Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 8 - Tuần 12 - Tiết 45 - Bài 12: Văn bản: Ôn dịch, thuốc lá

Ngày soạn: 09/ 11/ 2008
Tuần: 12 
Tiết: 45
Bài 12
Văn Bản: 
ÔN DỊCH, THUỐC LÁ
a. Mục tiêu:
 	Giúp h/s: 
 	- Xác định được quyết tâm phòng chống thuốc lá trên cơ sở nhận thức được tác hại to lớn, nhiều mặt của thuốc lá đối với đời sống cá nhân và cộng đồng.
 	- Thấy được sự kết hợp chặt chẽ giữa hai phương thức lập luận và thuyết minh trong văn bản.
 	- Rèn kĩ năng phân tích văn bản nhật dụng.
b. chuẩn bị .
 	- GV: Giáo án, SGK, một số số liệu có liên quan.
 	- HS: Trả lời câu hỏi trong SGK.
c. Lên lớp.
I. Ổn định tổ chức.
II. Kiểm tra bài cũ. 5’
 	- HS1: Trong văn bản ''Thông tin về ngày trái đất năm 2000'' nêu lên vấn đề gì? Nó có tầm quan trọng ntn? Từ sau khi học văn bản đó em đã thực hiện lời kêu gọi đó ntn?
 	- HS2: Văn bản chủ yếu sử dụng phương thức biểu đạt nào?
 	A. Tự sự. C. Thuyết minh.
 	B. Nghị luận. D. Biểu cảm.
III. Bài mới.
1. Giới thiệu bài. 1’
 Thuốc lá là một chủ đề thường xuyên được đề cập trên các phương tiện thông tin đại chúng. Ngày càng nhiều công trình nghiên cứu phân tích tác hại ghê gớm, toàn diện của tệ nghiện thuốc lá và khói thuốc lá đối với đời sống con người. Vậy tác hại đó ntn? Chúng ta cùng tìm hiểu bài học.
2. Tiến trình bài dạy. 29’
Thời
gian
Hoạt động GV
Hoạt động HS
ND cần đạt
10’
Hoạt động 1: Hướng dẫn đọc chú thích, bố cục.
- GV nêu yêu cầu đọc: rõ ràng, mạch lạc, chú ý những chỗ in nghiêng.
? Gọi h/s đọc bài.
? Yêu cầu h/s hỏi đáp chú thích: 1, 2, 3, 5, 6, 9?
? Văn bản có thể chia làm mấy phần? Nội dung của từng phần?
? Văn bản này được viết theo phương thức biểu đạt nào?
- 3 h/s nối nhau đọc.
- Hs hỏi đáp chú thích 1, 2, 3, 5, 6, 9.
- P1: Từ đầu .... nặng hơn cả AIDS: thuốc lá trở thành ôn dịch. 
- P2: Tiếp .... sức khoẻ cộng đồng: Tác hại của thuốc lá.
- P3: Còn lại: Lời kêu gọi chống hút thuốc lá.
- Văn bản nhật dụng thuyết minh về một vấn đề khoa học. 
I.Đọc,chú thích, bố cục.
1. Đọc.
2. Chú thích.
3. Bố cục.
19’
Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm hiểu văn bản.
? Tác giả so sánh ôn dịch thuốc lá với đại dịch nào? So sánh như thế có tác dụng gì? 
? Em hiểu thế nào là ôn dịch? Dấu phẩy đặt ở nhan đề văn bản có ý nghĩa gì?
? Em có nhận xét gì về đặc điểm lời văn thuyết minh trong đoạn văn này?
? Em đón nhận thông tin này với một thái độ như thế nào?
? Phần thân bài thuyết minh về tác hại của thuốc lá ở những phương diện nào?
? Theo dõi đoạn văn: ''Ngày trước ... quả là một tội ác''. Sự huỷ hoại của thuốc lá đến sức khoẻ con người được phân tích trên những chứng cớ nào?
G: Thuốc lá là kẻ thù ngọt ngào và nham hiểm của sức khoẻ con người nhất là đối với cá nhân người hút.
? Nhận xét về các chứng cứ mà tác giả dùng để thuyết minh trong đoạn này?
? Qua các tư liệu đó cho thấy mức độ nguy hiểm của thuốc lá đối với sức khoẻ con người?
? Câu: ''có người bảo: Tôi hút, tôi bị bệnh mặc tôi!'' được đưa ra như một dẫn chứng, một tiếng nói khá phổ biến của những con nghiện có ý nghĩa gì? 
? Theo dõi đoạn tiếp: ''Bố và anh ... con đường phạm pháp''. Ở đoạn này tác giả đã sử dụng biện pháp NT gì? Tác dụng?
? Vậy thuốc lá có tác hại ntn đến lối sống đạo đức của con người?
? Những thông tin này có hoàn toàn mới lạ đối với em không? Vì sao? Hãy liên hệ thực trạng ở địa phương em?
? Phần cuối văn bản cung cấp thông tin về vấn đề gì ? 
? Em hiểu thế nào là chiến dịch chống thuốc lá?
? Cách thuyết minh ở đoạn này là gì. Chỉ ra các biểu hiện cụ thể?
? Tác dụng của phương pháp thuyết minh này là gì?
? Khi nêu kiến nghị chống thuốc lá tác giả đã bày tỏ thái độ ntn?
? Em hiểu gì về thuốc lá sau khi học xong văn bản?
? Bản thân em dự định làm gì trong chiến dịch chống thuốc lá rộng khắp hiện nay?
