Giáo án Ngữ văn 7 tiết 85: Ngắm trăng - Đi đường (Hồ Chí Minh)

TUAÀN 22	
TIEÁT 85
 NS : 17/01/2011
 ND :19/01/2011
NGAÉM TRAÊNG - ÑI ÑÖÔØNG
Hoà Chí Minh
A.Möùc ñoä caàn ñaït : 
* Ngắm trăng :
 	- Nâng cao năng lực đọc – hiểu một tác phẩm tiêu biểu của nhà thơ – chiến sĩ Hồ Chí Minh .
 	- Thấy được tình yêu quê hương và sức hấp dẫn về nghệ thuật trong một bài thơ chữ Hán của Hồ Chí Minh .
* Đi đường :
 	- Nâng cao năng lực đọc – hiểu một tác phẩm thơ tiêu biểu của nhà thơ – chiến sĩ Hồ Chí Minh .
- Hiểu sâu hơn về nghệ thuật thơ chữ Hán của Hồ Chí Minh .
- Nắm được ý nghĩa triết lý sâu sắc của bài thơ .
B.Troïng taâm kieán thöùc, kyõ naêng : 	
 1.Kieán thöùc : 
* Ngắm trăng :
- Hiểu biết bước đầu về tác phẩm thơ chữ Hán của Hồ Chí Minh .
- Tâm hồn giàu cảm xúc trước cảnh đẹp của thiên nhiên và phong thái Hồ Chí Minh trong hoàn cảnh ngục tù .
- Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ .
* Đi đường :
- Tâm hồn giàu cảm xúc trước vẻ đẹp thiên nhiên và phong thái Hồ Chí Minh trong hoàn cảnh thử thách trên đường .
- Ý nghĩa khái quát mang tình triết lý của hình tượng con đường và con người vượt qua những chặng đường gian khó .
- Vẻ đẹp của Hồ Chí Minh ung dung, tự tại, chủ động trước mọi hoàn cảnh .
- Sự khác nhau giữa văn bản chữ Hán và văn bản dịch bài thơ (biết được giữa hai văn bản có sự khác nhau, mức độ hiểu sâu sắc về nguyên tác sẽ được bổ sung sau này) .
 2.Kyõ naêng :
 - Đọc diễn cảm bản dịch tác phẩm. 
 - Phân tích được những chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trog tác phẩm .
 3.Thaùi ñoä : Thấy được tinh thần lạc quan, yêu đời, yêu thiên nhiên của Bác.
C.Phöông phaùp : Ñoïc saùng taïo, thuyeát trình, ñaøm thoaïi, dieãn giaûng, bình giaûng, thaûo luaän nhoùm, neâu vaán ñeà,  
D.Tieán trình leân lôùp :
 1.OÅn ñònh : GV oån ñònh neà neáp bình thöôøng .
 2.Kieåm tra : I
- Ñoïc thuoäc loøng baøi thô “Töùc caûnh Paùc Boù” ? 
- Neâu yù nghóa cuûa baøi thô ?
 3.Baøi môùi :
* Giôùi thieäu baøi : “Nhaät kyù trong tuø” laø noät taäp thô ra ñôøi trong khoaûng thôøi gian töø naêm 1942 ñeán naêm 1943 khi Baùc bò giam caàm trong caùc nhaø lao ôû Quaûng Taây (TQ)döôùi cheá ñoä Töôûng Giôùi Thach. Ngaém traêng , hình aûnh traêng (caûnh khuya, raèm thaùng gieâng,ngaém traêng) laø moät trong nhöõng baøi thô noùi veà tình yeâu thieân nhieân cuûa nhöõng baøi thô aáy.
* Tieán trình hoaït ñoäng : 
 HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN	
 HÑ CUÛA HS
 NOÄI DUNG BAØI HOÏC
 Hoạt động 1 : Đọc - hiểu văn bản .
Tìm hieåu hoaøn caûnh saùng taùc.
- Goïi HS ñoïc chuù thích SGK. 
 + Caû hai baøi thô ñöôïc saùng taùc khi naøo?
Hoạt động 3 : Phân tích .
Tìm hieåu vaên baûn “Ngaém traêng”.
