Kế hoạch bài dạy Toán Lớp 7 (Kết nối tri thức) - Chương 5, Bài 17: Thu thập và phân loại dữ liệu

 TÊN BÀI DẠY: BÀI 17. THU THẬP VÀ PHÂN LOẠI DỮ LIỆU 
 Môn học/Hoạt động giáo dục: Toán 7
 Thời gian thực hiện: 2 tiết 
I. Mục tiêu: 
1. Về kiến thức: 
- Nhận biết được một số cách đơn giản để thu thập dữ liệu như bảng hỏi, phỏng vấn.
- Nhận biết các loại dữ liệu, phân biệt được dữ liệu là số (dữ liệu định lượng) và dữ liệu 
không phải là số (dữ liệu định tính). 
- Nhận biết tính đại diện của dữ liệu. 
2. Về năng lực: 
* Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ và tự học: HS tự hoàn thành được các nhiệm vụ học tập chuẩn bị ở nhà 
và tại lớp.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác trong trình bày, thảo luận và làm việc nhóm
* Năng lực đặc thù:
- Năng lực tư duy và lập luận toán học, năng lực giải quyết vấn đề toán học, năng lực mô 
hình hóa toán học, năng lực sử dụng công cụ, phương tiện học toán: HS thực hiện được 
các thao tác so sánh, phân tích, tổng hợp. Thu thập dữ liệu bằng phỏng vấn, bảng hỏi; 
phân loại được dữ liệu; nhận biết tính đại diện của dữ liệu.
3. Về phẩm chất: Chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm.
II. Thiết bị dạy học và học liệu 
1. Giáo viên: SGK, SBT, kế hoạch bài dạy, thước thẳng, máy chiếu.
2. Học sinh: SGK, SBT, thước thẳng, bảng nhóm, bài nhóm của HĐ1, HĐ2 đã được 
phân công.
III. Tiến trình dạy học
Tiết 1
1. Hoạt động 1: Khởi động (5 phút)
a. Mục tiêu: Gợi động cơ, đưa ra một tình huống để HS tiếp cận với thu thập dữ liệu 
bằng cách phỏng vấn.
b. Nội dung: Bài toán mở đầu 
c. Sản phẩm: HS nêu được cách thu thập dữ liệu phù hợp với bài toán (Phương pháp 
bảng hỏi, phương pháp phỏng vấn).
d. Tổ chức thực hiện: 
 Hoạt động của GV – HS Sản phẩm dự kiến
* Chuyển giao nhiệm vụ
- GV yêu cầu HS đọc bài toán mở đầu và trả lời câu hỏi.
Bài toán mở đầu: Để nâng cao chất lượng các chương trình Hoạt động của GV – HS Sản phẩm dự kiến
truyền hình dành cho thanh thiếu niên, đài truyền hình cần biết 
đánh giá cũng như sở thích của người xem về các chương trình Phương pháp bảng hỏi, 
của đài. phương pháp phỏng 
Em hãy gợi ý giúp đài truyền hình cách thu thập dữ liệu này. -- vấn
- GV dẫn dắt: 
+ Em có thể đề xuất một vài cách để thu thập thông tin này?
+ Đối tượng mà em hướng đến để thu thập thông tin này là ai?
* Thực hiện nhiệm vụ
Đọc bài toán mở đầu. GV yêu cầu 1 HS đứng tại chỗ đọc to.
- HS trả lời câu hỏi của giáo viên.
* Báo cáo, thảo luận
 GV gọi 1 HS đứng tại chỗ trả lời nhanh: Để thu thập dữ liệu 
này ta có thể dùng phương pháp phỏng vấn, bảng hỏi. 
- HS cả lớp lắng nghe, nhận xét.
* Kết luận, nhận định
- GV nhận xét các câu trả lời của HS. 
- GV đặt vấn đề vào bài mới: Ở chương trình lớp 6, để thu thập 
dữ liệu ta có thể dùng phương pháp quan sát, làm thí nghiệm 
và lập phiếu hỏi. Trong chương trình lớp 7 các em tiếp tục học 
chương Thống kê với việc thu thập và biểu diễn dữ liệu.
