Giáo án Vật lý khối 7 bài 11: Độ cao của âm

Tuần:	12	Ngày soạn: 07.11.2011
Tiết: 12	Ngày dạy: 09.11.2011
BÀI 11: ĐỘ CAO CỦA ÂM
Mục tiêu:
- Nhận biết được âm cao (bổng) có tần số lớn, âm thấp (trầm) có tần số nhỏ.
- Nêu được ví dụ về âm trầm, bổng là do tần số dao động của vật.
Chuẩn bị:
- Giá thí nghiệm
- 1 con lắc đơn có chiều dài 20cm
- 1 con lắc đơn có chiều dài 40cm
- 1 đĩa quay có đục những hàng lỗ tròn cách đều nhau và được gắn chặt vào trục một động cơ của một đồ chơi trẻ em. Động cơ được giữ chặt trên giá đỡ. Nguồn điện từ 6 – 9V.
- 1 tấm bìa mỏng
- 2 lá thép mỏng dài khoảng 30cm và 20cm.
Tổ chức hoạt động dạy học:
TRỢ GIÚP CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
NỘI DUNG
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ – tổ chức tình huống
- Kiểm tra bài cũ:
+ Thế nào là nguồn âm? Hãy kể tên một số nguồn âm mà em biết.
+ Các nguồn âm có chung đặc điểm gì?
- Tổ chức tình huống: Các bạn trai thường có giọng trầm, các bạn gái thường có giọng bổng. Vậy khi nào phát ra âm trầm, khi nào phát ra âm bổng. Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu được vấn đề này.
- HS trả lời các câu hỏi kiểm tra bài cũ.
- HS lắng nghe
Hoạt động 2: Tìm hiểu tần số của âm
- Yêu cầu HS đọc thí nghiệm 1.
- Yêu cầu HS thực hiện thí nghiệm 1: quan sát và đếm số dao động của từng con lắc trong 10 giây và ghi lại kết quả vào bảng cho sẵn.
- Thông báo cho HS biết: số dao động trong 1 giây gọi là tần số. Đơn vị tần số là Hz.
- Yêu cầu HS đọc và trả lời C2: con lắc nào có tần số dao động lớn hơn.
- Qua thí nghiệm 1, yêu cầu HS rút ra nhận xét về độ lớn của tần số
- HS đọc
- Làm thí nghiệm, quan sát và ghi lại kết quả.
- HS ghi nhận kiến thức
- HS trả lời C2
- Rút ra nhận xét
I. DAO ĐỘNG NHANH, CHẬM – TẦN SỐ:
Số dao động trong một giây gọi là tần số. Đơn vị tần số là héc, kí hiệu là Hz.
Vật dao động càng nhanh thì tần số dao động của vật càng lớn
Hoạt động 3: Tìm hiểu âm cao (âm bổng), âm thấp (âm trầm)
Yêu cầu HS đọc và thực hiện thí nghiệm 2: quan sát và lắng nghe âm phát ra rồi trả lời C3.
Yêu cầu HS đọc và thực hiện thí nghiệm 3: lắng nghe âm phát ra trong hai trường hợp:
+ đĩa quay nhanh
+ đĩa quay chậm
Sau đó hoàn thành C4.
Qua hai thí nghiệm vừa thực hiện yêu cầu HS rút ra kết luận về mối quan hệ giữa tần số và độ cao của âm.
HS đọc và thực hiện thí nghiệm 2, quan sát, lắng nghe và trả lời C3
HS đọc và thực hiện thí nghiệm 3, lắng nghe
Hoàn thành C4
Rút ra kết luận
II. ÂM CAO (ÂM BỔNG), ÂM THẤP (ÂM TRẦM):
Tần số dao động của vật lớn thì âm phát ra cao, gọi là âm cao hay âm bổng. Ngược lại, tần số dao động của vật nhỏ, thì âm phát ra thấp gọi là âm thấp hay âm trầm.
Hoạt động 4: Vận dụng – củng cố - hướng dẫn về nhà
Yêu cầu HS đọc và hướng dẫn HS trả lời các câu C5, C6, C7.
- Củng cố: 
+ Tần số là gì? Đơn vị của tần số?
+ Khi nào phát ra âm trầm, khi nào phát ra âm bổng.
+ Nêu một vài ví dụ về âm trầm, âm bổng.
- Hướng dẫn về nhà:
+ Học thuộc bài
+ Đọc phần có thể em chưa biết
+ Làm các bài tập trong SBT
+ Chuẩn bị trước bài 12
HS hoàn thành các câu C5, C6, C7
Trả lời các câu hỏi củng cố của GV
Ghi nhớ, về nhà thực hiện
III. VẬN DỤNG:
C5: Vật có tần số 70Hz dao động nhanh hơn. Vật có tần số 50Hz phát ra âm thấp hơn.
C6: Khi vặn cho dây đàn căng ít thì âm phát ra thấp, tần số nhỏ và ngược lại.
C7: Âm phát ra cao hơn khi chạm góc miếng bìa vào hàng lỗ ở gần vành đĩa. Do số lỗ trên hàng gần vành đĩa nhiều hơn số lỗ trên hàng gần tâm đĩa. Do đó, miếng bìa dao động nhanh hơn khi va chạm vào hàng lỗ gần vành đĩa và phát ra âm cao hơn so với khi chạm vào hàng lỗ gần tâm đĩa
Rút kinh nghiệm sau bài dạy:
-------˜&™-------