Gọi h/s đọc ghi nhớ /122.
- So sánh ôn dịch thuốc lá với ôn dịch nổi tiếng khác đó là AIDS. So sánh như vậy để gây sự chú ý cho người đọc.
- Ôn dịch chỉ chung các loại bệnh nguy hiểm, lây lan rộng làm chết người hàng loạt trong thời gian nhất định.
- Dấu phẩy đặt ở giữa: là một cách nhấn mạnh và mở rộng nghĩa; tác giả không chỉ muốn nói hút thuốc lá là ôn dịch nguy hiểm mà còn tỏ thái độ lên án, nguyền rủa việc hút thuốc lá.
- Sử dụng các từ thông dụng của ngành y tế (ôn dịch, dịch hạch, thổ tả, AIDS).
- Dùng phép so sánh: nặng hơn cả AIDS.
- Tác dụng: thông báo ngắn gọn, chính xác nạn dịch thuốc lá. Nhấn mạnh hiểm họa to lớn của nạn dịch này.
- Hs tự bộc lộ suy nghĩ .
- Phương diện sức khoẻ, lối sống, đạo đức, cá nhân và cộng đồng.
- Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc thấm vào cơ thể người hút.
+ Chất hắc ín: làm tê liệt các lông mao ở vòm họng, phế quản, nang phổi, tích tụ lại gây ho hen, viêm phế quản, ung thư vòm họng và phổi.
+ Chất ôxít các-bon: thấm vào máu không cho tiếp nhận ôxi khiến sức khoẻ giảm sút.
+ Chất ni-cô-tin: làm co thắt các động mạch gây huyết áp cao, nhồi máu cơ tim, có thể tử vong.
- Khói thuốc lá còn đầu độc những người xung quanh: đau tim mạch, ung thư, đẻ non, thai nhi yếu.
- Đó là các chứng cớ khoa học, được phân tích và minh họa bằng số liệu cụ thể nên có sức thuyết phục bạn đọc.
- Huỷ hoại nghiêm trọng sức khoẻ con người.
- Đó là một sự thật chứng tỏ sự vô trách nhiệm trước gia đình, người thân, trước cộng đồng của họ. Họ chính là những kẻ đầu độc, làm ô nhiễm môi trường, vẫn đục bầu không khí trong lành, làm cho những người chung quanh chịu vạ lây.
- Sử dụng biện pháp so sánh: 
+ So sánh tỉ lệ hút thuốc của thanh thiếu niên các thành phố lớn ở VN với các thành phố Âu Mĩ.
+ So sánh số tiền nhỏ (một đô la Mĩ mua một bao 555) và số tiền lớn 15.000 ở VN.
 - Dụng ý cảnh báo nạn đua đòi hút thuốc ở các nước nghèo, từ đó nảy sinh các tệ nạn xã hội.
Huỷ hoại ......
- HS tự liên hệ ở địa phương.
- Chiến dịch thuốc lá.
- ''Chiến dịch'': là những việc làm khẩn trương huy động nhiều lực lượng trong một thời gian nhằm thực hiện một mục đích nhất định.
''Chiến dich chống ...'' là các hoạt động thống nhất rộng khắp nhằm chống lại nạn ôn dịch thuốc lá.
- Bằng số liệu:
+ ở Bỉ năm 1987....
+ Chỉ trong vài năm chiến dịch chống thuốc lá đã làm giàu ....
+ Nước ta nghèo hơn châu Âu.
- Thuyết phục bạn đọc tin ở tính khách quan của chiến dịch chống thuốc lá.
- Cổ vũ chiến dịch chống thuốc lá.
- Tin ở sự chiến thắng của chiến dịch .
- Thuốc lá là một ôn dịch gây tác hại nghiêm trọng đến sức khoẻ, lối sống của cá nhân và cộng đồng.
- Chúng ta phải có quyết tâm chống lại nạn dịch này.
- Hs tự bộc lộ.
- Hs đọc ghi nhớ.
II. Đọc - hiểu văn bản .
1. Thông báo về nạn dịch thuốc lá
2. Tác hại của thuốc lá .
a. Thuốc lá có hại cho sức khoẻ.
- Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc thấm vào người hút.
+ Chất hắc ín.
+ Chất ôxít cac bon.
+ Chất ni-cô-tin.
- Đầu độc những người xung quanh.
b. Thuốc lá ảnh hởng đến lối sống đạo đức của con người.
 Huỷ hoại lối sống nhân cách người VN nhất là thanh thiếu niên.
3. Kiến nghị chống thuốc lá.
- Cổ vũ chiến dịch chống thuốc lá.
- Tin tưởng ở sự....
* Ghi nhớ / 122.
5’
Hoạt động 3: Hướng dẫn luyện tập.
? Nêu thực trạng hút thuốc lá ở gia đình em (người thân). 
? Nguyên nhân nào dẫn đến nghiện thuốc lá?
- Hs tự liên hệ.
III. Luyện tập.
IV . Củng cố và hướng dẫn về nhà. 5’
	1. Củng cố: 3’
	- Dịch là gì? Vì sao tác giả lại coi thuốc lá là một đại dịch?
	- Thuốc lá có tác hại gì đối với đời sống con người?
	- Chúng ta cần phải làm gì để hạn chế đại dịch này?
	2. Hướng dẫn về nhà: 2’
 	- Học thuộc ghi nhớ.
 	- làm các bài tập còn lại.
 	- Soạn bài: ''Bài toán dân số''.