Giáo án dạy thêm Vật lí 7 - Trường THCS Thọ Lộc

Ch­¬ng I: Quang häc
 Ngµy so¹n :20 th¸ng 8 n¨m 2010
TiÕt 1: 
¤n tËp ¸nh s¸ng - nguån s¸ng vµ vËt s¸ng
I. Môc tiªu:
1. KiÕn thøc 
 - Cñng cè l¹i cho HS: Muèn nhËn biÕt ®­îc ¸nh s¸ng khi cã ¸nh s¸ng truyÒn vµo m¾t ta vµ ta nh×n thÊy c¸c vËt khi cã ¸nh s¸ng tõ c¸c vËt ®ã truyÒn vµo m¾t ta.
 - Ph©n biÖt ®­îc nguån s¸ng vµ vËt s¸ng. Nªu ®­îc thÝ dô vÒ nguån s¸ng vµ vËt s¸ng.
	2. KÜ n¨ng:
 - VËn dông kiÕn thøc ®· häc ®Ó lµm c¸c bµi tËp liªn quan.
	3. Th¸i ®é
 - BiÕt nghiªm tóc, chó ý häc tËp.	
II. ChuÈn bÞ:
B¶ng phô 
III. Tæ chøc d¹y häc:
Ho¹t ®éng cña häc sinh 
Trî gióp cña gi¸o viªn
*Ho¹t ®éng 1 : ¤n tËp lÝ thuyÕt
HS: lÇn l­ît tr¶ lêi
HS: kh¸c nhËn xÐt, bæ xung
- M¾t ta nhËn biÕt ®­îc ¸nh s¸ng khi cã ¸nh s¸ng truyÒn vµo m¾t ta 
- Ta nh×n thÊy mét vËt khi cã ¸nh s¸ng tõ vËt ®ã truyÒn vµo m¾t ta 
- 5 nguån s¸ng tù nhiªn: MÆt trêi, ®om ®ãm, tia chíp, sao b¨ng, nham th¹ch phun ra tõ nói löa..
- 5 nguån s¸ng nh©n t¹o: ®Ìn th¾p s¸ng, thanh s¾t nung nãng ®á, ngon nÕn ®ang ch¸y, bãng ®Ìn ®iÖn, ®Ìn tÝn hiÖu
- 5 vËt h¾t ¸nh s¸ng chiÕu vµo nã: bµn, ghÕ, tê giÊy, g­¬ng, s¸ch, 
GV: LÇn l­ît nªu c©u hái
GV: NhËn xÐt, bæ xung vµ chèt l¹i vÊn ®Ò sau mçi c©u tr¶ lêi cña HS
- Khi nµo m¾t ta nhËn biÕt ®­îc ¸nh s¸ng?
- Khi nµo ta nh×n thÊy mét vËt?
- KÓ tªn 5 nguån s¸ng tù nhiªn?
- KÓ tªn 5 nguån s¸ng tù nhiªn?
- KÓ tªn 5 vËt h¾t ¸nh s¸ng chiÕu vµo nã?
*Ho¹t ®éng 2 : Bµi tËp vËn dông
 HS: Hoµn thµnh bµi tËp.
1 HS nªu ý kiÕn cña m×nh
C¸c HS kh¸c nhËn xÐt bæ xung. 
Bµi 1: Do trong kh«ng khÝ cã rÊt nhiÒu h¹t bôi. ¸nh s¸ng mÆt trêi xuyªn qua c¸c lç thñng chiÕu vµo c¸c h¹t bôi, c¸c h¹t bôi nhËn s¸nh s¸ng tõ MÆt trêi vµ h¾t ¸nh s¸ng trë l¹i m¾t ta lµm ta thÊy râ chïm tia s¸ng.
Bµi 2: §ã lµ do bÒ mÆt b¶ng ®­îc s¬n nh½n bãng nªn ¸nh s¸ng khi chiÕu ®Õn b¶ng, hÇu nh­ hoµn toµn ph¶n chiÕu l¹i khiÕn m¾t nh×n lªn b¶ng bÞ chãi. §Ó h¹n chÕ hiÖn t­îng nµy, ng­êi ta cã thÓ dïng s¬n hÊp thô ¸nh s¸ng.
Bµi 3: Kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c v× sao trªn bÇu trêi mµ ta nh×n thÊy vµo ban ®ªm ®Òu lµ nguån s¸ng. Bëi v×: Trong mu«n vµn v× sao ®ã cã mét sè v× sao tù ph¸t s¸ng nh÷ng v× sao nµy ®­îc xem nh­ nguån s¸ng. Sè cßn l¹i kh«ng tù ph¸t s¸ng ®­îc, ta nhËn thÊy chóng lµ do chóng nhËn ¸nh s¸ng tõ nguån s¸ng vµ h¾t ¸nh s¸ng trë l¹i m¾t ta do ®ã chóng lµ nh÷ng vËt ®­îc chiÕu s¸ng vµ h¾t ¸nh s¸ng trë l¹i m¾t ta.
