Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 129: Ôn tập phần Tiếng Việt (Tiếp)

NS:25/4/09 
NG:28/4/09
Tiết 129
Ôn tập phần Tiếng Việt
A. MỤC TIÊU:
- Giúp HS: hệ thống hoá kiến thức về các phép biến đổi câu và các phép tu từ cú pháp đã học.
B. CHUẨN BỊ:
- Đồ dùng: Bảng phụ, Phiếu học tập.................
C. PHƯƠNG PHÁP:
- Phương pháp: Nêu và phân tích vấn đề, phát vấn, quy nạp thực hành......
D. TIẾN TRÌNH GIỜ DẠY.
I. Ổn định: KTSS: -7B..................................
? Kiểm tra sơ lược sự chuẩn bị của HS.
III. Giảng bài mới:
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
? Thế nào rút gọn câu? 
? Khi nói, viết trong một số tình huống, ta có thể lược bỏ một số thành phần của câu để tạo thành câu rút gon. Hay cho 1 ví dụ?
? Thành phần nào được lược bỏ? Tại sao?
? Trạng ngữ là gì? cho ví dụ minh hoạ?
? Có mấy loại trạng ngữ? cho ví dụ?
+ Trạng ngữ chỉ nơi chốn, địa điểm:
VD: Trên dàn hoa lí,... Dưới bầu trời xanh,...
+ Trạng ngữ chỉ thời gian:
VD: Đêm qua,... sáng nay,...
+ Trạng ngữ chỉ mục đích:
VD: Để mẹ vui lòng,....
+ Trạng ngữ chỉ phương tiện:
VD: Bằng thuyền gỗ,...
+ Trạng ngữ chỉ cách thức:
VD: Với quyết tâm cao,...
? Cấu tạo của trạng ngữ? Cho ví dụ
? Thế nào là câu chủ động, câu bị động? Mỗi loại cho 1 VD minh hoạ
? Mục đích chuyển đổi 2 loại câu trên để làm gì?
? Có mấy kiểu câu bị động? Vd?
G: Câu chủ động và câu bị động thường đi thành từng cặp tương ứng với nhau nên khi ta biến đổi câu chủ động thành câu bị động thì cũng có thể làm ngược lại.
? Thế nào là dùng cụm chủ vị để làm thành phần câu? cho ví dụ:
VD: Chiếc cặp sách tôi mới mua rất đẹp.
? Các thành phần nào của câu có thể được mở rộng bằng cụm chủ - vị? Cho ví dụ.
G: nhờ việc mở rộng câu bằng cách dùng cụm C - V làm thành phần câu, ta có thể gộp 2 câu độc lập thành 1 câu có cụm C - V làm thành phần.
? Thế nào là điệp ngữ? Cho ví dụ minh hoạ
? Thế nào là liệt kê? Cho ví dụ minh hoạ?
H:
G: nhận xét, bổ sung
H: là rút bỏ đi một số thành phần của câu
H: Chủ ngữ " câu nói là của chung mọi người, để tránh lặp.
H: Là thành phần phụ bổ sung ý nghĩa cho nòng cốt của câu( CN - VN).
VD: Trên giàn hoa lí, mấy con ong siêng năng đi tìm mật hoa.
H: Trạng ngữ có thể là 1 thực từ ( danh, động, tính) nhưng thường là 1 cụm từ ( cụm danh, động, tính,)
H: Tránh lặp một kiểu câu hoặc để đảm bảo mạch văn nhất quán.
H: Dùng những kết cấu có hình thức giống câu, gọi là cụm chủ - vị làm thành phần câu.
+ Chủ ngữ: Mẹ về khiến cả nhà vui
+ Vị ngữ: Chiếc xe máy này phanh hỏng rồi
+ Bổ ngữ: Tôi cứ tưởng tôi ghê gớm lắm.
+ Định ngữ: Người tôi gặp là một nhà thơ.
I. Các phép biến đổi câu
1. Rút gọn câu:
VD: Thương người như thể thương thân.
- Hai, ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, năm sáu người.
2. Thêm trạng ngữ cho câu
+ Trạng ngữ chỉ nơi chốn, địa điểm:
VD: Trên dàn hoa lí,... Dưới bầu trời xanh,...
+ Trạng ngữ chỉ thời gian:
VD: Đêm qua,... sáng nay,...
+ Trạng ngữ chỉ mục đích:
VD: Để mẹ vui lòng,....
+ Trạng ngữ chỉ phương tiện:
VD: Bằng thuyền gỗ,...
+ Trạng ngữ chỉ cách thức:
VD: Với quyết tâm cao,...
3. Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động
VD: Câu chủ động:
Mọi người yêu mến em
Câu bị động:
Em được mọi người yêu mến
* Các kiểu câu bị động:
+ Có từ bị, được
VD: - Em được,....
- Ngôi nhà bị,...
+ Không có từ bị, được
- mâm cỗ đã hạ xuống
- Con bò đã mổ thịt.
4. Dùng cụm chủ vị để mở rộng câu
Chủ ngữ: Mẹ về khiến cả nhà vui
+ Vị ngữ: Chiếc xe máy này phanh hỏng rồi
+ Bổ ngữ: Tôi cứ tưởng tôi ghê gớm lắm.
+ Định ngữ: Người tôi gặp là một nhà thơ.
II. Các phép tu từ cú pháp
1. Điệp ngữ:	
2. Liệt kê:
IV. Củng cố:
G: Hệ thống lại toàn bộ nội dung kiến thức của tiết học.
V. Hướng dẫn về nhà:
- Học và nắm chắc các đơn vị kiến thức đã học
- Hoàn thành bài tập còn lại.
E. RÚT KINH NGHIỆM:
..................................................................................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................