Giáo án Vật lý 7 tiết 19 bài 17: Sự nhiễm điện do cọ xát

Ngày soạn:02 / 01/2011
Ngày giảng: 7A: 06/ 01/2011.
 7B : 04/ 01/2011.
chương II: điện học.
Tiết 19. Bài 17. sự nhiễm điện do cọ xát
I.Mục tiêu.
1. Kiến thức. 
- Mụ tả được một vài hiện tượng chứng tỏ vật bị nhiễm điện do cọ xỏt. 
- Nờu được hai biểu hiện của cỏc vật đó nhiễm điện là hỳt cỏc vật khỏc hoặc làm sỏng bỳt thử điện.
2. Kĩ năng.
- Giải thớch được một số hiện tượng thực tế liờn quan tới sự nhiễm điện do cọ xỏt.
- Làm thí nghiệm nhiễm điện cho vật bằng cách cọ xát 
- Quan sát và mô tả TN
3. Thái độ.
- HS yêu thích môn học, ham hiểu biết, khám phá thế giới xung quanh 
II. đồ dùng.
1. Giáo viên:
- Bảng phụ vẽ 1 số hình ảnh liên quan đến điện, ghi kết quả thí nghiệm, kết luận 1 và 2.
- Chuẩn bị cho nhóm HS :
+ 1 thước nhựa, 1 thanh thuỷ tinh hữu cơ, 1 mảnh ni lông, 1 quả cầu nhựa xốp đường kính 1 cm -> 2cm có xuyên sợi chỉ khâu, 1 giá treo, 1 mảnh len, 1 mảnh dạ. 1 mảnh lụa kích thước khoảng 150mm x180 m, 1 số mẩu giấy vụn, 1 mảnh tôn 50 mm x 50 mm, 1 mảnh nhựa 130mm x 150 mm, 1 bút thử điện thông mạch.
2. Học sinh: Các mảnh vải lụa ,vải len.Thuớc nhựa.Bảng phụ theo các nhóm.
III. Phương pháp : Vấn đáp + HĐN+ Trực quan 
IV. Tổ chức dạy học.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Ghi bảng
Hoạt động 1: Khởi động (3 phút).
Mục tiêu: Hs đặt vấn đề vào bài
Đồ dùng: Bảng phụ vẽ 1 số hình ảnh liên quan đến điện
Cách tiến hành:
- Gv yêu cầu lớp báo cáo sĩ số
- Gv treo tranh về các hiện tượng điện
? ngoài các hiện tượng điện đợc mô tả trong các ảnh đầu chương 3SGK các em còn biết hiện tuợng điện nào khác?
? Các em đã từng thấy hiện tượng gì ? nghe thấy gì khi ta cởi áo ngoài bằng len, dạ hay sợi tổng hợp vào những ngày hanh khô ?
- GV thông báo: đó là hiện tượng nhiễm điện do cọ sát. 
? Vậy nhiễm điện do cọ xát là gì ta đi nghiên cứu bài hôm nay?
- Lớp trưởng báo cáo sĩ số
- Hs quan sát
- HS : Cho dòng điện đi qua 1 số đồ dùng điện như tivi, máy bơm, quạt điện.....thì chúng hoạt động giúp ích cho con người
Hs: Ta thấy có những tiếng lách tách nhỏ phát ra
- HS đặt vấn đề
Tiết 19: Bài 17. sự nhiễm điện do cọ xát
Hoạt động2: Làm thí nghiệm 1 (12phút).
Mục tiêu: Hs tổ chức TN theo hướng dẫn SGK để kiểm tra việc nhiễm điện do cọ xát.
 Rèn kĩ năng làm và báo cáo TN
 - Hs có ý thức trong hoạt động tập thể
Đồ dùng: Bộ TN vật lí 7 phần Điện Học, bảng phụ ghi kết quả thí nghiệm 1 và kết luận 1.
Cách tiến hành:
- Yêu cầu hs đọc thông tin1 của thí nghiệm.