2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức 
 1. Thu thập và phân loại dữ liệu: (20 phút)
a. Mục tiêu: 
- HS biết cách thu thập dữ liệu bằng cách phỏng vấn các bạn trong tổ, sử dụng các câu 
hỏi trong SGK.
- HS biết cách lập bảng thống kê cho dãy dữ liệu thu được.
- HS nhận biết được dãy số liệu, dãy ko phải là dãy số liệu, dãy nào có thể sắp xếp được 
theo thứ tự.
b. Nội dung: Thực hiện HĐ1, HĐ2, HĐ3; phần ? SGK trang 89 từ đó lập bảng thống kê 
cho các dãy dữ liệu thu được và phân loại các dãy dữ liệu đó.
c. Sản phẩm: Đáp án HĐ1, HĐ2, HĐ3
d. Tổ chức thực hiện: 
 Hoạt động của GV – HS Sản phẩm dự kiến 
* Chuyển giao nhiệm vụ 1 1. Thu thập và phân loại dữ liệu 
 - GV chiếu nội dung nhiệm vụ của các nhóm 
đã được phân công trước đó với các câu hỏi HĐ1, 2: Kết quả của các nhóm
trong HĐ1, HĐ2 SGK trang 89 Hoạt động của GV – HS Sản phẩm dự kiến 
Lớp chia làm 3 nhóm (hoạt động 5 phút)
 Em hãy giúp đài truyền hình thu thập dữ 
liệu bằng cách phỏng vấn các bạn trong tổ, sử 
dụng ba câu hỏi sau:
Nhóm 1: (1) Trung bình mỗi ngày bạn dành 
bao nhiêu giờ để xem ti vi?
Nhóm 2: (2) Các chương trình ti vi bạn xem là 
gì?
Nhóm 3: (3) Bạn có cho rằng các chương trình 
ti vi hiện nay rất hấp dẫn không? Chọn một 
trong các ý kiến sau:
 Rất đồng ý Đồng ý
Không đồng ý Rất không đồng ý
- GV cho đại diện nhóm lên trình bày kết quả 
đã làm trước đó ở nhà HĐ1, HĐ2.
* Thực hiện nhiệm vụ 1
- HS theo dõi, hoạt động theo nhóm thực hiện 
nhiệm vụ trên.
* Báo cáo, thảo luận 1
- Đại diện các nhóm trình bày phần thu thập dữ 
liệu và bảng thống kê cho dãy dữ liệu của 
nhóm mình.
- HS cả lớp lắng nghe, nhận xét 
* Kết luận, nhận định 1
- GV đánh giá mức độ hoàn thành của HS.
* Chuyển giao nhiệm vụ 2 HĐ3: 
- GV yêu cầu quan sát kết quả HĐ1, HĐ2 của +) Dãy (1) là dãy số liệu, hiển nhiên 
các nhóm là có thể sắp xếp thứ tự.
- Chiếu nội dung các câu hỏi trong HĐ3 và cho +) Dãy (2) không là dãy số liệu, 
HS thực hiện không thể sắp thứ tự.
* Thực hiện nhiệm vụ 2 +) Dãy (3) không là dãy số liệu, có 
- HS thực hiện nhiệm vụ trên thể sắp thứ tự.
* Báo cáo, thảo luận 2 Dữ liệu được phân loại:
- GV gọi HS trả lời 
- Cả lớp quan sát và nhận xét, bổ sung (nếu 
có).
* Kết luận, nhận định 2
 Dữ liệu là số Dữ liệu 
 (số liệu) không là số
 Còn gọi là Còn gọi là 
 dữ liệu định dữ liệu định 
 lượng tính Hoạt động của GV – HS Sản phẩm dự kiến 
- GV giúp HS phân biệt giữa dữ liệu là số và 
dữ liệu không là số và dữ liệu nào có thể sắp 
xếp thứ tự
- GV nêu chú ý SGK trang 89
 * Chú ý: 
 Dữ liệu không là số có thể phân 
 thành hai loại:
 + Loại không thể sắp thứ tự.
 + Loại có thể sắp thứ tự.
* Chuyển giao nhiệm vụ 3 ?
