Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 2: Mẹ tôi

Ngày soạn : 20/08/2006 Tiết : 02
Bài dạy : Mẹ tôi.
 Ét-môn-đô Đơ A-mi-xi 
I. MỤC TIÊU BÀI DẠY:
Kiến thức : Giúp học sinh hiểu biết và thấm thía những tình cảm thiêng liêng, sâu nặng của cha mẹ đối với con cái.
Kỹ năng : Vận dụng cách diễn đạt và hình thức giao tiếp độc đáo của văn bản vào thực tế cuộc sống.
Thái độ: Qua bài học học sinh thấy được sự hi sinh lớn lao của cha mẹ.
II. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ :
	1. Chuẩn bị của thầy : Đọc văn bản, TLTK, SGK, SGV, soạn giáo án.
	2. Chuẩn bị của trò : Học bài “ Cổng trường mở ra”
 Đọc và soạn bài “ Mẹ tôi”
III. TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY:
	1. Ổn định lớp : kiểm tra sỉ số
	2. Kiểm tra bài cũ: ( 5 phút ) 
 + Em hãy tóm tắt nội dung một cách ngắn gọn văn bản “ Cổng trường mở ra”.
 + Bài học sâu sắc nhất mà em học tập được ở văn bản “ Cổng trường mở ra” là gì ? 
 3. Giảng bài mới : ( 2 phút )
 Giới thiệu bài : Từ xưa đến nay người Việt Nam ta luôn có truyền thống “Thờ cha kính mẹ”. Dẫu xã hội có văn minh, tiến bộ đến đâu thì sự hiếu thảo, thờ kính cha mẹ vẫn là biểu hiện hàng đầu của thế hệ con cháu. Nhưng không phải lúc ta cũng ý thức được điều đó, có lúc vô tình hay tự nhiên mà ta phạm phải những lỗi lầm mà ta đã làm.Văn bản “Mẹ tôi” sẽ cho ta thấy được tình cảm của cha mẹ với con cái của mình. 
TL
(phút)
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
KIẾN THỨC
5
ịHoạt động 1 : Đọc và tìm hiểu chú thích. 
 + Giáo viên cho học sinh đọc toàn bộ văn bản.
* Cho học sinh đọc phần giới thiệu tác giả, tác phẩm trong phần chú thích và tìm hiểu chú thích.
* Trong bài có từ ngữ nào không hiểu, Giáo viên thống kê trên bảng và hướng dẫn học sinh tìm hiểu chú thích.
-HS: Thể hiện hết những tâm tư và tình cảm buồn khổ của người cha trước lỗi lầm của con và sự tôn trọng của ông đối với với vợ mình.
I. TÌM HIỂU BÀI :
1. Đọc văn bản :
2. Tìm hiểu chú thích :
25
ịHoạt động 2 : Tìm hiểu văn bản.
s Bài văn kể lại chuyện gì ?
sVăn bản là một bức thư của người bố gửi cho con, nhưng tại sao tác giả lại lấy nhan đề là “ Mẹ tôi”
 - Giáo viên gợi ý và học sinh thảo luận.
s Qua bài văn em thấy thái độ của bố đối với En-ri-cô như thế nào ? 
s Dựa vào đâu mà em biết điều đó ? Tìm từ ngữ, hình ảnh lời lẽ trong bức thư để thể hiện điều đó?
s Lý do gì đã khiến ông có thái độ ấy?
s Vậy bà mẹ của En-ri-cô là người như thế nào ? Căn cứ vào đâu mà em có thể nhận xét đó ?
s Từ hình ảnh người mẹ của En-ri-cô em có cảm nhận gì về tấm lòng của các bà mẹ nói chung ?
s Em có suy nghĩ gì trước lời cảnh tỉnh của người cha trong bức thư ?
( Câu hỏi mở rộng )
s Theo em, điều gì đã khiến En-ri-cô “xúc động vô cùng” khi đọc thư bố. Trong 4 lí do đã nêu ở phần tìm hiểu văn bản SGK trang 13, em hãy cho biết lí do nào ?
( Giáo viên cho học sinh tự thảo luận )
s Trước tấm lòng hi sinh, thương yêu vô bờ bến của mẹ dành cho En-ri-cô người bố khuyên con điều gì ?
s Em hiểu được điều gì qua lời khuyên nhủ của bố ?
( Câu hỏi mở rộng, liên hệ bản thân )
s Theo em, tại sao người bố không nói trực tiếp với En-ri-cô mà lại viết thư ?
s Qua bức thư người bố viết cho En-ri-cô, em đã rút ra bài học gì ?
-TL: Bài văn kể lại việc En-ri-cô đã phạm lỗi lúc cô giáo đến thăm, khi nói với mẹ cậu bé lỡ thốt ra một lời thiếu lễ độ. Thư gửi cho En-ri-cô người cha đã bộc lộ thái độ buồn bã, tức dận đồng thời nói đến công lao to lớn của mẹ cậu bé và ông đã đưa lời khuyên nhủ chân tình, sâu sắc đối với con trai.