Bµi 4: Nhê c¸c biÓn sè xe ®Òu ®­îc lµm b»ng s¬n ph¶n quang, khi cã ¸nh s¸ng chiÕu vµo, tia s¸ng ®­îc h¾t trë l¹i vµ ta thÊy râ sè xe. 
 GV: lÇn l­ît treo b¶ng phô néi dung c¸c bµi tËp vµ yªu cÇu HS hoµn thµnh.
Sau mçi c©u tr¶ lêi GV nhËn xÐt vµ chèt vÊn ®Ò
Bµi 1: Trªn m¸i nhµ lîp b»ng t«n, nÕu cã nh÷ng lç thñng nhá th× vµo buæi tr­a, ta thÊy rÊt râ nh÷ng chïm tia s¸ng hÑp xuªn qua lç t«n chiÕu xuèng nÒn nhµ. Nhê ®©u ta cã thÓ thÊy râ nh­ vËy.
Gîi ý:Trong kh«ng khÝ cã rÊt nhiÒu h¹t bôi
Bµi 2: Nh×n lªn b¶ng trong líp ®«i khi em thÊy b¶ng bÞ chãi vµ kh«ng ®äc ®­îc ch÷. Em h·y t×m hiÓu nguyªn nh©n tõ ®ã ®­a ra c¸c ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc.
Bµi 3: Ban ®ªm nh×n lªn bÇu trêi ta thÊy nhiÒu v× sao lÊp l¸nh. Cã ph¶i tÊt c¶ chóng ®Òu lµ nguån s¸ng kh«ng? t¹i sao?
Bµi 4: S¬n ph¶n quang lµ lo¹i s¬n cã thÓ ph¶n chiÕu hÇu hÕt c¸c lo¹i ¸nh s¸ng. T¹i sao c¸c biÓn sè xe ®Òu dïng s¬n ph¶n quang?
GV: Bæ xung S¬n ph¶n quang cßn ®­îc dïng cho c¸c biÓn b¸o hiÖu, c¸c v¹ch ph©n chia lµn ®­êng, ¸o cña c«ng nh©n vÖ sinh m«i tr­êng.®Ó ng­êi ®i d­êng nh×n thÊy vµo ban ®ªm.
* Ho¹t ®éng 3: H­íng dÉn vÒ nhµ
Lµm bµi tËp SBT
Xem l¹i c¸c bµi võa häc
 	Ngµy so¹n :20 th¸ng 8 n¨m 2010
TiÕt 2: 
¤n tËp ¸nh s¸ng - nguån s¸ng vµ vËt s¸ng (tiÕp)
I. Môc tiªu:
1. KiÕn thøc 
 - Cñng cè l¹i cho HS: Muèn nhËn biÕt ®­îc ¸nh s¸ng khi cã ¸nh s¸ng truyÒn vµo m¾t ta vµ ta nh×n thÊy c¸c vËt khi cã ¸nh s¸ng tõ c¸c vËt ®ã truyÒn vµo m¾t ta.
 - Ph©n biÖt ®­îc nguån s¸ng vµ vËt s¸ng. Nªu ®­îc thÝ dô vÒ nguån s¸ng vµ vËt s¸ng.
	2. KÜ n¨ng:
 - VËn dông kiÕn thøc ®· häc ®Ó lµm c¸c bµi tËp liªn quan.
	3. Th¸i ®é
 - BiÕt nghiªm tóc, chó ý häc tËp.	
II. ChuÈn bÞ:
B¶ng phô 
III. Tæ chøc d¹y häc:
Ho¹t ®éng cña häc sinh 
Trî gióp cña gi¸o viªn
Bµi tËp vËn dông
 HS: Hoµn thµnh bµi tËp.
1 HS nªu ý kiÕn cña m×nh
C¸c HS kh¸c nhËn xÐt bæ xung. 
Bµi 1: Khi truyÒn qua c¸c vËt trong suèt, mét phÇn ¸nh s¸ng bÞ hÊp thô, nÕu chiÒu dµy cña c¸c vËt trong suèt kh¸ lín, ¸nh s¸ng ph¸t ra tõ vËt cã thÓ bÞ hÊp thô hÕt, kh«ng truyÒn tíi m¾t ta ®­îc vµ m¾t kh«ng thÓ nh×n thÊy c¸c vËt ®Æt phÝa sau.
Bµi 2: M¾t mÌo kh«ng ph¸t s¸ng. §iÒu ®ã d­îc gi¶i thÝch râ lµ kh«ng ph¶i chÝnh m¾t mÌo ph¸t ra ¸nh s¸ng mµ chØ ph¶n x¹ c¸c tia s¸ng räi vµo m¾t nã. N¬i kh«ng thËt tèi l¾m, m¾t mÌo kh«ng “ph¸t s¸ng” lµ do hai m¾t ph¶n x¹ c¸c tia s¸ng t­¬ng ®èi yÕu, nªn ta kh«ng thÊy ®­îc. Trong bãng tèi con ng­¬i m¾t mÌo më réng ra, høng ®­îc nhiÒu tia s¸ng yÕu, chóng ph¶n x¹ t¹o thµnh chïm tia s¸ng m¹nh h¬n. Nh×n vµo m¾t mÌo ta thÊy c¸c tia nµy.
