Giáo án Vật lí khối 7 tiết 15: Phản xạ âm - Tiếng vang

Ngày soạn :22/12/2007 Ngày giảng :24/12/2007
Tiết 15- Bài 14:
PHẢN XẠ ÂM - TIẾNG VANG.
A. PHẦN CHUẨN BỊ. 
 I. MỤC TIÊU.
 1. Kiến thức: 
 - Mô tả và giải thích được một số hiện tượng liên quan đến tiếng vang.
 - Nhận biết được một số vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kém.
 - Kể tên một số ứng dụng của phản xạ âm.
 2. Kĩ năng:
 - Rèn luyện khă năng tư duy từ các hiện tượng quan sát được trong thực tế.
 3. Thái độ: 
 - Có ý thức quan sát các hiện tượng có thực vận dụng kiến thức đã học để giải thích.
 II. CHUẨN BỊ. 
1. GV: Giáo án, SGK, 
 2. HS: Mỗi nhóm:
 + 1 giá đỡ, 1 tấm gương, 1 nguồn phát âm dung vi mạch.
 + 1 bình nước.
B. PHẦN THỂ HIỆN TRÊN LỚP. 
 I. KIỂM TRA BÀI CŨ (8p)
?1.Những môi trường nào truyền được âm ? Môi trường nào truyền âm tốt ? Lấy ví dụ minh họa ?
- Chữa BT : 13.1 (SBT)
?2.Chữa BT: 13.2 và 13.3 (SBT)
ĐA1: - Chất rắn, lỏng và khí là những môi trường có thể truyền được âm.
- Môi trường rắn truyền âm tốt nhất.
- VD: 
- BT : 13.1: A- Khoảng chân không.
ĐA2: BT 13.2 : Tiếng chân người đi đã truyền qua đất lên bờ, rồi qua nước và truyền đến tai cá nên cá bơi tránh ra chỗ khác.
- BT 13.3: Đó là vì ánh sáng truyền trong không khí nhanh hơn âm thanh rất nhiều. Vận tốc ánh sáng trong không khí là 3.108 m/s. Trong khi đó vận tốc của âm thanh trong không khí chỉ là 340 m/s. Vì vậy thời gian để tiếng sét truyền đến tai ta dài hơn thời gian mà ánh sáng chớp truyền đến mắt ta.
GV: Gọi các HS khác nhận xét 
GV: Đánh giá, cho điểm.
II. BÀI MỚI.
 * Đặt vấn đề: (2p): Trong cơn dông, khi có tia chớp thường kèm theo tiếng sấm. Sau đó còn nghe thấy tiếng ì ầm kéo dài, gọi là sấm rền. Tại sao lại có tiếng sấm rền? 
 * Bài mới:
GIÁO VIÊN & HỌC SINH
GHI BẢNG
GV
HS
?
HS
?
HS
?
HS
GV
?
HS
?
HS
HS
GV
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
GV
?
HS
?
HS
?
Yêu cầu HS đọc SGK.
Các cá nhân nghiên cứu độc lập để trả lời câu hỏi .
Em đã nghe thấy tiếng vọng lại lời nói của mình ở đâu ?
Lấy các ví dụ trong thực tế đã quan sát thấy và giải thích vì sao.
Trong nhà của mình em có nghe rõ tiếng vang không ?
Trong nhà của mình không nghe rõ tiếng vang.
Khi nào có tiếng vang ?
Nghe được tiếng vang khi âm dội lại đến tai ta chậm hơn âm truyền trực tiếp đến tai ta 1 khoảng thời gian ít nhất là 1/15s.
Thông báo về âm phản xạ : Âm dội lại khi gặp vật chắn gọi là âm phản xạ.
Vậy âm phản xạ và tiếng vang có gì giống và khác nhau ?
- Giống nhau : Đều là âm phản xạ.
- Khác nhau: Tiếng vang là âm phản xạ nghe từ khoảng cách âm phát ra ít nhất khoảng 1/15s.
Dựa vào các kiến thức vừa tìm hiểu để hoàn thành câu C2 và C3 ?
Làm câu C2 và C3 .
