Giáo án Ngữ văn lớp 7 tiết 102: Dùng cụm chủ vị để mở rộng câu

Ngày dạy: 06/ 03/ 2012
TUẦN 28 –TIẾT 102
DÙNG CỤM CHỦ VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
KẾT QUẢ CẦN ĐẠT
Kiến thức: Giúp HS hiểu được thế nào là dùng cụm chủ – vị để mở rộng câu; mục đích và các trường hợp dùng cụm chủ – vị để mở rộng câu.
Kĩ năng: Nhận biết các cụm chủ – vị làm thành phần câu và làm thành phần của cụm từ.
CHUẨN BỊ
GV nghiên cứu bài, soạn bài, chuẩn bị bảng phụ.
HS học bài cũ, soạn bài mới.
TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
Ổn định tổ chức:
Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi: Cho câu chủ động: “ Cầu thủ X. chuyền bóng vào khu vực cầu môn.”
Em hãy biến đổi câu đã cho thành câu bị động theo hai cách khác nhau và nêu cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động?
Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG
Hoạt động 1:
-HS đọc ví dụ, trả lời câu hỏi.
? tìm các CDT có trong ví dụ đã cho?
? Em hãy phân tích cấu tạo của các CDT vừa tìm được và cấu tạo của phụ ngữ trong mỗi CDT?
? em có nhận xét gì về cấu tạo của phần phụ ngữ sau?
? hai phụ ngữ sau “ta không có”, “ta sẵn có”, theo em là một cụm từ hay một cụm chủ – vị (C - V)?
? Từ việc tìm hiểu ví dụ, em hiểu thế nào là dùng cụm C-V để mở rộng TP câu?
Hoạt động 2:
-HS đọc ví dụ ở SGK, thực hiện yêu cầu.”
? Hãy xác định thành phần câu trong ví dụ đã cho? 
?Em hãy tìm các cụm chủ – vị làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các ví dụ đã cho? Cho biết trong mỗi câu, cụm C-V làm thành phần gì? 
? cho biết trong vd (b), có mấy cụm C-V làm thành phần câu? Đó là thành phần nào?
? Em hãy xác định thành phần CN và VN của câu, cho biết chúng giữ vai trò làm thành phần gì trong câu?
? nói cho đúng thì phẩm giá của Tiếng Việt chỉ mới thực sự được xác định và đảm bảo từ ngày nào?
? Cụm C-V giữ vai trò gì trong câu?
? Từ việc tìm hiểu ví dụ, hãy cho biết các trường hợp dùng cụm C-V để mở rộng câu.
HS đọc ghi nhớ trong SGK, GV nhấn mạnh, khắc sâu kiến thức vừa học.
THẾ NÀO LÀ DÙNG CỤM CHỦ – VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU?
Ví dụ: (SGK)
Nhận xét:
*CDT:
-“ Những tình cảm ta không có”.
- “ Những tình cảm ta sẵn có”.
*Cấu tạo:
Phụ ngữ trước
Trung tâm
Phụ ngữ sau
những
tình cảm
ta không có
những
tình cảm
ta sẵn có
Thành phần của cụm từ hoặc câu có thế là một cụm C – V.
Kết luận: ghi nhớ (sgk)
CÁC TRƯỜNG HỢP DÙNG CỤM CHỦ – VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
Ví dụ: ( sgk)
Nhận xét:
Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm.
 (Bùi Đức Aí)
ó có hai cụm C-V, một làm CN và một làm phụ ngữ của CĐT.
,nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.
 C V
 (Hồ Chí Minh)
ó có một cụm C-V làm vị ngữ.
Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen
 (Thạch Lam)
ó có hai cụm C-V làm phụ ngữ của CĐT, bổ nghĩa cho động từ “nói”trong phần VN.
 từ ngày CM tháng Tám thành công.
 CN VN
ó Cụm C-V làm phụ ngữ của CDT (), bổ sung ý nghĩa cho DT “ngày”.
3.Kết luận:
Ghi nhớ ( sgk)
Hoạt động 3:	III./ LUYỆN TẬP:
Bài tập 1:
 Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng những người chuyên môn mới định được,
 C V
Cụm C-V làm phụ ngữ trong CDT, bổ sung ý nghĩa cho danh từ chỉ thời gian:“lúc”.
Trung đoàn trưởng Bính khuôn mặt đầy đặn. ( cụm C-V làm vị ngữ).
Khi các cô gái làng Vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen, chúng ta thấy hiện ra từng lá 
 c v C v c
cốm, sạch sẽ và tinh khiết, không mảy may một chút bụi nào. V
Một cụm C-V làm phụ ngữ trong CDT, bổ sung ý nghĩa cho danh từ “khi”, một cụm làm phụ ngữ trong CĐT, bổ sung ý nghĩa cho động từ “thấy”.
Bỗng một bàn tay đập vào vai khiến hắn giật mình.
Một cụm C-V làm chủ ngữ. , một cụm C-V làm phụ ngữ trong CĐT bổ sung ý nghĩa cho động từ “khiến”.
*Bài tập củng cố:
Em hãy dùng cụm C-V thích hợp điền vào chỗ trống, đề hoàn chỉnh các câu sau:
..là tốt rồi.
Bức tranh của bạn Dương.
Tập thơhay quá.
Sáng nay, tôi thấy
CỦNG CỐ – DẶN DÒ
Thế nào là dùng cụm C-V để mở rộng câu? 
Các trường hợp dùng cụm chủ- vị để mở rộng câu?
Hs học bài cũ, soạn bài mới.