Bµi 3: Hai tÊm b×a chØ lµ vËt ®­îc chiÕu s¸ng råi ph¶n chiÕu ¸nh s¸ng ®ã vµo m¾t ta. TÊm b×a tr¾ng ph¶n chiÕu ¸nh s¸ng m¹nh h¬n tÊm b×a xanh, ngoµi ra ®é t­¬ng ph¶n mµu s¾c trªn tÊm b×a mµu tr¾ng m¹nh h¬n trªn tÊm b×a mµu xanh, nªn ch÷ viÕt trªn tÊm b×a mµu tr¾ng ®­îc ta nh×n râ h¬n.
Bµi 4: KÜ thuËt chiÕu s¸ng gi¸n tiÕp cã c¸c ­u ®iÓm sau: 
- Kh«ng lµm chãi m¾t v× nguån s¸ng ®­îc bè trÝ sao cho kh«ng chiÕu trùc tiÕp vµo m¾t.
- DÔ phèi hîp mµu s¾c ®Ó t¨ng vÏ ®Ñp cho c«ng tr×nh. 
 GV: lÇn l­ît treo b¶ng phô néi dung c¸c bµi tËp vµ yªu cÇu HS hoµn thµnh.
Sau mçi c©u tr¶ lêi GV nhËn xÐt vµ chèt vÊn ®Ò
Bµi 1: M¾t ta cã thÓ thÊy râ nh÷ng vËt ®Æt phÝa sau tÊm kÝnhmáng, nh­ng nÕu tÊm kÝnh cµng dµy th× cµng khã nh×n. Khi tÊm kÝnh dµy ®Õn mét møc nµo ®ã, th× m¾t kh«ng thÓ nh×n ®­îc nh÷ng vËt ®Æt phÝa sau. H·y gi¶i thÝch v× sao nh­ vËy? Chó ý r»ng tÊm kÝnh vÉn trong suèt.
Gîi ý:TÊm kÝnh cµng dµy th× kh¶ n¨ng hÊp thô ¸nh s¸ng cµng tèt.
Bµi 2: Trong bãng tèi dµy ®Æc m¾t mÌo d­êng nh­ “Ph¸t s¸ng”, cßn n¬i kh«ng tèi l¾m th× hiÖn t­îng ®ã kh«ng quan s¸t ®­îc. H·y gi¶i thÝch t¹i sao? M¾t mÌo cã ph¶i lµ nguån s¸ng kh«ng?
Bµi 3: Hïng viÕt ch÷ b»ng mùc ®en lªn tÊm b×a, mét tÊm mµu tr¾ng, mét tÊm mµu xanh, th× thÊy ch÷ ë tÊm b×a mµu tr¾ng nh×n râ h¬n. H·y gi¶i thÝch t¹i sao? 
Bµi 4: §Ó th¾p s¸ng mét sè c«ng tr×nh ng­êi ta dïng kÜ thuËt chiÕu s¸ng gi¸n tiÕp, nghÜa lµ h­íng c¸c ngän ®Ìn chiÕu vµo c«ng tr×nh, ®ång thêi bè trÝ sao cho ¸nh s¸ng ®Ìn kh«ng chiÕu trùc tiÕp vµo m¾t ng­êi quan s¸t. H·y nªu c¸c ­u ®iÓm cña kÜ thuËt chiÕu s¸ng nµy. 
* Ho¹t ®éng 3: H­íng dÉn vÒ nhµ
Lµm bµi tËp SBT
Xem l¹i c¸c bµi võa häc
..*****
Ngµy so¹n: 25 th¸ng 8 n¨m 2010 
TiÕt 3 
«n tËp Sù truyÒn ¸nh s¸ng
I. Môc tiªu: 
1. KiÕn thøc:
Cñng cè cho HS: 
- §Þnh luËt truyÒn th¼ng ¸nh s¸ng ®Ó lµm c¸c bµi tËp vËn dông.
NhËn biÕt vµ liªn hÖ thùc tÕ 3 lo¹i chïm ¸nh s¸ng (Song song, héi tô, ph©n k×).
2. KÜ n¨ng
VËn dông kiÕn thøc ®· häc ®Ó gi¶i thÝch c¸c hiÖn t­îng trong thùc tÕ.
3. Th¸i ®é 
 - BiÕt vËn dông kiÕn thøc vµo cuéc sèng.	
II. ChuÈn bÞ :
- B¶ng phô
 III.Tæ chøc d¹y häc:
Ho¹t ®éng cña häc sinh 
Trî gióp cña gi¸o viªn
*Ho¹t ®éng 1 : ¤n tËp lÝ thuyÕt
HS: lÇn l­ît tr¶ lêi
HS: kh¸c nhËn xÐt, bæ xung
- §Þnh luËt truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng: Trong m«i tr­êng trong suèt vµ ®ång tÝnh ¸nh s¸ng truyÒn ®i theo ®­êng th¼ng.
