Giáo án lớp 7 môn Đại số - Tiết 45 - Bài 3: Biểu đồ

§3 BIỂU ĐỒ
Tiết :45	 
Ngày dạy :18/01/2010
1. Mục tiêu :
Học sinh cần hiểu được ý nghĩa minh hoạ của biểu đồ về giá trị của dấu hiệu và tần số tương ứng.
Biết cách dựng biểu đồ đoạn thẳng từ bảng “tần số” và bảng ghi dãy số biến thiên theo thời gian. Dãy số biến thiên theo thời gian là dãy các số liệu gắn với một hiện tượng, một lĩnh vực nào đó theo từng thời điểm nhất định và kế tiếp nhau, chẳng hạn từ tháng này sang tháng khác, năm này sang năm khác ( nhiệt độ trung bình hàng tháng, hàng năm ở một địa phương; lượng lúa sản xuất hàng năm của một địa phương, của 1 nước,  ),biết đọc các biểu đồ đơn giản.
Thấy được ứng dụng của toán học trong thực tế đời sống.
2.Chuẩn bị :
GV: Thước thẳng có chia khoảng, bảng phụ vẽ trước biểu đồ đoạn thẳng cùng với bảng “tần số” .
HS: Sưu tầm một số biểu đồ các loại ( sách, báo,  ). 
3.Phương pháp:
 Gợi mở và nêu vấn đề 
4. Tiến trình :
4.1 Ổn định 
- Kiểm diện học sinh, kiểm tra sự chuẩn bị bài của học sinh.
4.2 Kiểm tra bài cũ
1. Từ bảng số liệu thống kê ban đầu có thể lập được bảng nào ? (2đ)
2. Treo bảng phụ :Thời gian hoàn thành cùng 1 loại sản phẩm ( tính bằng phút ) của 35 công nhân trong một phân xưởng sản xuất được ghi trong bảng sau :
3
5
4
5
4
6
3
4
7
5
5
5
4
4
5
4
5
7
5
6
6
5
5
6
6
4
5
5
6
3
6
7
5
5
8
a) Dấu hiệu ở đây là gì ? có bao nhiêu giá trị khác nhau của dấu hiệu ? (3đ)
b) Lập bảng tần số và rút ra nhận xét. (4đ)
Thời gian hoàn thành 1 sp(x)
3
4
Tần số (n)
3
7
c) Bảng tần số có ích lợi gì cho người điều tra ? (1đ)
 GV cho học sinh nhận xét bài làm của bạn và cho điểm.
4.3.Giảng bài mới :
 Ngoài bảng số liệu thống kê ban đầu, bảng tần số; người ta còn dùng biểu đồ để cho một hình ảnh cụ thể về giá trị của dấu hiệu và tần số . Vậy làm thế nào để biểu diễn giá trị và tần số của chúng bằng biểu đồ .
 Hoạt động 1 : 
HS hoạt đông nhóm theo yêu cầu SGK/ 13.
Dựng biểu đồ đoạn thẳng theo các bước.
a) Dựng hệ trục toạ độ, trục hoành biểu diễn các giá trị x, trục tung biểu diễn các tần số n ( độ dài trên 2 trục có thể khác nhau ).
b) Xác định các điểm có toạ độ là các cặp số gồm giá trị và tần số của nó (28; 2) (30; 8).
 GV kiểm tra kết quả làm việc của nhóm.
-Treo bảng phụ của nhóm, dựng biểu đồ chính xác nhất cho cả lớp quan sát.
-Biểu đồ vừa dựng là một ví dụ về biểu đồ đoạn thẳng .
 GV lưu ý :
a) Độ dài đơn vị trên 2 trục có thể khác nhau, trục hoành biểu diễn các giá trị x, trục tung biểu diễn các tần số n.
b) Giá trị viết trước, tần số viết sau.
Hoạt động 2 : 
 Bên cạnh các biểu đồ đoạn thẳng thì trong các tài liệu thống kê hoặc trong sách bào còn gặp loại biểu đồ như hình 2 tức là các đoạn thẳng được thay bởi các hình chữ nhật, cũng có khi các hình chữ nhật được vẽ sát nhau.
 GV giới thiệu cho học sinh đặc điểm của biểu đồ hình chữ nhật.
