Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 9 - Tiết 36: Cách lập ý của bài văn biểu cảm (Tiếp)

Ngày soạn : 21/10/2009
Ngày giảng7A:
 7B:
Tuần: 09 - Tiết: 36
cách lập ý 
của bài văn biểu cảm 
A- Mục tiêu cần đạt
- Tìm hiểu những cách lập ý đa dạng của bài văn BC, có thể mở rộng phạm vi,, kỹ năng làm văn BC
- Tiếp xúc với nhiều dạng văn BC, nhận ra cách viết mỗi đoạn văn
B- Chuẩn bị
- GV: Giáo án + SGK
- HS : Vở ghi + Bài tập về nhà
C- Tổ chức các hoạt động dạy-học
*HĐ1- Khởi động
1- Tổ chức lớp 
- 7A : Có mặt.HS ; Vắng mặt..HS(.)
- 7B : Có mặt.HS ; Vắng mặt..HS(.)
2- Kiểm tra bài cũ: Kết hợp trong giờ.
+ Nhận xét: 7A
7B
3- Bài mới( Giới thiệu): Để tạo ý cho bài BC, khơi nguồn cho mạch cảm xúc nảy sinh, người viết có thể hồi tưởng kỉ niệm quá khứ, suy nghĩ về hiện tại, mơ ước tới tương lai, tưởng tượng những tình huống gợi cảm, hoặc vừa quan sát, vừa suy ngẫm và thể hiện cảm xúc Đó là nhiều cách lập ý của bài văn BC 
* HĐ2- Hình thành kiến thức mới
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung kiến thức
ùNgữ liệu
- Đọc đoạn văn 1 cho biết đối tương được miêu tả trong đoạn văn là gì ? ( cây tre )
- Cây tre đã gắn bó với đời sống của người VN bởi công dụng của nó như thế nào ?
- Để thể hiện sự gắn bó “ còn mãi” của cây tre đoạn văn nhắc đến những gì ở tương lai ?
- Người viết đã liên tưởng, tưởng tượng cây tre trong tương lai như thế nào ? ( Xanh bóng mát  )
- ở đoạn văn này, tác giả đã miêu tả cây tre trong quan hệ thời gian như thế nào ? ( Tre hiện tại và tương lai )
- Cách Biểu cảm ở đoạn văn ?
- Đọc đoạn văn 2 ? Đối tượng miêu tả ?
- Đoạn văn đã gợi tả những kỉ niệm gì về con gà đất ? 
- Tác giả đã say mê con gà đất ntn ?
- Việc hồi tưởng ấy đã gợi lên cảm xúc gì cho tác giả ?
(Tác giả thể hiện được tình cảm của con gà đất – 1 thớ đồ chơi dân gian thủa ấu thơ đ MR cảm nghĩ đối với đồ chơi của con trẻ và phát hiện tính mong manh của đồ chơi )
- Cách lập ý của đoạn văn này là gì ?
- Đọc đoạn văn 3 ?
- Đoạn văn gợi những k/n gì về cô giáo ?
- Để thể hiện tình cảm đối với cô giáo, tác giả đã làm ntn ? ( tưởng tượng sau này đi ngang 1 trường học )
- Gợi lại những kỉ niệm, tưởng tượng ra 1 tình huống t/giả muốn bày tỏ tình cảm gì ?
(Khẳng định tình cảm của mình đối với cô giáo không bao giờ có thể quên cô )
- Đọc đoạn văn 4. Cho biết đối tượng miêu tả là ai ?
- Đoạn văn nhắc đến những hình ảnh gì về “ U tôi”. Hình dáng? nét mặt của “U tôi” được miêu tả ntn ?
- Quan sát hình ảnh người mẹ tác giả đã bày tỏ tình cảm của mình ntn ?
( Gợi tả bóng dáng khuân mặt mẹ với tất cả lòng thương cảm, hối hận của mình vì đã vô tình, thờ ơ)
* HĐ3- Hướng dẫn luyện tập :
I- Bài học
1.Những cách lập ý thường gặp trong bài BC
1.1, Liên hệ hiện tại với tương lai
- Tre xanh bóng mát, mang khúc nhạc tâm tình, đu tre, sáo tre
- Bê tông, sắt thép
- Gợi nhắc quan hệ với sự việc, liên hệ với tương lai là cách bày tỏ tình cảm đối với sv.
- Biểu cảm trực tiếp
đ Mơ ước được hoá thành con gà trống để được dõng dạc cất lên điệu nhạc sớm mai 
đ Khát vọng trẻ thơ 
Theo trình tự hiện tại đến tương lai
1.2, Hồi tưởng quá khứ và suy nghĩ về hiện tại:
1.3, Tưởng tượng tình huống, hứa hẹn mong ước
đ Gợi lại kỉ niệm, tưởng tượng tình huống là 1 cách bày tỏ tình cảm, đánh giá đối với 1 con người 
1.4, Quan sát, suy ngẫm:
đ Khắc hoạ hình ảnh con người và nêu nhận xét là 1 cách bày tỏ tình cảm 
* ghi nhớ ( T121 )
II- Luyện tập 
- Tập lập ý cho đề văn: Cảm xúc về vườn nhà
Dàn ý: 
+ MB : Giới thiệu vườn và tình cảm đối với khu vườn 
+ TB: Miêu tả vườn
 - Vườn trong c/s vui buồn của gia đình
 - Vườn và lao động của cha mẹ 
 - Vườn qua 4 mùa
+ Kết bài : Cảm xúc về khu vườn
*HĐ4- Hoạt động nối tiếp
1- Câu hỏi và bài tập củng cố kiến thức.
Có mấy cách lập ý thường gặp của bài văn biểu cảm?(Bốn cách)
2- HDVN
Học bài Đọc soạn “ Tĩnh dạ tứ ”