Giáo án môn Đại số 7 năm 2007 - Tiết 1: Tập hợp các số hữu tỉ

Ngày soạn: / /2007 Ngày dạy 7B : / /2007
 7D: / /2007
Chương 1: Số hữu tỉ - Số thực
Tiết 1: Tập hợp các số hữu tỉ.
A/ PHẦN CHUẨN BỊ:
I. Mục tiờu:
	- Hiểu được khái niệm số hữu tỉ, cách biểu diễn số hữu tỉ trên trục số và so sánh các số hữu tỉ. Bước đầu nhận biết được mối quan hệ giữa các tập hợp số NZQ
	- Biết biểu diễn số hữu tỉ trên trục số, biết so sánh hai số hữu tỉ
	- Biết suy luận từ những kiến thức cũ.
 * Giáo dục tư tưởng, tình cảm: Yêu thích môn toán
II. Chuẩn bị:
1. Giỏo viờn: Giáo án + Tài liệu tham khảo + Đồ dùng dạy học
2. Học sinh: Đọc trước bài mới + ôn tập các kiến thức liên quan.
B/CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TRấN LỚP.
* Ổn định: 7B:
 7D:
I. Kiểm tra bài cũ: ( Khụng kiểm tra )
1. Cõu hỏi:
2. Đỏp ỏn:
II. Dạy bài mới:
* Đặt vấn đề: ( 1')
ở lớp 6 chúng ta đã được học tập hợp số tự nhiên, số nguyên; N Z( mở rộng hơn tập N là tập Z. Vậy tập số nào được mở rộng hơn hai tập số trên . Ta vào bài học hôm nay
Hoạt động của thày trũ
Học sinh ghi
Hoạt động 1: ôn lại kiến thức cơ bản ở lớp 6 (5')
GV
Giáo viên cùng học sinh ôn lại trong 3 phút về các kiến thức cơ bản trong lớp 6
Nêu một số ví dụ minh hoạ về.
- Phân số bằng nhau
- Tính chất cơ bản của phân số
- Quy đồng mẫu các phân số
- So sánh phân số
- So sánh số nguyên
- Biểu diễn số nguyên trên trục số
Hoạt động 2: Số hữu tỉ. (11')
1. Số hữu tỉ:
Gv
Yêu cầu học sinh đọc phần số hữu tỉ trang 4 và trả lời câu hỏi:
* Khái niệm: Số hữu tỉ là số viết được dưới dạng phân số với a,b Z; b 0
?
Phát biểu k/n số hữu tỉ ( thế nào là SHT)?
?
Số hữu tỉ là số viết được dưới dạng phân số với a,b Z; b 0
?
Lấy ví dụ.
* Ví dụ: 3; 0, 5; 0; 2; - 3 là các số hữu tỉ.
?
Giới thiệu tập số hữu tỉ
* Kí hiệu: tập số hữu tỉ là Q
GV
?
Đọc và nghiên cứu yêu cầu bài ?1
Vì sao các số 0,6; -1,25; 1 là các số hữu tỉ?
?1 Sgk – 5
Giải
Vì: 0,6= ; -1,25=; 1= đều được viết dưới dạng phân số.
Gv
Yểu cầu h/s làm ?2
K?
Hs
Số nguyển a cú là số hữu tỉ khụng? Vỡ sao?
Với aZ nên a= aQ
?2 Sgk – 5
Giải
Với aZ nên a= aQ
Tb?
Em cú nhận xột gỡ về mối quan hệ giữa cỏc tập hợp số N, Z, Q ?
Q
Z
N
- MQH 3 tập số là N Z Q
Gv
Hs
Yờu cầu h/s làm bài tập 1 (Sgk /7)
Lờn bảng làm
Bài 1(Sgk - 7)
-3 N; -3 Z; -3 Q
Z; Q; N Z Q
Hoạt động 3: Biểu diễn số hữu tỉ trên trục số (7')
2. Biểu diễn số hữu tỉ trên trục số 
Gv
Hóy biểu diễn cỏc số nguyờn - 2, -1, 2 trờn trục số?
-2
-
-1
-
2
-
1
-
0
-
?3 (Sgk - 5)
Gv
T2 như đồi với số nguyờn. Ta cú thể biểu diễn mọi SHT trờn truc số (2)
Vớ dụ 1 (Sgk/5)
Gv
Yờu cầu đọc vớ dụ 1 Sgk /5
?
Để biểu diễn SHT trục số ta làm ntn?