- Em hãy lấy một ví dụ về dữ liệu không là số, Ví dụ dữ liệu không là số, có thể sắp 
có thể sắp xếp theo thứ tự. thứ tự như sau:
- HS hoạt động cá nhân +) Các mức đánh giá về mức độ đề 
* Thực hiện nhiệm vụ 3 thi học kì (Từ Rất dễ; Dễ, Bình 
- HS hoạt động cá nhân thực hiện nhiệm vụ thường, Khó; Rất khó)
trên +) Các mức độ đánh giá về chất 
* Báo cáo, thảo luận 3 lượng của phần mềm học trực tuyến 
GV gọi lần lượt 3 bạn trả lời. với các mức: ; 
- HS cả lớp lắng nghe, nhận xét 
* Kết luận, nhận định 3
- GV nhận xét câu trả lời của HS
3. Hoạt động 3: Luyện tập (10 phút) 
a. Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức về các phương pháp thu thập dữ liệu và cách phân 
loại dữ liệu để làm Ví dụ 1; Luyện tập 1 (SGK trang 89, 90)
b. Nội dung: Thực hiện Ví dụ 1; Luyện tập1 (SGK trang 89, 90)
c. Sản phẩm: Lời giải của Ví dụ 1; Luyện tập 1.
d. Tổ chức thực hiện: 
 Hoạt động của GV – HS Sản phẩm dự kiến
 ;
* Chuyển giao nhiệm vụ 1 Ví dụ 1: 
- GV chiếu nội dung phần ví dụ 1/89 SGK 
- Yêu cầu HS đọc và thực hiện hoạt động căp *) Dãy dữ liệu (1) là dãy số liệu
đôi nội dung Ví dụ 1 *) Dãy dữ liệu (2) không phải là dãy 
* Thực hiện nhiệm vụ 1 số liệu, không thể sắp thứ tự Hoạt động của GV – HS Sản phẩm dự kiến
- HS hoạt động cặp đôi thực hiện nhiệm vụ *) Dãy dữ liệu (3) không phải là dãy 
trên số liệu, có thể sắp thứ tự từ mức cao 
* Báo cáo, thảo luận 1 nhất đến mức thấp nhất (Xuất sắc, 
- GV lần lượt gọi từng cặp đôi trả lời Tốt, Khá, Trung bình) nên đây là dãy 
- HS cả lớp lắng nghe, nhận xét dữ liệu không là số, có thể sắp thứ 
* Kết luận, nhận định 1 tự.
- GV nhấn mạnh lại cách phân loại dữ liệu.
* Chuyển giao nhiệm vụ 2 Luyện tập 1.
- GV chiếu nội dung phần Luyện tập 1/89 Trả lời.
Luyện tập 1: a) Có thể đặt câu hỏi như sau :
a) Em hãy đưa ra một số câu hỏi phỏng vấn (1)Con vật nuôi mà bạn yêu thích 
để: nhất là gì ?
 (1) Khảo sát ý kiến của các bạn trong lớp (2)Mỗi ngày bạn chơi thể thao 
về vật nuôi yêu thích; trong bao nhiêu giờ ?
 (2) Khảo sát thời gian (giờ) mà các bạn b)
trong lớp dành cho hoạt động thể thao trong +) Dữ liệu thu được trong câu hỏi (1) 
ngày không là số liệu, không thể sắp thứ 
b) Với mỗi dãy dữ liệu thu được, em hãy cho tự
biết dữ liệu đó thuộc loại nào? +) Dữ liệu thu được trong câu hỏi (2) 
GV yêu cầu HS hoạt động căp đôi. là số liệu.
* Thực hiện nhiệm vụ 2
- HS hoạt động cặp đôi thực hiện nhiệm vụ 
trên 
* Báo cáo, thảo luận 2
- GV lần lượt gọi từng cặp đôi trả lời
- HS cả lớp lắng nghe, nhận xét 
* Kết luận, nhận định 2
- GV nêu lại các phương pháp để thu thập dữ 
liệu, cách đưa ra các câu hỏi phù hợp cho mỗi 
loại dữ liệu và cách phân loại dữ liệu.