- Yêu cầu hs dự đoán hiện tượng và mô tả hiện tượng trong thực tế
- GV tổ chức cho HS hoạt động theo nhóm làm thí nghiệm theo nội dung 1:
+ Đưa thước nhựa dẹt, mảnh phim nhựa lại gần vụn giấy viết, vụn ni lông, quả cầu xốp xem có hiện tượng gì xảy ra.
+ Cọ xát thước nhựa vào miếng vải khô sau đó lại đưa thước vào gần vụn giấy viết, vụn ni lông và miếng nhựa xốp.
=> Yêu cầu báo cáo
- GV cho HS làm thí nghiệm tương tự khi cọ sát thanh thuỷ tinh, mảnh ni lông, mảnh phim nhựa và ghi kết quả vào bảng từ bảng ghi kết quả quan sát 
- GV cho các nhóm HS thảo luận dùng kĩ thuật khăn trải bàn , lựa chọn từ thích hợp điền vào kết luận 1 trong SGK. 
- Yêu cầu các nhóm nhận xét chéo => Sửa sai => Hoàn thành kiến thức 
- Gv chuyển ý: Những vật sau khi được cọ xát có khả năng hút các vật khác được gọi ntn ta nghiên cứu phần tiếp theo
- Hs:Đọc tt trong SGK
- Hs dự đoán hiện tượng
+ Hút 
+ Không hút
- HS làm thí nghiệm theo sự hướng dẫn của GV 
- HS báo cáo: + Khi chưa cọ xát không có hiện tượng gì xảy ra 
+ Sau khi cọ xát thấy thanh thước hút các vụn giấy
- HS ghi kết quả quan sát vào bảng kẻ sẵn trong vở học -> 2HS lên điền kết quả vào bảng phụ.
- HS thảo luận dùng kĩ thuật khăn trải bàn tìm từ thích hợp điền vào kết luận1 và báo cáo.
 - HS nhận xét chéo, tự sửa sai hoàn thành kết luận 1 vào vở.
- Hs: Đặt vấn đề suy nghĩ
1. Thí nghiệm 1:
* Kết luận1:
Nhiều vật sau khi bị cọ xát có khả năng hút các vật khác.
Hoạt động 3:Thí nghiệm 2 (15 phút ).
Mục tiêu: Hs tiến hành TN để thấy khả năng làm sáng bóng đèn bút thử điện của 1 số vật nhiễm điện
 Rèn kĩ năng làm TN và quan sát TN
Đồ dùng: Bộ TN vật lí lớp 7 phần Điện Học, bảng phụ ghi kết luận2.
Cách tiến hành;
- GV cho HS đọc thông tin thí nghiệm 2 trong SGK.
- Yêu cầu HS dự đoán: 
? Bóng đèn bút thử điện có sáng không?
- GV: đề nghị hs hoạt động theo nhóm tiến hành Tn như SGK
- GV nêu lại kết quả thí nghiệm 2 treo bảng phụ yêu cầu hoàn thành kết luận 2.
- GV tổ chức cho HS nhận xét và thống nhất kết quả.
- GV lưu ý hs các từ mới “ vật nhiễm điện” “ vật bị nhiễm điện”, “ vật mang điện tích” đều cùng ý nghĩa.
- HS tìm hiểu thông tin thí nghiệm 2 trong SGK.
- HS dự đoán câu trả lời.
+ Có
+ Không
- HS làm thí nghiệm kiểm tra theo nhóm dưới sự hướng dẫn của GV và báo cáo kết quả.
- 1Hs lên bảng hoàn thiện kết luận 2
- HS ghi vở kết luận 2 sau khi đã thảo luận và thống nhất ý kiến 
2. Thí nghiệm 2.
* Kết luận 2:
Nhiều vật sau khi bị cọ xát có khả năng làm sáng bóng đèn bút thử điện. 
Hoạt động4: Vận dụng, củng cố dặn dò (15phút).
