Có bạn cho rằng : Nội dung chính của việc miêu tả, tự sự dồn cả vào TB nên MB và KB không cần thiết lắm . Em có đồng ý không ? 
Gọi hs đọc ghi nhớ SGK
HĐ 4 : Luyện tập
BT 2
(?) Hãy ghi lại bố cục của truyện : “ cuộc chia tay của những con búp bê ” . Bố cục ấy , theo em , đã rành mạch và hợp lí chưa ? Có thể kể lại theo một bố cục khác được không ? 
BT 3 :
Gọi HS đọc bài tập 3
Gọi HS lean bảng làm BT
* Phần chính:
- Đơn gửi ai?
- Ai gửi đơn?
- Lý do gửi đơn?
- Nguyện vọng, yêu cầu
Trật tự : Trước – sau 1 cách hợp lí, chặt chẽ , rõ rà .
- Khơng, vì lá đơn sẽ rất lợn xợn khơng theo mợt trật tự nhất định --> người đọc khơng hiểu
--> khơng đạt mục đích giao tiếp
HS đọc ghi nhớ SGK.
-Để người đọc hiểu được văn bản 
-HS đọc.
- 2 đoạn .
- Cá nhân : Lộn xộn , khó tiếp nhận .
- Sắp xếp lại bố cục VD (Văn bản sách NV6 )
Chưa phải là duy nhất. Ngoài ra còn phải phân biệt rạch ròi giữa các nội dung.
- Đọc VD 2 (2) .
- 2 đoạn .
-ND tương đối thống nhất: 
+ Đoạn 1 : Anh hay khoe , muốn khoe mà khoe chưa được .
+ Đoạn 2 : Anh đã khoe được
-Không lộn xộn , ý có phân biết tương đối rõ ràng
- Đoạn 2 có sự thay đổi trật tự các sự việc .
-Trả lời : Làm mất đi yếu tố bất ngờ , tiếng cười không bật ra mạnh và không tập trung phê phán nhân vật chính nữa.
-HS đọc ghi nhớ SGK
+ Văn bản miêu tả : 
. MB : Giới thiệu đối tượng .
. TB : Miêu tả đối tượng .
. KB : Cảm nghĩ về đối tượng
+ Văn bản tự sự : 
. MB : Giới thiệu sự việc .
. TB : Diễn biến của sự việc .
. KB : Cảm nghĩ về sự việc 
* Cần phân biệt rõ ràng vì : Mỗi phần có một nội dung riêng biệt .
* Không đúng vì : 
+ MB: Giới thiệu đối tượng , sụ việc .
+ KB : Bộc lộ cảm xúc về đối tượng sự việc .
+ MB : Ngoài việc giới thiệu còn nhằm gây hứng
+ KB : Không chỉ là nêu cảm nghĩ , hứa hẹn mà còn làm cho văn bản để lại ấn tượng tốt trong lòng người đọc .
-HĐ đọc.
-Mẹ bắt hai con phải chia đồ chơi 
 - Thành – Thuỷ rất thương nhau 
 - Chuyện về hai con búp bê .
 - Thành đưa em đến lớp chào cô và bạn . 
 - Hai anh em chia tay .
 - Thuỷ để lại 2 con búp bê cho Thành .
 * Rành mạch , hợp lí. 
 Nhưng vẫn có thể có bố cục khác .
Bố cục của văn bản báo cáo chưa thật rành mạch , hợp lí : 
 - Các ý : 1,2,3(TB) chỉ kể việc học tốt chứ chưa nêu kinh nghiệm học tốt 
 - Ý 4 : Không nói về học tập mà lại nói về thành tích .
 Bổ sung : Nhờ rút ra kinh nghiệm mà bản thân tiếng bộ ntn . Cuối cùng nói lên nguyện vọng muốn được nghe các ý kiến trao đổi , đóng góp .
I/ Bớ cục 
- Văn bản không thể được viết một cách tuỳ tiện mà phải có bố cục rõ rà . Bố cục là sự bố trí , sắp xếp các phần , các đoạn theo một trình tự , một hệ thống rành mạch và hợp lí
II/ Những yêu cầu về bớ cục trong VB
- Nội dung các phần các đoạn trong văn bản phải thống nhất chặt chẽ với nhau ; đồng thời , giữa chúng lại có sự phân biệt rạch ròi
- Trình tự xếp đặt các phần , các đoạn phải giúp cho người viết (người nói) dễ dàng đạt được mục đích giao tiếp đã đặt ra
III/Các phần của bố cục: 
- Văn bản thường được xây dựng theo một bố cục gồm có 3 phần : Mở bài , Thân bài , Két bài.
IV/ Luyện tập:
*Củng cố:
- Thế nào là bố cục trong văn bản?
- Các yêu cầu của bố cục trong văn bản?
- Các phần của bố cục trong văn bản?
*Dặn dò: Soạn bài mạch lạc trong văn bản.