* TL :
- Nhan đề ấy là của chính tác giả A-mi-xi đặt cho đoạn trích
- Bà mẹ tuy không xuất hiện trực tiếp trong câu truyện nhưng đó là tiêu điểm mà các nhân vật và chi tiết đều hướng tới để làm sáng tỏ và người đọc thấy hiện lên hình tượng người mẹ lớn lao và cao cả.
-TL : Buồn bã và tức giận 
-TL: Dựa vào lời lẽ mà ông viết trong bức thư gửi con.
- Sự hỗn láo của con như một nhát dao đâo vào tim bố .
- Bố không thể nén được cơn tức giận.
- Con lại xúc phạm đến mẹ con ư.
- Thật đáng xấu hổ và nhục nhã.
- TL: Vì ông cảm thấy hụt hẩng và bất ngờ .Ông không thể ngờ được, En-ri-cô lại có thái độ như vậy đối với mẹ.
* TL: Hết lòng yêu thương con. 
+ Mẹ thức suốt đêm khóc thức nức nở khi nghĩ rằng có thể mất con.
+ Mẹ sẵn sàng bỏ hết một năm hạnh phúc  hi sinh tính mạng để cứu sống con.
-TL: Học sinh tự do trả lời theo suy nghĩ chủ quan của mình.
à thương con vô bờ bến, hi sinh tất cả vì con.
-TL: Những lời nói của con người cha thật chí tình. Những gì đã mất đi vĩnh viẽn thì không thể lấy lại được, đặc biệt đó là người mẹ rất mực yêu thương chúng ta. Mất mẹ là mất đi một điểm tựa vững vàng nhất. Trước đó ta đã làm việc gì đó có lỗi với mẹ thì mọi cố gắng của chúng ta sau này trở nên vô nghĩa. Từ đó, ta sống trong sự day dứt.
* TL: 
a/ Vì bố gợi lại những kỉ niệm giữa mẹ và En- ri – cô.
b/ Vì thái độ kiên quyết và nghiêm khắc của bố.
c/ Vì những lời nói chân thật và sâu sắc của bố.
* TL: 
- Từ nay, không bao giờ con thốt ra nặng với mẹ.
- Con phải xin lỗi mẹ.
- Con hãy cầu xin mẹ hôn con.
-TL: Đối với bố, mẹ chúng ta đừng làm điều gì sai quấy khiến bố mẹ đau lòng. Và khi lở mắc sai lầm, chúng ta phải thành khẩn nhận lỗi.
- TL: Tình cảm sâu sắc thường tế nhị và kín đáo nhiều khi không nói trực tiếp được. Hơn nữa viết thư là chỉ nói riêng cho người mắc lỗi biết vừa tế nhị và làm cho người mắc lỗi không mất đi lòng tự trọng à Bài học về cách ứng sử. 
-TL: Chúng ta phải hiểu được công lao to lớn không gì sánh được của cha, mẹ và hãy luôn cố gắng làm nhiều việc tốt để đền đáp công ơn cha mẹ.
II. Tìm hiểu văn bản
1. Nguyên nhân dẫn đến việc bố viết thư :
 Khi nói với mẹ En-ri-cô lỡ thốt ra lời thiếu lễ độ trước mặt cô giáo.
2. Thái độ của người cha đối với En-ri-cô.
 - Sự hỗn láo của con là một nhát dao đâm vào con tim bố vậy.
- Bố không nén được cơn tức giận đối với con.
- Con hãy nhớ rằng, tình yêu thương, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng hơn cả.
- Buồn bã, tức giận.
- Mong con hiểu được công lao, sự hi sinh vô bờ bến của Mẹ.
3. Lời khuyên nhủ của Bố.
- Không bao giờ con được thốt ra lời nói nặng với mẹ.
- Con phải xin lõi mẹ.
- Con hãy cầu xin mẹ hôn con.
à Lời khuyên nhủ chân chình và sâu sắc.
=> Bằng cách nói gián tiếp, bài văn đã thể hiện được tình cảm tế nhị và kín đáo của cha mẹ đối với con cái khi mắc lại sao lầm và đây cũng là bài học về cách ứng xử.
III. Tổng kết.
 Ghi nhớ SGK/ 13
8
ịHoạt động 3 : Hướng dẫn luyện tập.
BT 1/9 SGK. Hãy chon một đoạn trong thư của bố En-ri-cô có nội dung thể hiện ý nghĩa vô cùng lớn lao của người mẹ đối với con và học thuộc đoạn văn đó.
-TL: Học sinh tự thảo luận.
Giáo viên định hướng
IV. Luyện tập.
 4. Dặn dòhọc sinh chuẩn bị cho tiết học sau : 
 † Bài tập về nhà : - Đọc lại văn bản, làm bài tập 2/12 .
 - Học thuộc phần ghi nhớ SGK.
 - Đọc phần học thêm.	 
 † Chuẩn bị bài mới: Soạn bài “ Từ ghép”
IV. RÚT KINH NGHIỆM :