Mục tiêu: Hs vận dụng kiến thức về sự nhiễm điện do cọ xát để giải thích các hiện tượng liên quan
 Hs củng cố kiến thức trọng tâm
 Hs ghi nhớ công việc về nhà
Đồ dùng: 
Cách tiến hành:
- GV tổ chức cho HS tìm hiểu câu C1 và trả lời
- GV gợi ý:? Khi chải tóc lược nhựa có bị cọ xát không?
- GV nhận xét-> chuẩn. 
- GV tổ chức cho HS hoạt động nhóm thảo luận lần 
lượt từng câu C2, C3.
- GV chỉ định đại diện 1 vài nhóm trình bày câu trả lời trước lớp => Gv chốt kiến thức
- GV yêu cầu HS trả lời:
? Có thể làm nhiễm điện nhiều vật bằng cách nào? Vật bị nhiễm điện có khả năng gì?
- GV chốt lại phần ghi nhớ.
* Tích hợp môi trường: 
- Gv: Yêu cầu hs đọc tt phần “ có thể em chưa biết”=> Gv giải thích sự tạo thành tiếng sấm và tiếng sét
- Vào những lỳc trời mưa giụng, cỏc đỏm mõy bị cọ xỏt vào nhau nờn nhiễm điện trỏi dấu. Sự phúng điện giữa cỏc đỏm mõy (sấm) và giữa đỏm mõy với mặt đất (sột) vừa cú lợi vừa cú hại cho cuộc sống con người.
+ Lợi ớch: Giỳp điều hũa khớ hậu, gõy ra phản ứng húa học nhằm tăng thờm lượng ozon bổ sung vào khớ quyển
? Vậy tác hại của sấm và sét là gì?
? Để giảm tác hại của sấm và sét ta cần như thế nào?
- GV chốt lại và dặn dò:
+ Học các nội dung chính của bài.
+ Làm bài tập 17.1 đến 17.4 SBT – 18
+ Đọc trước bài 18.
- HS tìm hiểu câu C1 trả lời gợi ý và vận dụng làm C1 –> báo cáo.
- HS hoạt động nhóm thảo luận C2,C3
- Đại diện các nhóm trình bày phần trả lời vào bảng phụ và nhận xét chéo các câu trả lời
- HS cá nhân trả lời: Có thể làm nhiễm điện nhiều vật bằng cách cọ xát. Vật bị nhiễm điện có khả năng hút các vật khác.
- HS ghi nhớ.
- Hs: Đọc mục “ có thể em chưa biết”
Hs: Ghi nhớ
->Hs: Tỏc hại: Phỏ hủy nhà cửa và cỏc cụng trỡnh xõy dựng, ảnh hưởng đến tớnh mạng con người và sinh vật, tạo ra cỏc khớ độc hại (NO, NO2).
->Hs: Để giảm tỏc hại của sột, bảo vệ tớnh mạng của người và cỏc cụng trỡnh xõy dựng, cần thiết xõy dựng cỏc cột thu lụi.
- Hs: Ghi nhớ
II. Vận dụng.
C1: Khi chải đầu bằng lược nhựa, lược và túc cọ xỏt nhau à Chỳng bị nhiễm điện à Túc bị lược hỳt kộo thẳng ra.
C2: Cỏnh quạt khi quay cọ xỏt với khụng khớ và bị nhiễm điện à Cỏnh quạt hỳt bụi. Mộp cỏnh quạt cọ xỏt mạnh nhất nờn nhiễm điện nhiều nhất à mộp cỏnh quạt hỳt bụi nhiều nhất.
C3: Cỏnh quạt khi quay cọ xỏt với khụng khớ và bị nhiễm điện à Cỏnh quạt hỳt bụi. Mộp cỏnh quạt cọ xỏt mạnh nhất nờn nhiễm điện nhiều nhất à mộp cỏnh quạt hỳt bụi nhiều nhất.