- §­êng truyÒn cña ¸nh s¸ng ®­îc biÓu diÔn b»ng mét ®­êng th¼ng cã h­íng gäi lµ tia s¸ng.
- Chïm s¸ng song song: gåm c¸c tia s¸ng kh«ng giao nhau trªn ®­êng truyÒn cña chóng .
- Chïm s¸ng héi tô gåm c¸c tia s¸ng giao nhau trªn ®­êng truyÒn cña chóng.
- Chïm s¸ng ph©n k× lµ c¸c tia s¸ng loe réng ra trªn ®­êng truyÒn cña chóng.
GV: LÇn l­ît nªu c©u hái
GV: NhËn xÐt, bæ xung vµ chèt l¹i vÊn ®Ò sau mçi c©u tr¶ lêi cña HS
- Ph¸t biÓu ®inh luËt truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng?
- §­êng truyÒn cña ¸nh s¸ng ®­îc biÓu diÔn nh­ thÕ nµo?
- Nªu ®Æc ®iÓm cña 3 lo¹i chïm s¸ng.
*Ho¹t ®éng 2 : Bµi tËp vËn dông
HS: Hoµn thµnh bµi tËp.
1 HS nªu ý kiÕn cña m×nh
C¸c HS kh¸c nhËn xÐt bæ xung. 
Bµi 1: Ph­¬ng ¸n ®óng: D
V×: Trong m«i tr­êng trong suèt vµ ®ång tÝnh ¸nh s¸ng truyÒn ®i theo ®­êng th¼ng. Cßn trong m«i tr­êng trong suèt nh­ng kh«ng ®ång tÝnh th× ¸nh s¸ng cã thÓ truyÒn theo nh÷ng ®­êng cong hoÆc ®­êng gÊp khóc. 
Bµi 2: ¸nh s¸ng truyÒn ®­îc trong ch©n kh«ng, v× vËy ¸nh s¸ng mÆt trêi ®i ®­îc ®Õn Tr¸i §Êt (Gi÷a MÆt trêi vµ Tr¸i §Êt cã m«i tr­êng ch©n kh«ng)
Bµi 3: §Æt m¾t tr­íc mét cäc (®Çu tiªn) ng¾m th¼ng theo h­íng cña 4 c¸i cäc , nÕu 3 cäc cßn l¹i bÞ cäc ®Çu tiªn che khuÊt th× c¶ 4 cäc ®· th¼ng hµng.
Bµi 4: Do nhiÖt ®é cao, lµm cho m«i tr­êng trong kh«ng khÝ bªn trªn mÆt ®­êng kh«ng ®ång tÝnh. Do ®ã, ¸ng s¸ng kh«ng truyÒn ®i theo ®­êng th¼ng mµ theo mét ®­êng cong, d­êng nh­ bÞ ph¶n x¹ ë mÆt ®­êng g©y cho ta c¶m gi¸c nh­ mÆt ®­êng cã n­íc. 
 GV: lÇn l­ît treo b¶ng phô néi dung c¸c bµi tËp vµ yªu cÇu HS hoµn thµnh.
Sau mçi c©u tr¶ lêi GV nhËn xÐt vµ chèt vÊn ®Ò
Bµi 1: Chän ph­¬ng ¸n ®óng nhÊt vµ gi¶i thÝch.
Trong mét m«i tr­êng trong suèt nh­ng kh«ng ®ång tÝnh th× ¸nh s¸ng:
A. Lu«n truyÒn theo ®­êng th¼ng.
B. Lu«n truyÒn theo ®­êng cong 
C. Lu«n truyÒn theo ®­êng gÊp khóc.
D. Cã thÓ truyÒn theo ®­êng cong hoÆc ®­êng gÊp khóc.
Bµi 2: ¸nh s¸ng cã truyÒn ®­îc trong ch©n kh«ng kh«ng?
GV: Gîi ý ¸nh s¸ng mÆt trêi truyÒn tõ mÆt Trêi tíi Tr¸i §Êt qua m«i tr­êng nµo?
Bµi 3: Trªn mét thöa ruéng ng­êi ta c¾m 4 c¸i cäc th¼ng ®øng. Trong tay kh«ng cã mét dông cô nµo, lµm thÕ nµo ®Ó x¸c ®inh 4 c¸i cäc ®ã cã th¼ng hµng hay kh«ng? H·y tr×nh bµy 1 ph­¬ng ¸n ®¬n gi¶n ®Ó kiÓm tra.
Bµi 4: Nh÷ng ngµy trêi n¾ng, ®i trªn ®­êng nhùa, nh×n vÒ phÝa tr­íc ta thÊy trªn mÆt ®­êng nh­ thÓ cã líp n­íc. H·y gi¶i thÝch hiÖn t­îng trªn. 
