Giáo án Vật lý 7 - Tiết 22: Chất dẫn điện và chất cách điện dòng điện trong kim loại (Bản đẹp 2 cột)

Ngày soạn:27/1/2010
Ngày giảng:29/1/2010
Tiết 22 - chất dẫn điện và chất cách điện
dòng điện trong kim loại
A. Mục tiêu:
1.Kiến thức:
- Nhận biết trên thực tế chất dẫn điện là chất cho dòng điện đi qua, chất cách điện là chất không cho dòng điện đi qua.
- Nêu được dòng điện trong kim loại là dòng các electron tự do dịch chuyển có hướng
2.Kỹ năng:
- Kể tên một số vật dẫn điện ( hoặc vật liệu dẫn điện ) và vật cách điện( hoặc vật liệu cách điện) thường dùng.
3. Thái độ:
Yêu thích môn học, ý thức liên hệ thực tế.
B.Đồ dùng dạy học:
1. Giáo viên:
* Chuẩn bị cho cả lớp:
- Bóng đèn, công tắc, ổ lấy điện, dây nối...
* Chuẩn bị cho mỗi nhóm học sinh:
- 1 bóng đèn( đui gài hoặc đui xoáy)
- 1 phích cắm điện nối với một đoạn dây điện có vỏ bọc cách điện
- 1 pin
- 1 bóng đèn pin
- 5 đoạn dây nối có vỏ bọc cách điện, mỗi đoạn dài 30cm
- 2 mỏ kẹp( hàm cá sấu)
- 1 số đoạn dây đồng, dây thép, dây nhôm..., thanh thuỷ tinh, vỏ nhựa bút bi, ruột bút chì, chén sứ...
C.Tổ chức giờ học:
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Khởi động(4ph)
Kiểm tra +đặt vấn đề
- Dòng điện là gì? nguồn điện có tác dụng gì? nguồn điện có mấy cực?
- GV đặt vấn đề như SGK.
Hoạt động 1: Tìm hiểu chất dẫn điện và chất cách điện(12ph)
-Mục tiêu: Biết mắc mạch điện đơn giản giản
Đồ dùng: Nguồn, dây dẫn, 1 số vật liệu dẫn điên, cách điện, khoá
Cách tiến hành 
- GV thông báo chất dẫn điện là gì ? Chất cách điện là gì ? 
- GV cho HS quan sát bóng đèn, chốt cắm và trả lời câu C1.
-GVgọi 1 HS trình bày câu C1 sau đó cho các HS khác nhận xét câu trả lời của bạn.
- Gv nhận xét
-Kết luận: Những chất dẫn điện là những chất nào ? Cách điện ?
Chất dẫn điện là chất cho dòng điện đi qua.
- Chất cách điện là chất không cho dòng điện đi qua.
- HS quan sát và nhận biết các bộ phận dẫn điện và các bộ phận cách điện ở bóng đèn điện và chốt cắm điện. 
 - Ghi kết quả nhận biết vào vở.
C1: Các bộ phận dẫn điện là : dây tóc, dây trục, 2 đầu dây đèn (đèn điện), 2 chốt cắm, lõi dây(phích).
Các bộ phận cách điện là:
trụ thuỷ tinh, thuỷ tinh đen
(đèn điện), vỏ nhựa, vỏ dây( phích). 
Hoạt động 2: Xác định vật dẫn điện, vật cách điện(10 phút ).
-Mục tiêu: Biết mắc mạch điện đơn giản giản
Đồ dùng: Nguồn, dây dẫn, 1 số vật liệu dẫn điên, cách điện, khoá
Cách tiến hành 
- GV hướng dẫn HS làm thí nghiệm theo nhóm.
- HS hoạt động theo nhóm làm thí nghiệm theo hướng dẫn trong SGK trong 5p
- GV cho HS tự trả lời câu C2, GV kiểm tra và sửa chữa những câu trả lời không đúng của HS .
- GV đề nghị từng nhóm HS thảo luận và trình bày câu trả lời cho C3 sau đó cho cả lớp thảo luận và GV tổng kết lại.
-Kết luận : Kể tên những chất dẫn điện, cách điện thường gặp ?
* Thí nghiệm ( SGK-55).