Hs
Chia đ/t đơn vị (chẳng hạn đoạn từ điểm O đến điểm 1) thành 4 phần bằng nhau lấy 1 đoạn làm đơn vị mới thỡ đơn vị mới bằng đơn vị cũ.
- SHT được biểu diễn bởi điểm M nằm bờn phải điểm O và cỏch O một đoạn bằng 5 đơn vị mới.
Gv
Yờu cầu h/s tự thực hành vẽ.
Tb?
Với những phõn số cú mẫu số õm khi giải bài tập ta làm ntn?
Hs
Ta đưa phõn số cú mẫu õm thành phõn số cú mẫu số dương.
Gv
Đối với bài tập này cũng vậy để biểu diễn SHT trờn trục số ta đưa SHT thành phõn số cú mẫu dương.
Vớ dụ 2 (Sgk/5)
Tb?
Viết dưới dạng phõn số cú mẫu số dương.
Hs
Cú = 
K?
Tương tự như trờn em hóy biểu diễn trờn trục số và nờu cỏch làm.
Hs
Cỏch làm: 
- Chia đoạn thẳng thành 3 phần bằng nhau, ta được đoạn đơn vị mới bằng đơn vị cũ.
- SHT được biểu diễn bởi điểm N ở bờn trỏi điểm O và cỏch điểm O một đoạn bằng 2 đơn vị mới.
Gv
Chụt lại: Để biểu diễn SHT trờn trục số trước hết phải viết phõn số đú dưới dạng phõn số cú mẫu dương.
- Căn cứ vào mẫu số để chớ đ/t đơn vị biểu diễn số nguyờn (tử số) trờn trục số theo đơn vị mới.
Hoạt động 4: So sánh hai số hữu tỉ. (10')
3. So sánh hai số hữu tỉ.
Gv
Hoàn thiện ?4
?4 Sgk – 6
?
Hs
Muốn so sánh phân số ta làm ntn?
- Viết 2 phõn số cú cựng mẫu dương.
- So sỏnh hai tử số, phõn số nào cú tử lớn hơn thỡ lớn hơn.
Giải
=
==
vì -12 <-10 nên <
Gv
Chữa ?4
?
Muốn so sánh 2 số hữu tỉ ta làm ntn?
Hs
Ta viết chỳng dưới phõn số rồi so sỏnh 2 phõn số đú.
* So sánh 2số hữu tỉ (sgk – 6)
?
Nhắc lại các bước so sánh 2số hữu tỉ ?
Hs
Trả lời 2 bước như sgk – 7
* Nhận xét ( sgk -7)
?
Ngoài cách so sánh trên còn cách so sánh nào nữa không?
Chú ý:
- Nếu x<y thì trên trục số điểm x ở bên trái điểm y.
- Số hữu tỉ >0 gọi là số hữu tỉ dương
- Số hữu tỉ <0 là số hữu tỉ âm
Số hữu tỉ 0 không là số hữu tỉ dương cũng không là số hữu tỉ âm
Hs
Còn cách so sánh như so sánh phân số ở lớp 6.
?
Nếu x< y thì trên trục số điểm x ở vị trí ntn đối với điểm y?
Hs
Học sinh đọc chú ý 
Gv
Đọc và nghiên cứu yêu cầu bài ?5
Giới thiệu cách kí hiệu số hữu tỉ âm số hữu tỉ dương
?5 Sgk - 7
Số hữu tỉ dương là: ; 
Số hữu tỉ âm là: ; ;-4
Số hữu tỉ 0 không là số hữu tỉ dương cũng không là số hữu tỉ âm.
Gv
Hs
 * Củng cố- Luyện tập ( 2')
Câu hỏi củng cố:
- Khái niệm số hữu tỉ?
- Cách biểu diễn số hữu tỉ trên trục số?
- So sánh hai số hữu tỉ?
Làm bài 3 sgk – 7? 
Nêu yêu cầu của bài toán?
Vận dụng VD1,2 một HS lên bảng làm.
Bài 3 (Sgk - 7)
==
=
vì -22<-21 nên<
III. Hướng dẫn học sinh học và làm bài ở nhà ( 2' )
- Học lí thuyết: Khái niệm số hữu tỉ; so sánh hai số hữu tỉ, biểu diễn số hữu tỉ trên trục số
- Làm bài tập: 2,3,4,5 ( SGK - 7+8 )
- Hướng dẫn bài tập về nhà: bài 5: viết các phân số: ; ; 
- Chuẩn bị bài sau: Đọc quy tắc cộng trừ phân số ở lớp 6; đọc trước bài cộng, trừ số hữu tỉ.