* Ho¹t ®éng 3: H­íng dÉn vÒ nhµ
HS ghi nhí 
GV nh¾c nhë häc sinh:
- Lµm bµi tËp SBT
- Xem vµ lµm l¹i c¸c bµi võa häc
.******
Ngµy so¹n: 5 th¸ng 9 n¨m 2010 
 TiÕt 4 
«n tËp Sù truyÒn ¸nh s¸ng
I. Môc tiªu :
1. KiÕn thøc:
- Cñng cè cho HS c¸ch nhËn biÕt ®­îc bãng tèi , bãng nöa tèi vµ gi¶i thÝch 
Gi¶i thÝch ®­îc v× sao l¹i cã nhËt thùc, nguyÖt thùc 
2. KÜ n¨ng
VËn dông ®Þnh luËt truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng gi¶i thÝch mét sè hiÖn t­îng trong thùc tÕ vµ hiÓu ®­îc mét sè øng dông cña ®Þnh luËt truyÒn th¼ng ¸nh s¸ng.
3. Th¸i ®é 
 - BiÕt vËn dông kiÕn thøc vµo cuéc sèng.	
II. ChuÈn bÞ :
- B¶ng phô
 III.Tæ chøc d¹y häc:
Ho¹t ®éng cña häc sinh 
Trî gióp cña gi¸o viªn
*Ho¹t ®éng 1 : ¤n tËp lÝ thuyÕt
HS: Th¶o luËn nhãm
 Cö ®¹i diÖn nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ 
 C¸c nhãm nhËn xÐt kÕt qu¶ c¸c nhãm
 2 HS nh¾c l¹i néi dung võa hoµn thµnh
a) ë sau vËt c¶n cã mét vïng kh«ng nhËn ®­îc ¸nh s¸ng tõ nguån chiÕu tíi, vïng ®ã gäi lµ vïng bãng tèi
b) ë sau vËt c¶n cã mét vïng chØ nhËn ®­îc ¸nh s¸ng tõ mét phÇn cña nguån chiÕu tíi, vïng ®ã gäi lµ vï ... saùng truyeàn tôùi.
5.Ñònh luaät phaûn xaï aùnh saùng
- Tia phaûn xaï naèm trong cuøng maët phaúng chøa tia tôùi vaø ñöôøng phaùp tuyeán cuûa göông t¹i ñieåm tôùi.
- Goùc phaûn xaï luoân luoân baèng goùc tôùi .
6. Tính chaát cuûa aûnh taïo bôûi göông phaúng: 
- Aûnh cuûa1vaät taïo bôûi göông phaúng khoâng höùng ñöôïc treân maøn chaén, goïi laø aûnh aûo.
 -Ñoä lôùn cuûa aûnh cuûa moät vaät taïo bôûi göông phaúng baèng ñoä lôùn cuûa vaät.
-Ñieåm saùng vaø aûnh cuûa noù taïo bôûi göông phaúng caùch göông moät khoaûng baèng nhau.(kho¶ng c¸ch tõ vËt ®Õn g­¬ng b»ng kho¶ng c¸ch tõ ¶nh ®Õn g­¬ng ) 
7.AÛnh cuûa moät vaät taïo bôûi göông caàu loài 
- Laø aûnh aûo khoâng höùng ñöôïc treân maøn chaén.AÛnh nhoû hôn vaät.
8.AÛnh taïo bôûi göông caàu loõm:
-AÛnh aûo taïo bôûi göông caàu loõm lôùn hôn vaät.
- Göông caàu loõm coù taùc duïng bieán ñoåi moät chuøm tia tôùi song song thaønh moät chuøm tia phaûn xaï hoäi tuï vaøo moät ñieåm.
Vaø ngöôïc laïi, bieán ñoåi moät chuøm tia tôùi phaân kyø thích hôïp thaønh moät chuøm tia phaûn xaï song song. 
- Khi nµo ta nhËn biÕt ¸nh s¸ng? 
- Khi nµo ta nh×n thÊy mét vËt?
- Cho vÝ dô vÒ nguån s¸ng?
- Ph¸t biÓu ®Þnh luËt truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng
GV: Trong m«i tr­êng ch©n kh«ng ¸nh s¸ng truyÒn ®i qua ®­îc, v× vËy mµ ¸nh s¸ng MÆt trêi ®i ®Õn ®­îc Tr¸i ®Êt (gi÷a mÆt trêi vµ tr¸i ®Êt lµ m«i tr­êng ch©n kh«ng )
- Nªu đặc điểm các loại chuøm saùng?:
- ThÕ nµo lµ bãng tèi, bãng nöa tèi ?
- Vïng bãng tèi trªn tr¸i ®Êt kh«ng nh×n thÊy mÆt trêi, ®ã lµ hiÖn t­îng nhËt thùc.
- NhËt thùc toµn phÇn : khi ta ë trong vïng bãng tèi kh«ng nh×n thÊy mÆt trêi. 