 Ở hình 2 là biểu diễn sự thay đổi giá trị của dấu hiệu theo thời gian.
 GV nối trung điểm các đáy trên hình chữ nhật và cho học sinh nhận xét về tình hình tăng giảm diện tích cháy rừng.
. 
Trong 4 năm kể từ năm 1995 đến 1998 thì rừng nước ta bị phá nhiều nhất vào năm 1995.
. Năm 1996 rừng bị phá ít nhất so với 4 năm. Song mức độ phá rừng lại có xu hướng gia tăng vào các năm 1997, 1998.
 GV giáo dục cho học sinh ý thức bảo vệ rừng.
 Như vậy biểu đồ đoạn thẳng ( biểu đồ hình chữ nhật ) là hình gồm các đoạn thẳng ( hình chữ nhật ) có chiều cao tỉ lệ thuận với các tần số .
4.4.Củng cố và luyện tập :
Làm bài tập 10 /SGK/ 14.
 Gọi học sinh lên vẽ biểu đồ .
Em hãy nêu ý nghĩa của việc vẽ biểu đồ.
Nêu các bước vẽ biểu đồ đoạn thẳng .
 Bài 8 / SBT/ 5 : Treo bảng phụ đề bài
Điểm (x)
 2
 3
 4
 5
Tần số (n
 1
 3
 3
 5
1. Từ bảng số liệu thống kê ban đầu có thể lập được bảng tần số .
a) Thời gian hoàn thành cùng 1 loại sản phẩm ( tính bằng phút ) của mỗi công nhân.
 Có 6 giá trị khác nhau của dấu hiệu : 3; 4; 5; 6; 6; 8.
b) Bảng tần số :
5
6
7
8
14
7
3
1
N=35
 Nhận xét :
- Thời gian hoàn thành 1 sản phẩm ngắn nhất 3 phút.
- Thời gian hoàn thành 1 sản phẩm dài nhất 8 phút.
-Đa số công nhân hoàn thành 1 sản phẩm trong 5 phút.
I. Biểu đồ đoạn thẳng :
 Bảng tần số lập từ bảng 1 :
Giá trị (x)
28
30
35
50
Tần số (n)
2
8
7
3
N=30
 ? Dựng biểu đồ đoạn thẳng từ bảng tần số trên theo các bước SGK.
-Trục hoành biểu diễn các giá trị x, 
-Trục tung biểu diễn các tần số n.
 Biểu đồ hình 1 là biểu đồ đoạn thẳng .
II. Chú ý : 
 Trong biểu đồ đoạn thẳng , các đoạn thẳng được thay bằng các hình chữ nhật, cũng có khi các hình chữ nhật được vẽ sát nhau để dễ nhận xét và so sánh. Đó là biểu đồ hình chữ nhật.
 Ví dụ : biểu đồ biểu diễn diện tích rừng nước ta bị phá được thống kê theo từng năm. Từ năm 1995 đến 1998 ( đơn vị trục tung : nghìn ha ).
 Biểu đồ biểu diễn diện tích rừng nước ta bị phá từ năm 1995 đến năm 1998.
10/ SGK/ 14 :
a) Dấu hiệu : Điểm kiểm tra toán HK1 của học sinh lớp 7C.
b) Biểu đồ đoạn thẳng : 
-Vẽ biểu đồ để cho một hình ảnh cụ thể, dễ thấy, dễ nhớ .. về giá trị của dấu hiệu và tần số .
Bước 1 : Dựng hệ trục toạ độ.
Bước 2 : Vẽ các điểm có toạ độ đã cho trong bảng.
Bước 3 : Vẽ các đoạn thẳng .
Bài 8/ SBT/ 5 :
a) Nhận xét :
-Học sinh lớp này học không đều.
-Điểm thấp nhất là 2.
-Điểm cao nhất là 10.
-Số học sinh đạt điểm 5, 6, 7 là nhiều nhất.
b) Bảng tần số :
6
7
8
9
10
6
8
4
2
1
N=33
 5).Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà : 
Nắm lại qui trình chung về vẽ biểu đồ đoạn thẳng .
Làm bài tập 11/ SGK/ 14 - 9, 10 /SBT/ 5, 6.
Chuẩn bị luyện tập, đọc “Bài đọc thêm SGK / 15, 16.
5. Rút kinh nghiệm :