4. Hoạt động 4: Vận dụng (8 phút)
a. Mục tiêu: HS vận dụng các kiến thức vừa học vào việc phân loại dữ liệu.
b. Nội dung: 
+) HS tham gia trò chơi: “Ngôi sao may mắn”
Ngôi sao thứ 1: HS thực hiện trả lời câu hỏi trong phần tranh luận của bạn Vuông và 
Tròn SGK trang 90
Ngôi sao thứ 2: Với câu hỏi sau: “Bạn có cho rằng đọc sách là một thói quen tốt”?. A. Rất đồng ý B. Đồng ý
 B. Không đồng ý D. Rất không đồng ý 
 Em hãy xác định xem dữ liệu thu được thuộc loại nào?
Ngôi sao thứ 3 là ngôi sao may mắn.
Ngôi sao thứ 4: Hoa thu thập dữ liệu:
 Các loại nước giải khát: Nước suối; nước chanh; trà sữa; nước cam; 
Hãy cho biết dữ liệu trên thuộc loại nào trong các loại sau?
 A. Số liệu. B. Dữ liệu không là số, C. Dữ liệu không là số, 
 có thể sắp thứ tự. không thể sắp thứ tự.
+) Bài tập vận dụng: Tìm hiểu về sở thích đối với môn bơi lội của 5 bạn học sinh một 
trường THCS được cho bởi bảng thống kê sau:
 STT Tuổi Giới tính Sở thích
 1 14 Nam Không thích
 2 13 Nam Rất thích
 3 15 Nữ Không thích
 4 15 Nữ Thích
 5 13 Nam Rất thích
 Hãy phân loại dữ liệu trong bảng thống kê theo hai tiêu chí định tính và định lượng.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của các câu hỏi ở ngôi sao thứ 1, thứ 2, thứ 4.lời giải bài tập 
vận dụng.
d. Tổ chức thực hiện:
 Hoạt động của GV - HS Sản phẩm dự kiến
* Chuyển giao nhiệm vụ 1
Trò chơi “ngôi sao may mắn”:
- HS đọc luật chơi.
* Thực hiện nhiệm vụ 1
- HS tham gia chơi, HS sẽ lựa chọn ngôi sao 
và trả lời các câu hỏi có trong các ngôi sao đó Đáp án các câu hỏi ở các ngôi sao:
* Báo cáo, thảo luận 1 *) Ngôi sao thứ 1: Đây là tên của một 
- HS trả lời các câu hỏi trong các ngôi sao. số tuyến xe buýt, thay vì gọi tên tuyến 
GV nhận định và cho điểm là Gia Lâm-Yên Bái thì người ta đánh 
* Kết luận, nhận định 1 số là 01 cho đơn giản, nên dãy này 
GV khẳng định kết quả đúng không phải là dãy số liệu. Bạn Vuông 
 đúng.
 *) Ngôi sao thứ 2: Dữ liệu thu được là 
 dữ liệu không phải là số, có thể sắp thứ 
 tự.
 *) Ngôi sao thứ 3: Ngôi sao may mắn Hoạt động của GV - HS Sản phẩm dự kiến
 (+1 điểm).
 *) Ngôi sao thứ 4: chọn
 C. Dữ liệu không là số, không thể sắp 
 thứ tự.
* Chuyển giao nhiệm vụ 2 Đáp án: 
- GV chiếu nội dung bài tập vận dụng lên máy *) Dữ liệu định tính: Giới tính; Sở thích
chiếu *) Dữ liệu định lượng: Tuổi.
- HS hoạt cá nhân
* Thực hiện nhiệm vụ 2
- HS hoạt động cá nhân thực hiện nhiệm vụ 
trên 
* Báo cáo, thảo luận 2
- GV gọi HS trả lời
- HS cả lớp lắng nghe, nhận xét 
* Kết luận, nhận định 2
- GV nhấn mạnh lại cách phân loại dữ liệu.
* Hướng dẫn tự học ở nhà (2 phút).
- Ôn lại nội dung kiến thức đã học.
- Hoàn thành nốt các bài tập 51; 52/92 SGK; Làm bài 5.1; 5.2; 5.3; 5.4; 5.5/79,80 SBT. 
- Nghiên cứu tiếp phần 2. Tính đại diện của dữ liệu. 
Tiết 2
1. Hoạt động 1: Khởi động (7 phút)
a. Mục tiêu: 
- Giúp HS ôn lại được cách thu thập và phân loại dữ liệu. 