- NhËt thùc 1 phÇn : khi ta ®øng ë vïng nöa tèi nh×n thÊy mét phÇn mÆt trêi 
-HiÖn t­îng nhËt thùc lµ hiÖn t­îng: h×nh thµnh bãng ®en trªn Tr¸i ®Êt khi MÆt tr¨ng n»m gi÷a tr¸i ®Êt vµ mÆt trêi.
-Khi cã nhËt thùc th× vÞ trÝ t­¬ng ®èi cña tr¸i ®Êt ,mÆt trêi ,mÆt tr¨ng lµ:
Tr¸i ®Êt-MÆt tr¨ng-MÆt trêi.
- Nguyeät thöïc xaûy ra khi Maët Traêng bò Traùi Ñaát che khuaát khoâng ñöôïc Maët Trôøi chieáu saùng.
-hiÖn t­îng nguyÖt thùc lµ hiÖn t­îng : h×nh thµnh bãng ®en trªn mÆt tr¨ng khi Tr¸i ®Êt n»m gi÷a mÆt tr¨ng vµ MÆt trêi .
-Khi cã nguyÖt thùc th× vÞ trÝ t­¬ng ®èi cña tr¸i ®Êt ,mÆt trêi ,mÆt tr¨ng lµ:
MÆt tr¨ng-Tr¸i ®Êt-MÆt trêi.
*Chó ý :nhËt thùc chØ x¶y ra trong vßng vµi phót trong khi nguyÖt thùc x¶y ra trong kho¶ng 2 giê ®ång hå.
- Ph¸t biÓu ®Þnh luËt truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng ?
- Nªu ®Æc ®iÓm cña ¶nh t¹o bëi g­¬ng ph¼ng ?
- Nªu ®Æc ®iÓm cña ¶nh t¹o bëi g­¬ng cÇu låi ?
II. Bµi tËp
Bµi 1: Cho moät ñieåm saùng S ñaët tröôùc moät göông phaúng 
a. Veõ aûnh S¢ cuûa S taïo bôûi göông . S 
 b.Veõ moät tia tôùi SI cho tia phaûn xaï ñi qua moät ñieåm A ôû tröôùc göông.
 c.Giöõ nguyeân tia tôùi, veõ moät vò trí ñaët göông ñeå thu ñöôïc tia 
phaûn xaï theo phöông naèm ngang höôùng töø traùi sang phaûi.
d.VÏ 2 tia tíi tõ S vµ vÏ 2 tia ph¶n x¹ t­¬ng øng,G¹ch chÐo vïng ®Æt m¾t ®Ó cã thÓ nh×n thÊy ¶nh S’
Gi¶i :
 a) b) 
 S · S · A 
 S¢ · S¢ 
c) d) 
 S ·
 S .
 I R
 S’
Ngµy so¹n: 8 th¸ng 12 n¨m 2010
TiÕt 18 - TuÇn 18 
¤n tËp häc k× I
I. Môc tiªu: 
Cñng cè cho HS c¸c kiÕn thøc ®· häc trong ch­¬ng II : ¢m häc
II. Tæ chøc giê d¹y:
Ho¹t ®éng cña häc sinh 
Trî gióp cña gi¸o viªn
*Ho¹t ®éng 1 : ¤n tËp lÝ thuyÕt
I. Nguoàn aâm:
- Nhaän bieát nguoàn aâm:Vaät phaùt ra aâm goïi laø nguoàn aâm. 
VÝ dô : 
 -Nguån ©m tù nhiªn : tiÕng sÊm, tiÕng mÌo kªu, tiÕng suèi, tiÕng giã,
- Nguån ©m nh©n t¹o :tiÕng ®µn ,tiÕng s¸o ,m¸y thu thanh, tiÕng cßi ,
- Khi phaùt ra aâm, caùc vaät ñeàu dao ñoäng (rung ñoäng)
2.. §é cao cña ©m
- Sè dao ®éng trong mét gi©y gäi lµ tÇn sè .Ñôn vò taàn soá laø hec, kí hieäu : Hz
Tai ngöôøi bình thöôøng coù theå nghe ñöôïc nhöõng aâm coù taàn soá töø 20 Hz ñeán20000 Hz.
TÇn sè d­íi 20 Hz gäi lµ h¹ ©m, lín h¬n 20000Hz gäi lµ siªu ©m. Ng­êi kh«ng thÓ nghe ®­îc siªu ©m vµ h¹ ©m.
-AÂm cao ( aâm boång), aâm thaáp (aâm traàm) :
-Dao ñoäng caøng nhan, taàn soá dao ñoäng caøng lôùn ¢m ph¸t ra cµng cao (cµng bæng )
- AÂm phaùt ra caøng thaáp (caøng traàm) khi taàn soá dao ñoäng caøng nhoû.
3. §é to cña ©m.
-Bieân ñoä dao ñoäng : Ñoä leäch lôùn nhaát cuûa vaät dao ñoäng so vôùi vò trí caân baèng cuûa noù.