C2: 
+ Vật liệu dẫn điện: đồng, sắt, nhôm, chì ...( kim loại)
+ Vật liệu cách điện: nhựa, thuỷ , cao su, sứ ...
C3: trong mạch điện thắp sáng bóng đèn pin, khi công tắc ngắt giữa 2 chốt công tắc là không khí, đèn không sáng. Vậy bình thường không khí là chất cách điện.
Hoạt động 3: Tìm hiểu dòng điện trong kim loại (10 phút ).
-Mục tiêu: Biết mắc mạch điện đơn giản giản
Đồ dùng: Hình vẽ
Cách tiến hành 
- GV yêu cầu HS dựa vào thuyết cấu tạo nguyên tử để trả lời câu C4.
- Yêu cầu HS trả lời C5 trên hình vẽ 
- HS chỉ ra trên hình vẽ để trả lời C5.
- GV thông báo về dòng điện trong kim lọai. 
- Hs tự làm C6 vào vở.
- GV cho HS tự hoàn thành phần kết luận. 
- HS hoàn thành kết luận vào vở
Kết luận: Thế nào là dòng điện trong kim loại? So sánh với dòng chuyển rời của các elẻctrôn
C4: 
1.Electron tự do trong kim loại:
- Kim loại là chất dẫn điện, kim loại được cấu tạo từ nguyên tử, trong nguyên tử kim loại có các Electron tự do. 
+Hạt nhân: mang điện dương.
+ Electron: mang điện âm.
2. Dòng điện trong kim loại:
C6: Electron tự do mang điện tích âm bị cực âm đẩy, cực dương hút có chiều hướng từ âm sang dương.
- Hs nêu kết luận: 
Các electron tự do trong kim loại dịch chuyển có hướng tạo thành dòng điện chạy qua nó. 
Hoạt động 4: Vận dụng (7 phút)
-Mục tiêu: Vận dụng được kiến thức vào giải thích
Cách tiến hành: 
Gv yêu cầu cá nhân HS trả lời câu C7, C8, C9.
-Kết luận: Chỉ ra các kiến thức đã vận dụng
- Cá nhân HS hoàn thành vào vở.
- HS đọc phần ghi nhớ SGK.
C7: B
C8: C
C9: C
Tổng kết, hướng dẫn học ở nhà.(1ph)
- Học bài theo phần ghi nhớ SGK.
- Làm bài tập từ 20.1 đến 20.4
Ngày soạn :18 /01/2010
Ngày giảng: 21/01/2010
Tiết 21 - Dòng điện- Nguồn điện
A. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Mô tả thí nghiệm tạo ra dòng điện, nhận biết có dòng điện ( bóng đèn bút thử điện sáng, đèn pin sáng, quạt điện quay... ) và nêu được dòng điện là dòng các điện tích dịch chuyển có hướng.
- Nêu được tác dụng chung của các nguồn điện là tạo ra dòng điện và nhận biết các nguồn điện thường dùng với 2 cực của chúng (cực dương và cực âm)
- Biết mắc và kiểm tra để đảm bảo một mạch điện kín gồm: pin, bóng đèn pin, công tắc và dây nối hoạt động, đèn sáng.
2. Kĩ năng:
- Làm thí nghiệm, sử dụng bút thử điện.
3. Thái độ:
- Trung thực, kiên trì, hợp tác trong hoạt động nhóm.
- Chú ý đảm bảo an toàn khi sử dụng điện.
B.Đồ dùng dạy học :
Chuẩn bị cho cả lớp:, 1nguồn ổ điện 
 Chuẩn bị cho mỗi nhóm:
+ pin các loại;
+ 1 bóng đèn pin lắp sẵn vào đế đèn, 1 công tắc , 5 đoạn dây nối
C.Tổ chức giờ học :
Hoạt động Giáo viên
Hoạt động 
Khởi động(5ph)
Kiểm tra
- Có mấy loại điện tích? Nêu sự tương tác giữa các vật mang điện tích?
- Theo qui ước vật nào mang điện tích dương? Vật nào mang điện tích âm?
-Tổ chức tình huống học tập ( 5 phút )
Các thiết bị mà các em vừa nêu chỉ hoạt động khi có dòng điện chạy qua. Vậy dòng điện là gì? chúng ta sẽ đi tìm câu trả lời trong bài học hôm nay. 