- Phân biệt dữ liệu thu được là dữ liệu số hay dữ liệu không là số.
b. Nội dung: Tham gia chơi trò chơi: “Ô số may mắn”.
Câu 1. Dữ liệu sau thuộc loại nào?
a) Tên của các hành tinh trong hệ mặt trời.
 A. Dữ liệu số. B. Dữ liệu không là số, có thể sắp thứ tự. 
 C. Dữ liệu không là số, không thể sắp thứ tự. 
b) Đánh giá của học sinh về mức độ phù hợp của đề thi học kì với các lựa chọn từ Rất 
khó đến Rất dễ
 A. Dữ liệu số. B. Dữ liệu không là số, có thể sắp thứ tự. 
 C. Dữ liệu không là số, không thể sắp thứ tự. 
c) Họ và tên của các học sinh trong đội tuyển học sinh giỏi của trường tham dự kì thi học 
sinh giỏi cấp thành phố.
 A. Dữ liệu số. B. Dữ liệu không là số, có thể sắp thứ tự. C. Dữ liệu không là số, không thể sắp thứ tự. 
d) Số năm học ngoại ngữ của các bạn trong lớp.
 A. Dữ liệu số. B. Dữ liệu không là số, có thể sắp thứ tự. 
 C. Dữ liệu không là số, không thể sắp thứ tự.
Câu 2. Xác định phương pháp thu thập dữ liệu (Quan sát, Làm thí nghiệm, Lập bảng hỏi, 
Phỏng vấn) trong mỗi trường hợp sau?
a) Muốn biết cường độ dòng điện của một số đoạn mạch nối nối tiếp.
 A. Quan sát. B. Làm thí nghiệm. C. Lập bảng hỏi hoặc phỏng vấn.
b) Muốn thống kê thời gian tự học ở nhà mỗi ngày của các bạn trong lớp.
 A. Quan sát. B. Làm thí nghiệm. C. Lập bảng hỏi hoặc phỏng vấn.
c) Muốn biết tỉ lệ học sinh nhặt rác bỏ vào thùng khi thấy rác trên sân trường.
 A. Quan sát. B. Làm thí nghiệm. C. Lập bảng hỏi hoặc phỏng vấn.
c. Sản phẩm:
- Phân biệt dữ liệu số và dữ liệu không là số.
- Xác định được các phương pháp thu thập dữ liệu trong một số ví dụ thực tế.
d. Tổ chức thực hiện: 
 Hoạt động của GV – HS Sản phẩm dự kiến
* Chuyển giao nhiệm vụ 1: 
- Phổ biến cách chơi trò chơi “Ô số may mắn”. 
+ Mỗi bạn tham gia có một lượt. Mỗi lượt chơi 
được chọn một Ô số trong bảng gồm 7 ô. Mở 
mỗi Ô có một câu hỏi. 
+ Bạn nào chọn được đáp án đúng trong vòng 
30 giây thì sẽ nhận một vòng quay may mắn để * Đáp án:
nhận thưởng. Trong vòng quay may nếu quay Câu 1. a-C; b-B; c-C; d-A
được ô nhận thưởng thì sẽ được nhận một phần Câu 2. a-B; b-C; c-A
quà, nếu là ô số thì sẽ nhận được số điểm tương 
ứng (ví dụ: quay vào ô 8 sẽ nhận được 8 
điểm, .).
+ Bạn nào chọn đáp án sai thì cơ hội sẽ dành 
cho một bạn khác.
* Thực hiện nhiệm vụ 1:
- Lớp trưởng lên điều hành trò chơi. 
- HS dưới lớp cá nhân giơ nhanh tay dành quyền 
trả lời.
* Báo cáo, thảo luận 1
- HS đứng tại chỗ trả lời câu hỏi trong ô số 
chọn. Hoạt động của GV – HS Sản phẩm dự kiến
- HS khác nhận xét.
* Kết luận, nhận định 1
- GV nhận xét, tặng quà. Xác suất thực nghiệm 
được vận dụng vào cuộc sống rất nhiều. Việc 
thu thập số liệu là rất quan trọng để đảm bảo 
tính đại diện. 