 - GV höôùng daãn hoïc sinh ñoïc chính xaùc caû phaàn : Phieân aâm, dòch nghóa vaø dòch thô ; so saùnh baûn chöõ Haùn vaø baûn dòch thô ñeå hoïc sinh hieåu ñuùng, traùnh ngoä nhaän (caâu thöù hai cuûa nguyeân taùc vaø dòch thô); hai caâu cuoái chöõ Haùn coù keát caáu ñaêng ñoái : ñoái trong caâu vaø ñoái hai caâu vôùi nhau) .
 - Goïi HS ñoïc phaàn phieân aâm, dòch nghóa, dòch thô.
+ Baùc ngaém traêng trong hoaøn caûnh nhö theá naøo ?
 + Ngöôøi xöa ngaém traêng, beân caïnh hoï caàn coù gì ?
 + Vaäy Baùc ngaém traêng coù trong ñieàu kieän nhö theá khoâng ?
Ø GV giaûng: Caùc thi nhaân xöa khi ngaém traêng thì bao giôø beân caïnh hoï cuõng coù röôïu vaø hoa. Taâm hoàn luoân thö thaùi, thì söï thöôûng thöùc môùi mó maõn, möôøi phaàn thuù vò, nhöng Baùc thì laïi ngaém traêng trong caûnh lao tuø.
 + Qua hai caâu thô ñaàu em thaáy Baùc coù taâm traïng ra sao tröôùc caûnh traêng ñeïp ngoaøi trôøi ?
- Goïi HS ñoïc 2 caâu thô cuoái vaø traû lôøi caâu hoûi.
 + Söï saép xeáp caùc töø nhaân höôùng vaø thi gia song nguyeät vaø minh nguyeät coù gì ñaùng chuù yù ?
 + Vieäc saép xeáp nhö vaäy vaø caùch ñoái cuûa hai caâu naøy coù hieäu quaû ngheä thuaät nhö theá naøo ?
 + Qua baøi thô em thaáy Baùc Hoà hieän ra nhö theá naøo ?
Ø GV choát: Baùc hieän ra laø moät ngöôøi yeâu thieân nhieân theå hieän tinh thaàn lôùn cuûa ngöôøi chieán só vó ñaïi. Baùc bieåu hieän söï töï do, phong thaùi ung dung vöôït haún leân naëng neà, taøn baïo cuûa tuø nguïc.
- HS thöïc hieän.
- HS döïa vaøo SGK traû lôøi.
- HS thöïc hieän theo yeâu caàu cuûa GV.
- HS suy luaän, traû lôøi.
- HS döïa vaøo caùc kieán thöùc xaõ hoäi ñeå traû lôøi.
- HS döïa vaøo noäi dung baøi hoïc ñeå traû lôøi.
- HS thaûo luaän theo baøn, trình baøy keát quaû.
- HS suy luaän traû lôøi.
- HS suy luaän, traû lôøi.
- HS suy luaän traû lôøi.
- HS chuù yù laéng nghe.
I. HOAØN CAÛNH SAÙNG TAÙC.
 Caû hai baøi thô ñeàu ñöôïc trích trong taäp NKTT( Baùc bò giam trong tuø) .
II/. Phân tích:
1.Baøi “Ngaém traêng” :
 a.Hoaøn caûnh ngaém traêng :
-Baùc ngaém traêng trong hoaøn caûnh ñaëc bieät (trong tuø ).
 -ÔÛ hoaøn caûnh ñoù Baùc caûm thaáy xoán xang, boái roái tröôùc ñeâm traêng quaù ñeïp. à Loøng yeâu thieân nhieân tha thieát say meâ.
b.Söï giao hoøa giöõa traêng vaø nhaø thô :
-Ngöôøi vaø traêng chuû ñoäng tìm ñeán giao hoøa cuøng nhau, ngaém nhau say ñaém.
-Traêng vaø ngöôøi gaén boù thaân thieát, traêng trôû thaønh tri aâm tri kyû cuûa con ngöôøi.
-Trong tuø nguïc thì ñen toái coøn beân ngoaøi laø moät theá giôùi bao la vaø ñeïp.
 à Theå hieän loøng yeâu thieân nhieân giao hoøa vôùi thieân nhieân. 
 - Tinh thaàn theùp, söï töï do noäi taïi cuûa Baùc.
 c. Toùm laïi:
 Ghi nhôù SGK/38. T2.