 -Ñoä to cuûa aâm ñöôïc ño baèng ñôn vò ñeâxiben, kyù hieäu : dB
-AÂm phaùt ra caøng to khi bieân ñoä dao ñoäng cuûa aâm caøng lôùn.( ng­îc l¹i ©m ph¸t ra cµng nhá khi biªn ®é dao ®éng cña ©m cµng nhá )
-Ng­ìng ®au cã thÓ lµm ®iÕc tai lµ:130 dB.
4. M«i tr­êng truyÒn ©m
AÂm coù theå truyeàn qua nhöõng moâi tröôøng nhö raén, loûng, khí vaø khoâng theå truyeàn qua moâi tröôøng chaân khoâng.
 - ÔÛ caùc vò trí caøng xa (hoaëc gaàn) nguoàn aâm thì aâm nghe caøng nhoû (hoaëc to)
- Vaän toác truyeàn aâm trong chaát raén lôùn hôn trong chaát loûng , trong chaát loûng lôùn hôn trong chaát khí.
5. Ph¶n x¹ ©m - TiÕng vang.
 - AÂm doäi laïi khi gaëp moät maët chaén laø aâm phaûn xaï.
 - Tieáng vang laø aâm phaûn xaï nghe ñöôïc caùch aâm tröïc tieáp ít nhaát laø 1/15 giaây.
-ThÕ nµo lµ nguån ©m ? Caùc nguoàn aâm coù chung ñaëc ñieåm g× ? Cho vÝ dô vÒ nguån ©m ?
? ThÕ nµo lµ tÇn sè dao ®éng ? Tai ng­êi cã thÓ nghe nh÷ng ©m thanh cã tµn sè trong kho¶ng nµo ?
- Nªu mèi quan hÖ gi÷a tÇn sè víi ®é cao cña ©m ?
- AÂm coù theå truyeàn qua nhöõng moâi tröôøng nµo ?
- So s¸nh vËn tèc truyÒn ©m trong c¸c m«i tr­êng ?
- ThÕ nµo lµ ©m ph¶n x¹ ?
- TiÕng vang x¶y ra khi nµo ?
Ho¹t ®éng 2: Bµi tËp
Câu 1 
 a/ Vẽ tia phản xạ trong các trường hợp sau?
 b/ Xác định độ lớn góc phản xạ, góc tới?
 350 
 45 0
Câu 2 : Khi xếp hàng vào lớp muốn biêt mình xếp thẳng hàng hay chưa em làm như thế nào? Giải thích cách làm của em?
Câu 3: Tại sao khi lắp kính chiếu hậu cho ô tô xe máy ta dùng gương cầu lồi mà không dùng gương phẳng?
Gîi ý bµi tËp
Câu 1
§é lớn góc tới, góc phản xạ: i = i’ = 550. 
§é lớn góc phản xạ. i’ = 450 
Câu 2 
 - Khi xếp hàng vào lớp muèn biÕt mình xếp thẳng hàng hay chưa em nhìn thẳng bạn đứng ở trước mà không thấy bạn đứng đầu hàng.
 - Vì ánh sáng từ bạn đầu hàng truyền đến mắt theo đường thẳng bị bạn ®ứng trước che khuất.
Câu 3: 
 Vì vùng nhìn thấy của gương cầu lồi rộng hơn vùng nhìn thấy của gương phẳng, nên khi lắp vào gương chiếu hậu cho ôtô, xe máy giúp người lái xe quan sát được ở sau xe một khoảng rộng hơn dùng gương phẳng.
Ngµy so¹n: 18 th¸ng 12 n¨m 2010
TiÕt 19 - TuÇn 19 
¤n tËp 
I. Môc tiªu: 
- Cñng cè , vËn dông vµ n©ng cao kiÕn thøc c¬ b¶n cho HS trong phÇn ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng.
- LuyÖn kÜ n¨ng t­ duy cho HS.
II. Tæ chøc giê d¹y:
Ho¹t ®éng cña häc sinh 
Trî gióp cña gi¸o viªn
HS hoàn thành bài tập theo sự hướng dẫn của giáo viên
Bài 1:
 Có thể thực hiện một cách dễ dàng nhờ gương phẳng.
 Đặt gương phẳng hợp vớí phương nằm ngang một góc 450.
Khi đó tia sáng nằm ngang đóng vai trò là tia tới với góc tới 450,
Tia này phản xạ trên gương phẳng cho tia phản xạ với góc phản 
xạ cũng bằng 450 ( Hình 2.5). khi đó tia tới và tia phản xạ vuông
 góc với nhau, tia phản xạ sẽ hướng thẳng đứng xuống dưới. 
 Hình 2.5
GV treo bảng phụ đề bài tập yêu cầu HS hoàn thành
Bài 1:
 Một tia sáng chiếu theo phương nằm ngang. Một HS muốn “bẻ” tia sáng này chiếu thẳng đứng xuống dưới. Hãy tìm một phương án đơn giản để thực hiện việc đó.