* Chuyển giao nhiệm vụ 2: 
? Khảo sát về mức độ thường xuyên tự học ở 
nhà mỗi ngày của các bạn trong trường. 
Có 2 cách làm như sau: Cách 1 phù hợp để đưa ra kết luận 
C1: Lập phiếu và phát ngẫu nhiên cho 10 bạn hợp lí.
trong trường.
C2: Lập phiếu và phát cho tất cả các bạn trong 
lớp 6A1.
Theo em cách nào phù hợp để đưa ra kết luận 
hợp lí?
- HS hoạt động cặp đôi trả lời câu hỏi trên.
* Thực hiện nhiệm vụ 2:
- HS thực hiện nhiệm vụ trên.
* Báo cáo, thảo luận 2:
- HS đứng tại chỗ trả lời câu hỏi.
- HS khác nhận xét.
* Kết luận, nhận định 2:
- GV nhận xét, chính xác hóa kết quả và dẫn dắt 
vào bài mới.
2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức (15 phút)
a. Mục tiêu: 
- Giúp HS hiểu để đưa ra được các kết luận đáng tin cậy thì dữ liệu thu được phải đại 
diện được cho dữ liệu tổng thể. 
- Vận dụng được các kiến thức trên giải quyết một số bài tập có nội dung gắn với thực 
tiễn ở mức độ đơn giản.
b. Nội dung: 
- Thực hiện HĐ4 SGK trang 90 từ đó rút ra kết luận tính đại diện của dữ liệu.
- Vận dụng làm Ví dụ 2; ví dụ 3/91 SGK.
c. Sản phẩm: 
- Tính đại diện của dữ liệu: dự liệu thu được đáng tin cậy
- Lời giải Ví dụ 2; luyện tập 2; ví dụ 3/71 SGK. d. Tổ chức thực hiện: 
 Hoạt động của GV - HS Sản phẩm dự kiến
* Chuyển giao nhiệm vụ 1: 2. Tính đại diện của dữ liệu 
- GV chiếu nội dung các câu hỏi trong HĐ4 HĐ4:
SGK trang 90 - Tổng thể dữ liệu ở đây là toàn bộ 
- HS hoạt động nhóm làm thực hiện HĐ4 học sinh trong trường.
* Thực hiện nhiệm vụ 1: - Dữ liệu của Tròn không có tính đại 
- HS thực hiện nhiệm vụ trên. diện cho toàn bộ học sinh trong 
* Báo cáo, thảo luận 1: trường. 
- Nhóm làm nhanh nhất trình bày. - Cách làm của Vuông hợp lí hơn.
- HS cả lớp theo dõi, nhận xét lần lượt từng 
câu.
* Kết luận, nhận định 1: 
- GV chính xác hóa kết quả của HĐ4:
Để có thể đưa ra các kết luận hợp lí, dữ liệu 
thu được phải đảm bảo tính đại diện cho toàn 
bộ đối tượng đang được quan tâm.
* Chuyển giao nhiệm vụ 2: 
- GV chiếu nội dung các câu hỏi trong ví dụ 2 
SGK trang 91 Ví dụ 2/91 SGK
- HS hoạt động cá nhân làm Ví dụ 2
trong SGK trang 91
- Phát biểu có những cách nào để khảo sát hợp 
lí hơn?
* Thực hiện nhiệm vụ 2:
- HS thực hiện các yêu cầu trên theo cá nhân; 
cặp đôi.
- Dự đoán các cách để thu thập dữ liệu.
* Báo cáo, thảo luận 2: 
- Một vài HS trình bày phần trả lời của mình. a) Hãng hàng không cần lấy ý kiến 
- HS cả lớp lắng nghe, nhận xét. của tất cả các khách hàng đi trên 
- HS nêu nhận xét. chuyến bay.
* Kết luận, nhận định 2: b) Theo cách 1: hành khách hạng 
- GV tổng hợp kết quả của lớp, chính xác hóa phổ thông không được tham gia 
kết quả của ví dụ 2. khảo sát nên dữ liệu thu thập chưa 
- GV chính xác hóa tính đại diện của dữ liệu để đảm bảo tính đại diện. Theo cách 2 
đưa ra được kết luận hợp lí , khách quan. là hợp lí hơn
3. Hoạt động 3: Luyện tập (10 phút)