Đọc thông tin trong SGK.
Thông báo kết quả thí nghiệm :
Qua hình vẽ, em thấy âm truyền như thế nào?
Âm truyền đến vật chắn rồi phản xạ đến tai. Gương phản xạ âm tốt, bìa phản xạ âm kém.
Vật như thế nào phản xạ tốt? Vật thế nào phản xạ âm kém ?
- Vật cứng có bề mặt nhẵn phản xạ âm tốt (hấp thụ âm kém ).
- Vật mềm, xốp, có bề mặt gồ ghề thì phản xạ âm kém .
Vận dụng trả lời câu C4 ?
Dựa vào các thông tin vừa tìm hiểu để trả lời câu C4. 
Nếu tiếng vang kéo dài thì tiếng nói và tiếng hát có nghe rõ không ?
Tiêng vang kéo dài thì tiếng vang của âm trước lẫn với tiếng vang của âm sau làm âm đến tai người nghe không rõ.
Tránh hiện tượng âm bị lẫn do tiếng vang kéo dài người ta làm như thế nào ?
Giải thích câu C5.
Tay khum lại có tác dụng gì ?
Quan sát hình 14.3 và trả lời câu C6.
Hướng dẫn HS làm câu C7:
Tính độ sâu của đáy biển như thế nào ?
Áp dụng công thức : S= v.t
t là thời gian âm đi như thế nào ?
t là thời gian âm đi từ mặt nước xuống đáy biển.Nên t=1/2s.
Yêu cầu HS chọn và giải thích tại sao lạ chọn đáp án đó ?
I- ÂM PHẢN XẠ - TIẾNG VANG (10P).
C1. - Nghe thấy tiếng vang ở giếng, ngõ hẹp dài, phòng rộng thường có tiếng vang khi có âm phát ra .
Vì trong các trường hợp trên ta luôn phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm phản xạ lại .
C2. Ta thường nghe được âm phát ra ở phòng kín to hơn khi ta nghe chính âm thanh đó ở ngoài trời vì ở ngoài trời ta chỉ nghe được âm phát ra, con ở trong phòng kín ta nghe được âm phát ra và âm phản xạ từ tường cùng một lúc nên âm nghe to hơn .
C3. Trong cả 2 phòng đều có âm phản xạ: 
- Ở phòng to, âm phản xạ đến tai em sau âm phát ra nên nghe tháy tiếng vang .
- Trong phòng nhỏ, âm phản xạ và âm phát ra hoà cùng với nhau và đến tai ta gần như cùng một lúc .
b. Khoảng cách ngắn nhất từ người đến bức tường để nghe được tiếng vang là :
S= v.t = 340.1/15=22,6 (m).
II- VẬT PHẢN XẠ ÂM TỐT- VẬT PHẢN XẠ ÂM KÉM(10P)
* Thí nghiệm :
* Kết quả thí nghiệm :
+ Mặt gương: Âm nghe rõ hơn.
+ Tấm bìa: Âm nghe không rõ.
C4.
- Phản xạ âm tốt: Mặt gương, mặt đá hoa, tấm kim loại, tường ghạch.
- Phản xạ âm kém: Miếng xốp, áo len, ghế đệm mút, cao su xốp.
III- VẬN DỤNG (13P).
C5. Làm tường sần sùi, treo rèm nhung để hấp thụ âm tốt hơn nên giảm được tiếng vang. Âm nghe rõ hơn.
C6. Mỗi khi khó nghe, người ta thường làm như vậy để hướng âm phản xạ từ tay đến tai ta giúp ta nghe được to hơn.
C7. Âm truyền từ tầu tới đáy biển trong 1/12s. Độ sâu của biển là : h= 1500.1/2=750 (m)
C8. Hiện tượng âm phản xạ được sử dụng trong các trường hợp:
a. b, d.
III. HƯỚNG DẪN HỌC VÀ LÀM BÀI TẬP VỀ NHÀ (2p)
Học thuộc phần ghi nhớ. Trả lời hoàn chỉnh các câu từ C1C8.
Làm các BT 14.1..14.6. (SBT )