 Ngắm trăng là bài thơ tứ tuyệt mà hàm súc, cho ta thấy tình yêu thiên nhiên đến say mê và phong thái ung dung của Bác Hồ ngay cả trong cảnh ngục tù cực khổ tối tăm .
- Goïi HS ñoïc phaàn dòch nghóa vaø phaàn chuù thích cuûa baøi thô “Ñi ñöôøng”.
 + Boá cuïc cuûa baøi thô ñöôïc phaân tích nhö theá naøo ?
 + Caâu thô ñaàu môû ra ñeàu gì ?
+ Ñi ñöôøng khoù nhö theá naøo ?
Ø GV giaûng: Ñöôøng ñi heát lôùp nuùi naøy ñeán lôùp nuùi khaùc, yù noùi ñeán noåi gian lao trieàn mieân cuûa vieäc ñi ñöôøng, ñöôøng nuùi cuõng nhö ñöôøng ñôøi, ñöôøng caùch maïng.
 + YÙ cuûa caâu 3 nhö theá naøo ?
 + ÔÛ caâu thô thöù 4 coù noäi dung nhö theá naøo ?
Ø GV giaûng: ÔÛ ñaây ngöôøi ñi ñöôøng ñaõ ñöôïc say ñaém ngaém phong caûnh ñeïp, söï gian lao khoù khaên cuûa ngöôøi ñi ñöôøng cuõng nhö ñöôøng caùch maïng ñaõ ñeán ñænh thaéng lôïi.
 -GV goïi HS ñoïc phaàn ghi nhôù trong SGK.
- HS thöïc hieän.
- HS döïa vaøo SGK ñeå traû lôøi.
- HS döïa vaøo SGK ñeå traû lôøi .
- HS suy luaän traû lôøi.
- HS suy luaän traû lôøi.
- HS suy luaän traû lôøi.
- HS thöïc hieän yeâu caàu.
2.Baøi “Ñi ñöôøng” :
a. Hai caâu ñaàu.
 Ñöôøng ñi khoù, gian lao noái tieáp gian lao. Söï gian lao cuûa ñöôøng ñôøi, ñöôøng caùch maïng.
 b. Hai caâu thô cuoái.
 Khaúng ñònh söï vöôït khoù, thu vaøo cho mình bao nhieâu laø caûnh nuùi non huøng vó, khi leân tôùi ñænh ñöôøng ñôøi, ñöôøng caùch maïng thaønh coâng.
c. Toùm laïi:
 Ghi nhôù SGK/40.T2.
 Đi đường là bài thơ tứ tuyệt mà hàm súc, mang ý nghĩa tư tưởng sâu sắc ; từ việc đi đường núi đã gợi ra chân lý đường đời : vượt qua gian lao chồng chất sẽ tới thắng lợi vẻ vang .
Hoạt động 5 : Củng cố - Dặn dò .
x Củng cố :
- Em hãy nêu nội dung và nghệ thuật của bài thơ “ngắm trăng” .
 - Em hãy nêu nội dung và nghệ thuật của bài thơ “đi đường” .
x Dặn dò :
Bài vừa học :
+ Cheùp ghi nhôù vaø hoïc thuoäc.
+ Naém ñöôïc hoaøn caûnh saùng taùc baøi thô.
+ Hoïc thuoäc phaàn phieân aâm vaø dòch thô.
+ Bieát ñöôïc hoaøn caûnh Baùc ngaém traêng.
+ Giaûi thích ñöôïc töïa baøi “Ñi ñöôøng”.
+ Ñoïc dieãn caûm 2 baøi thô 
 *Höôùng daãn HS veà nhaø ñoïc baøi ñoïc theâm SGK trang 40 - 41
Chuẩn bị bài mới :
- Tieát tôùi : Caâu caûm thaùn . Chuù yù – 
I/ Tìm caâu caûm thaùn qua caùc ví duï vaø neâu ñaëc ñieåm hình thöùc cuûa caâu caûm thaùn baèng caùch traû lôøi caùc caâu hoûi . II/ Chuaån bò laøm baøi taäp (4 baøi taäp) tröôùc ôû nhaø .
Bài sẽ trả bài : Câu cầu khiến 
v Hướng dẫn tự học :
-HS trả lời theo câu hỏi của GV .
-HS nghe và thực hiện theo yêu cầu của GV .
-HS nghe và thực hiện theo yêu cầu của GV .
-HS nghe và thực hiện theo yêu cầu của GV .