Hoạt động 1: Tìm hiểu dòng điện là gì (10 phút)
Mục tiêu: Biết khái niệm dòng điện
Đồ dùng: H19.1
Cách tiến hành:
- GV treo tranh vẽ H19.1
Yêu cầu HS các nhóm quan sát tranh vẽ, tìm hiểu sự tương tự giữa dòng điện và dòng nước, tìm từ thích hợp để điền vào chỗ trống trong câu C1.
- Hướng dẫn thảo luận trên lớp, chốt lại câu trả lời đúng và ghi vở.
- Yêu cầu HS trả lời câu hỏi C2, -
 - GV thông báo dòng điện là gì,
- Yêu cầu HS nhận biết khi nào có dòng điện chạy qua các thiết bị điện.
- GV lưu ý HS thực hiện an toàn khi sử dụng điện.
-Kết luận: Yêu cầu 2 hs nhắc lại
- Hs quan sát H19.1 , thảo luận nhóm, thống nhất ý kiến, điền từ thích hợp vào chỗ trống.
C1:
tương tự
nước chảy
-Hs trả lời C2
C2: Muốn đèn này lại sáng thì cần cọ xát để làm nhiễm điện mảnh phim nhựa rồi chạm bút thử điện vào mảnh tôn đã được áp sát trên mảnh phim nhựa.
-Hs trả lời kết luận:
Dòng điện là dòng các điện tích dịch chuyển có hướng.
-2 hs nhắc lại
Hoạt động 2: Tìm hiểu các nguồn điên thường dùng (5phút )
Mục tiêu:Biết được các nguồn điện thường dùng
Đồ dùng: Pin,ắc quy
Cách tiến hành:
- GV thông báo các nguồn điện thường dùng, giới thiệu các cực của nguồn.
- HS quan sát trên pin và ắc qui thật
? Tác dụng của nguồn
-- Trả lời câu C3
- Gọi HS chỉ ra cực dương và cực âm trên pin và ắc qui
- Yêu cầu HS làm C3
 Trong H19.2 có những loại nguồn điện nào
 -Kết luận: Trình bày 1 số loại nguồn điện trong thực tế ?
- Nguồn điên thường dùng là pin hay ắc qui, mỗi nguồn điện đều có 2 cực là cực dương và cực âm 
- Nguồn điện có khả năng cung cấp dòng điện để các dụng cụ điện hoạt động.
C3: Nguồn điện là: pin, ắc qui ( pin gồm: pin tiểu, pin tròn, pin vuông, pin cúc áo...)
-Hs trả lời
-Các nguồn điện khác: đi na mô xe đạp, pin mặt trời, máy phát điện xách tay chaỵ xăng, máy thuỷ điện, nhà máy điện, ổ lấy điện...
Hoạt động 3: Mắc mạch điện đơn giản(15p)
-Mục tiêu: Biết mắc mạch điện đơn giản giản
Đồ dùng: Nguồn, dây dẫn, bóng, khoá
Cách tiến hành 
Yêu cầu hs quan sát hình 19.3 gv giới thiệu dụng cụ và hướng dẫn hs thực hành theo nhóm
-Gv theo dõi hướng dẫn hs
Nếu đèn không sáng thì làm như thế nào
 Hs trả lời
Gv hướng dẫn cách khắc phục
Kết luận : Mach điện trên còn có dụng cụ nào
-Hs quan sát hình
 - Các nhóm thực hành
Hoạt động 4:Vận dụng củng cố (10p)
-Mục tiêu: Vận dụng được kiến thức vào bài tập
-Cách tiến hành: 
Yêu cầu hs trả lời C4,5-hs trả lời hs khác nhận xét bổ sung, gv nhận xét bổ sung.
Gv hướng dẫn hs trả lời C6
Kết luận: 
Yêu cầu hs nhắc lại kt của bài
-Hs trả lời, hs khác nhận xét bổ sung
-Hs nhắc lại kiến thức cơ bản của bài
Tổng kết, hướng dẫn về nhà(1ph)
-Yêu cầu về nhà học thuộc ghi nhớ 
-Chuẩn bị bài cho giờ sau 
-btvn19.3(sbt)