Bài tập 2: 
Vì các tia sáng tới gương đều cho tia phản xạ có đường kéo dài đi qua ảnh của nó nên ta có cách vẽ như sau: N 
 a) Lấy điểm M’ đối xứng với M qua gương phẳng. 
 b) Nối M’ với Ncắt gương tại I, khi đó I là điểm tới . 
Tia MI chính là tia tới và tia IN là tia phản xạ cần vẽ.
	M N
I
	M’
Bài tập 2: Trên hình vẽ 2.7 là một gương phẳng và hai điểm M,N. 
Hãy tìm cách vẽ tia tới và tia phản xạ của nó sao cho tia ló đi
 qua điểm M còn tia phản xạ đi qua điểm N.
 N
 M 
Bài tập 3: 
 B
 A
 A’
 B’
Bài tập 3: 
 B¶ng phô :
VÏ ¶nh cña AB theo ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng :
 B
 A
 * H­íng dÉn HS häc ë nhµ
Một người muốn mua một cái gương để có thể soi được toàn bộ cơ thể mình. Theo em chỉ cần mua một cái gương cao khoảng bao nhiêu? Đặt như thế nào?
 ¤n tËp c¸c kiÕn thøc phÇn ©m häc.
Ngµy so¹n: 20 th¸ng 12 n¨m 2010
TiÕt 20 - TuÇn 20 
¤n tËp 
I. Môc tiªu: 
- Cñng cè , vËn dông vµ n©ng cao kiÕn thøc c¬ b¶n cho HS trong phÇn g­¬ng cÇu.
- LuyÖn kÜ n¨ng vÏ ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g­¬ng cÇu.
II. Tæ chøc giê d¹y:
Ho¹t ®éng cña häc sinh 
Trî gióp cña gi¸o viªn
Cách vẽ : Từ tâm O kẻ đường thẳng OI1 và nối dài ta được pháp tuyến I1N (tại điểm tới 
I1). Góc i1 hợp bởi SI1 và pháp tuyến I1N gọi là góc tới. Tia phản xạ I1R1 hợp với pháp tuyến I1N một góc i’1 bằng góc i. Vì tia SI2 vuông góc với mặt gương nên tia phản xạ I2R2 bật ngược trở lại. Tia phản xạ I1R1 và I2R2 được biểu diễn trên 
Bài tập 1: 
 Một tia sáng khi đến gặp gương cầu sẽ bị phản xạ trở lại và tuân theo định luật phản xạ ánh sáng. Trên hình 3.1 qui ước: O là tâm của mặt cầu (gọi là tâm của gương), SI1 và SI2 là các tia tới, Hãy trình bày cách vẽ và vẽ các tia phản xạ?
Bài tập 2: 
 Hình 3.3
Gọi F là trung điểm của đoạn OC. 
- Tia tới (1) có đường kéo dài đi qua tâm C của gương cho tia phản xạ bật ngược trở lại, khi đó tia phản xạ trùng với tia tới. 
- Tia tới (2) đến đỉnh O của gương cho tia phản xạ đối xứng với tia tới qua trục chính của gương (tức góc phản xạ và góc tới bằng nhau). 
- Tia tới (3) song song với trục chính của gương cho tia phản xạ có đường kéo dài đi qua tiêu điểm F. Trên hình 3.3 là đường đi của các tia sáng. 
Bài tập 2: 
Vận dụng kiến thức về định luật phản xạ ánh sáng, tìm hiểu đặc điểm của các tia phản xạ khi các tia sáng sau đây đến gặp gương cầu lồi và vẽ các tia phản xạ đó:
- Tia tới (1) có đường kéo dài đi qua tâm C của gương.
- Tia tới (2) đến đỉnh O của gương.
- Tia tới (3) song song với trục chính của gương.
Bài tập 3: 
Coi phần nhỏ gương cầu tại điểm tới I như một gương phẳng. Đường nối tâm C
và điểm tới I là pháp tuyến tại điểm tới, góc giữa SI 
và IC là góc tới. Vẽ tia phản xạ IR hợp với pháp 
tuyến IC một góc đúng bằng góc tới. 
 Bài tập 4: 
	Gương cầu lõm có tác dụng biến một chùm tia song song thành một chùm tia hội tụ nhưng nó không thể biến chùm tia hội tụ thành chùm tia song song được. Để tạo chùm tia song song thì chùm tia tới phải là chùm tia phân kì thích hợp như hình vẽ 
Bài tập 3: 
	Trên hình 3.4 là một gương cầu lõm, C là tâm của phần mặt cầu, SI là một tia sáng tới gương. Hãy dùng định luật phản xạ của ánh sáng trình bày cách vẽ và vẽ tiếp tia phản xạ.
Bài tập 4: 
	Gương cầu lõm có tác dụng biến một chùm tia tới song song thành một chùm tia hội tụ (chùm tia phản xạ). Vậy nó có thể làm ngược lại: Biến chùm tia hội tụ thành chùm tia song song được không?
* Hướng dẫn HS học ở nhà: