Giáo án Ngữ văn 7 tiết 83 - Văn bản: Sự giàu đẹp của tiếng việt (Đặng Thai Mai)

NS: Tiết 83: Đọc thêm 
ND Văn bản: SỰ GIÀU ĐẸP CỦA TIẾNG VIỆT (Đặng Thai Mai)
 Và HDTH: BỐ CỤC VÀ PP LẬP LUẬN TRONG BÀI VĂN NGHỊ LUẬN 
A.Mục tiêu : Giúp HS:
 KT: - Sơ giản về tác giả Đặng Thai Mai.
 - Những đặc điểm của tiếng Việt.
 - Nắm được những điểm nổi bật trong nghệ thuật nghị luận của bài văn: lập lụận chặt chẽ, chứng cứ toàn diện, văn phong có tính khoa học.
 KN: - Đọc - Hiểu văn bản nghị luận.
Nhận ra được hệ thống luận điểm và cấch trình bày luận điểm trong văn bản.
Phân tích được lập luận thuyết phyục của tác giả trong văn bản.
 TĐ:(GD KNS) & TH HT<TGĐ ĐHCM: Tự nhận thức và làm chủ được đức tính giản dị của bản thân khi rèn luyện lối sống theo tấm gương HCM để bước vào thế kỉ mới.
 -Bồi dưỡng cho HS quan điểm giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt cũng chính là giữ gìn truyền thống văn hóa của dân tộc .
B.Chuẩn bị: GV: bài soạn, bảng phụ
 HS: bài soạn
C.Kiểm tra bài cũ: Đọc thuộc đoạn: “Dân ta... anh hùng.”
 Để chứng minh vấn đề “ tinh thần yêu nước của nhân dân ta”, tác giả đã lập luận như thế nào?
 Nêu những nét đặc sắc về nghệ thuật diễn đạt của bài văn
D.Tiến trình dạy học: 
Tiếng Việt - Tiếng mẹ đẻ của chúng ta là một ngôn ngữ như thế nào? Có những phẩm chất gì? Các em có thể tìm thấy câu trả lời đó qua một đoạn trích của giáo sư Đặng Thai Mai ...
Nội dung :
I.Tìm hiểu chung:
1.Tác giả:
2. Tác phẩm: (SGK/ 36)
2. Bố cục: 2 phần
II. Đọc - hiểu văn bản:
1.Lập luận giải thích:
Giải thích cụ thể về nhận định: Tiếng Việt có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay" 
2.Lập luận chứng minh:
Tác giả tập trung chứng minh làm rõ cái hay và đẹp của tiếng Việt trên các phương diện:
- Về mặt ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp.
- Những phẩm chất bền vững và khả năng sáng tạo trong quá trình phát triển lâu dài.
- Bàn luận: Sự phát triển của tiếng Việt chứng tỏ sức sống dồi dào của dân tộc.
III.Tổng kết: (Ghi nhớ SGK)
* Nghệ thuật :
- Kết hợp giải thích, chứng minh, bình luận.
- Lập luận chặt chẽ.
- Dẫn chứng toàn diện.
- Sử dụng ngôn ngữ lập luận linh hoạt.
* Ý Nghĩa văn bản: Tiếng Việt mang trong nó những giá trị rất đáng tự hào của người Việt Nam.
- Trách nhiệm giữ gìn, phát triển tiếng nói dân tộc của mỗi người Việt Nam.
IV.Luyện tập:(SGK)
Hoạt động của GV:
HĐ1: Đọc, tìm hiểu chú thích.
- Nói thêm về tác giả:...
- Hướng dẫn HS đọc: giọng rõ ràng, mạch lạc.
- Đọc mẫu.
- Kiểm tra việc tìm hiểu những từ khó: "nhân chứng" nghĩa là gì?
? Bài này nghị luận về vấn đề gì? Tìm câu chốt thâu tóm nội dung vấn đề nghị luận trong bài.
- Tìm bố cục của bài văn và nêu ý chính mỗi đoạn.
 - Đoạn1: Từ đầu đến "thời kì lịch sử":Nêu nhận định tiếng Việt là một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay; giải thích nhận định ấy.
- Đoạn 2: Chứng minh sự giàu, đẹp tiếng Việt về các mặt: ngữ âm, từ vựng, cú pháp. Sự giàu đẹp ấy cũng là một chứng cứ về sức sống của T Việt. 
HĐ2: Tìm hiểu đoạn 1
? Hãy cho biết nhận định “ Tiếng Việt ... tiếng hay” đã được giải thích cụ thể trong đoạn đầu bài văn này như thế nào?
+ 2 câu mở đầu khẳng định giá trị và địa vị của tiếngViệt.Câu 3 mang luận điểm"Tiếng Việt..hay"
+ Giải thích cái đẹp của tiếng Việt 
+ Giải thích cái hay của tiếng Việt
? Qua đó em thấy cách lập luận của tác giả trong đoạn này có gì đặc biệt? Tác dụng của cách lập luận này?
- Lập luận ngắn gọn, rành mạch, rõ ràng đi từ ý khái quát đến cụ thể khiến người đọc dễ nghe, dễ tiếp thu vấn đề
- Khái quát, ghi bài (1). 
HĐ3: Tìm hiểu đoạn 2
- Yêu cầu HS đọc thầm đoạn 2.
? Để chứng minh cho vẻ đẹp của tiếng Việt, tác giả đã đưa ra những chứng cứ gì và sắp xếp các chứng cứ ấy như thế nào?
? Từ việc chứng minh của tác giả, em hiểu sự giàu có và khả năng phong phú của tiếng Việt được thể hịên ở những phương diện nào? 
- Tiếng Việt là một thứ tiếng hay:
+ Có khả năng dồi dào về cấu tạo từ ngữ và hình thức diễn đạt.
+ Có sự phát triển qua các thời kì lịch sử về cả hai mặt từ vựng và ngữ pháp.
+ Cấu tạo và khả năng thích ứng với sự phát triển là một biểu hiện về sức sống dồi dào của T Việt.
? Tìm một số dẫn chứng cụ thể để làm rõ nhận định của tác giả?
- Giảng...khái quát, ghi bài (2).
HĐ4: Củng cố, tổng kết, luyện tập
? Điểm nổi bật trong nghệ thuật nghị luận của bài văn này là gì ?
* Kquát: Về NT NL, bài viết này tác giả đã kết hợp hài hoà giữa giải thích, chứng minh với bình luận. Với 1 hệ thống lập luận chặt chẽ: nêu nhận định khái quát giải thích bằng nhiều phương thức linh hoạt, tiếp đó dùng các chứng cứ để chứng minh. Các dẫn chứng được dẫn ra khá bao quát toàn diện
? Muốn giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt, chúng ta phải làm gì?
* Liên hệ giáo dục HS Ý thức khắc phục lỗi về cách phát âm, ý thức chọn lựa từ ngữ khi nói, viết
( dùng từ phổ thông, phát âm chuẩn, ko nói tục,..
- Hướng dẫn HS luyện tập1,2
- Đọc thêm SGK/ 38
Hoạt động của HS:
- Đọc chú thích *, tìm hiểu về tác giả, tác phẩm.
- Luyện đọc.
- Giải nghĩa từ
Nêu vấn đề nghị luận, câu chốt
(Tiếng Việt ... tiếng hay)
-Trình bày bố cục
- Đọc lại đoạn 1
Trình bày cách giải thích
nhận xét, bổ sung
Lắng nghe
Nhận xét cách lập luận
Đọc thầm đoạn 2.
Trình bày các dẫn chứng 
Nhận xét, bổ sung,
Tìm dẫn chứng
Nêu nhận xét về điểm nổi bật về NT NL..
Đọc ghi nhớ.
Nêu ý kiến 
Đọc thêm
E. Hướng dẫn tự học:
1.Bài vừa học: Nắm vững nội dung, nghệ thuật của bài.
- So sánh cáhc sắp xếp lí lẽ , dẫn chứng của văn bản Sự giàu đẹp tiếng việt với văn bản Tinh thần yêu nước của nhân dân ta.
- Đọc thêm SGK.
2.Bài sắp học: Luyện tập về phương pháp lập luận trong văn nghị luận
 - Đọc kĩ từng mục, thực hiện các yêu cầu tìm hiểu
 - Soạn bài theo yêu cầu SGK.
G. RKN, bổ sung: