Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 29: Qua đèo ngang (Tiếp)

Tiết: 29
Tên bài dạy: Qua §Ìo Ngang
Bµ HuyÖn Thanh Quan
I.MỤC TIÊU BÀI DẠY.
a. Kiến thức: 
- Cảm nhận được cảnh tượng hoang sơ vắng vẻ của đèo Ngang.
- Tâm trạng cô đơn của bà Huyện Thanh Quan lúc qua đèo. 
b. Kĩ năng: - Bước đầu hiểu về thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.
- Thấy được yếu tố tự sự và biểu cảm trong văn bản này.
c. Thái độ: GD t/c
II. CHUẨN BỊ.
a. Của giáo viên: - Bảng phụ . Bức tranh cảnh đèo Ngang
b. Của học sinh: Đọc, soạn bài và chuẩn bị bài trước ở nhà .
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
a. Ổn định tổ chức 1 phút.
b. Kiểm tra bài cũ:
Thời gian
Nội dung kiểm tra
Hình thức kiểm tra
Đối tượng kiểm tra
10
Nhớ và ghi lại VB “ Bánh trôi nước ” của HXH ? Nêu giá trị ND tư tưởng Của văn bản ?
viết
cả lớp
c. Giảng bài mới,củng cố kiến thức, rèn kĩ năng.
Thời gian
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung ghi bảng
10
20
5
* Giới thiệu bài.
Ho¹t ®éng 1 : H­íng dÉn t×m hiÓu chung
(1) Giíi thiÖu ®«i nÐt vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm?
(2) Quan s¸t bµi th¬ “ Q§N ” råi nhËn d¹ng thÓ th¬? Sè c©u? Sè ch÷ trong c©u? C¸ch gieo vÇn? PhÐp ®èi?
Ho¹t ®éng 2 : H­íng dÉn t×m hiÓu ND cña VB
* GV ®äc ® gäi HS ®äc vµ nhËn xÐt
(3) C¶nh t­îng §N ®­îc miªu t¶ trong thêi ®iÓm nµo trong ngµy? Thêi ®iÓm ®ã cã l¬i g× trong viÖc béc lé t©m tr¹ng cña t¸c gi¶?
(4) C¶nh §N ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo?
(5) H·y nhËn xÐt vÒ c¶nh §N qua sù miªu t¶ cña Bµ HuyÖn TQ?
(6) T©m tr¹ng cña bµ ®­îc thÓ hiÖn qua hai h×nh : m­în c¶nh nãi t×nh vµ trùc tiÕp t¶ t×nh ntn? 
(7) Nªu c¶m nhËn cña em khi ®äc hai c©u th¬ cuèi (ë ®©y, em thÊy cã sù t­¬ng quan ®èi lËp nµo? Nã cã ý nghÜa g×? )
Ho¹t ®éng 3 : H­íng dÉn t×m hiÓu ý nghÜa v¨n b¶n
(8) Tr×nh bµy ND, YN cña bµi th¬ vµ NT ®Æc s¾c cña bµi th¬?
Ho¹t ®éng 4 : H­íng dÉn luyÖn tËp
Tªn thËt lµ NguyÔn ThÞ Hinh, mét n÷ sÜ tµi danh hiÕm cã 
ThÊt ng«n b¸t có §­êng luËt
 heo hót kh«ng gîi ®­îc c¶m gi¸c vui cho con ng­êi trong t©m tr¹ng c« d¬n.
thiªn nhiªn hoang s¬.
Cuéc sèng v¾ng vÎ,
TiÕng chim cuèc vµ tiÕng chim ®a ®a
Buån, c« ®¬n khÐp kÝn h­íng vµo néi t©m
- ND, YN : (SGK, 104)
- NT :
+ Tõ l¸y t­îng h×nh (lom khom, l¸c ®¸c), tõ l¸y t­îng thanh (quèc quèc, gia gia)
+ PhÐp ®¶o ng÷ : “ Lom khom 
 L¸c ®¸c ”
+ M­în c¶nh t¶ t×nh (6 c©u ®Çu)
Trùc tiÕp t¶ t×nh (2 c©u cuèi)
I. T×m hiÓu chung
1. T¸c gi¶
-Tªn thËt lµ NguyÔn ThÞ Hinh, mét n÷ sÜ tµi danh hiÕm cã cña thÕ kû XIX
2. T¸c phÈm 
- Mét trong 6 bµi th¬ §­êng luËt ®Ó l¹i
3. ThÓ th¬ :ThÊt ng«n b¸t có §­êng luËt
II. Ph©n tÝch
1. C¶nh §Ìo Ngang
- (t) xÕ tµ ® gîi c¸i tµn lui, gîi buån
- (k) mªnh m«ng
- C¶nh vËt : cá c©y, hoa l¸,
- ¢m thanh : tiÕng chim cuèc, chim ®a ®a
- Cuéc sèng con ng­êi : Vµi chó tiÒu phu
® B¸t ng¸t nói ®Ìo, thiªn nhiªn hoang s¬.
Cuéc sèng v¾ng vÎ, heo hót kh«ng gîi ®­îc c¶m gi¸c vui cho con ng­êi trong t©m tr¹ng c« d¬n.
2. T©m tr¹ng cña Bµ HuyÖn TQ khi qua §Ìo Ngang
- TiÕng chim cuèc vµ tiÕng chim ®a ®a
® hoµi cæ
- Trêi, non , n­íc b¸t ng¸t > < “ m¶nh t×nh riªng, ta víi ta ”
® Buån, c« ®¬n khÐp kÝn h­íng vµo néi t©m
III.Ghi nhí (SGK, 104)
IV. LuyÖn tËp
Lùa chän ®¸p ¸n ®óng :
1. C¶nh t­îng §N?
A : Tho¸ng ®·ng mµ heo hót
2. Ph­¬ng thøc biÓu c¶m
A : Trùc tiÕp
IV. HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC: - Học thuộc ( ghi nhớ ) để nắm chắc ND , nghệ thuật của VB.- Học thuộc lòng văn bản . 	
	’ Soạn bài : “ Bạn đến chơi nhà ” . - ( Nguyễn Khuyến )
V. RÚT KINH NGHIỆM BỔ SUNG:
Tiết: 30
Tên bài dạy: B¹n ®Õn ch¬i nhµ
I.MỤC TIÊU BÀI DẠY.
a. Kiến thức: - Cảm nhận được tình bạn đậm đà, hồn nhiên dân dã vượt lên hoàn cảnh sống eo hẹp . Đó là một nét đẹp trong nhân cách nhà thơ Nguyễn Khuyến.
- Thể thơ thất ngôn bát cú được Việt hoa trong sáng bình dị. 
- Sự sáng tạo của nhà thơ trong bố cục bài thơ và sử dụng từ ngữ .
b. Kĩ năng: Phân tích thơ
c. Thái độ: T/c bạn bè
II. CHUẨN BỊ.
a. Của giáo viên: - ảnh chân dung Nguyễn Khuyến. Bảng phụ .
b. Của học sinh: Đọc, soạn bài và chuẩn bị bài trước ở nhà .
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
a. Ổn định tổ chức 1 phút.
b. Kiểm tra bài cũ:
Thời gian
Nội dung kiểm tra
Hình thức kiểm tra
Đối tượng kiểm tra
5
? Đọc thuộc lòng VB “ Qua đèo Ngang ” ?
? Có người cho rằng : “ Đây là bài thơ tả cảnh ngụ tình ” , ý kiến của em ntn ? 
miệng
Kh,g
c. Giảng bài mới,củng cố kiến thức, rèn kĩ năng.
Thời gian
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung ghi bảng
10
25
5
5
* Giới thiệu bài.
Ho¹t ®éng 1 : H­íng dÉn t×m hiÓu chung
(1) Giíi thiÖu ®«i nÐt vÒ t¸c gi¶?
* GV giíi thiÖu vÒ t¸c phÈm
(2) Bµi th¬ “ B§CN ” thuéc thÓ th¬ g×? V× sao em biÕt?
Ho¹t ®éng 2 : H­íng dÉn t×m hiÓu ND cña bµi th¬
* GV ®äc, gäi HS ®äc ® nhËn xÐt c¸ch ®äc cña HS.
(3) Qua c©u th¬ ®Çu tiªn, t¸c gi¶ muèn th«ng b¸o ®iÒu g×? Em cã nhËn xÐt ntn vÒ giäng ®iÖu cña c©u th¬?
(4) §äc 5 c©u th¬ tiÕp theo vµ cho biÕt NguyÔn KhuyÕn ®· tiÕp ®·i b¹n ®Õn th¨m ntn?
(5) Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu th¬ cña t¸c gi¶?
(6) Cã ý kiÕn cho r»ng nªn hiÓu c©u thø 7 ;lµ riªng “ trÇu kh«ng ” th× “ cã”. ý kiÕn cña em thÕ nµo? V× sao em nghÜ nh­ vËy?
 (7) So s¸nh 3 tõ cuèi cïng cña bµi th¬ víi 3 tõ cuèi trong bµi “ Qua §Ìo Ngang ” ®Ó thÊy sù gièng nhau, kh¸c nhau vÒ h×nh thøc, vÒ ND vµ c¶m xóc cña hai bµi th¬?
(8) Cã ý kiÕn cho r»ng bµi th¬ cña NK lµ mét bµi th¬ hay nhÊt vÒ t×nh b¹n. Em h·y lµm s¸ng tá ý kiÕn trªn?
Ho¹t ®éng 3 : H­íng dÉn tæng kÕt
* Gäi HS ®äc ghi nhí (105)
Ho¹t ®éng 4 : H­íng dÉn luyÖn tËp
Lùa chän ®¸p ¸n ®óng
- Th«ng minh, häc giái
- Tam Nguyªn Yªn §æ
ThÊt ng«n b¸t có §­êng luËt
Có bạn đến chơi nhà
tiÕng reo vui, hå hëi.
Kh«ng cã bÊt cø mét thø g× ¨n ®­îc, uèng ®­îc ®Ó cã thÓ tiÕp kh¸ch, ®Õn miÕng trÇu lµ ®Çu c©u chuyÖn còng kh«ng cã.
- Giäng kÓ vµ miªu t¶. Lêi th¬ cø nhá nhÑ, ch©n chÊt, thËt thµ mµ hãm hØnh.
Kh«ng ®ång ý, v× : kh«ng hîp víi giäng ®iÖu th¬.
- Bao nhiªu nghÌo tóng bay ®i hÕt, ®Ó cho t×nh b¹n, t×nh ng­êi th¨ng hoa. Mäi cña c¶i vËt chÊt ®Òu kh«ng cßn ý nghÜa g× n÷a. “ B¸c ta víi ta ” lµ ®ñ, lµ ®iÒu mµ t«i cÇn nhÊt, t«i kh¸t khao, tr«ng chê nhÊt.
I. T×m hiÓu chung
1.T¸c gi¶ (1835 – 1909)
- Th«ng minh, häc giái
- Tam Nguyªn Yªn §æ
2. T¸c phÈm : Th¬ N«m, hay nhÊt trong ®Ò tµi t×nh b¹n.
3. ThÓ th¬ : ThÊt ng«n b¸t có §­êng luËt
II. Ph©n tÝch
1. T×nh b¹n cña nhµ th¬ qua viÖc tiÕp kh¸ch
- §· bÊy l©u nay b¸c tíi nhµ ® tiÕng reo vui, hå hëi.
- 5 c©u tiÕp theo :
+ Kh«ng cã ng­êi ®Ó sai b¶o
+ Kh«ng cã bÊt cø mét thø g× ¨n ®­îc, uèng ®­îc ®Ó cã thÓ tiÕp kh¸ch, ®Õn miÕng trÇu lµ ®Çu c©u chuyÖn còng kh«ng cã.
® Giäng kÓ vµ miªu t¶, võa nh­ thanh minh võa nh­ giíi thiÖu c¶nh sèng thanh bÇn : ThËt thµ mµ hãm hØnh.
- B¸c ®Õn ch¬i ®©y : ta víi ta
® §ång nhÊt trän vÑn gi÷a chñ vµ kh¸ch
® Cã t×nh b¹n ®Ëm ®µ, th¾m thiÕt cao h¬n cña c¶i, vËt chÊt.
III.Ghi nhí (SGK, 105)
IV.LuyÖn tËp
IV. HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC: - Học thuộc ( ghi nhớ ) để nắm chắc ND , nghệ thuật của VB.- Học thuộc lòng văn bản . Đọc đoạn thơ ( phần đọc thêm )	’ Soạn bài : “ Xa ngắm thác núi Lư ” . 
V. RÚT KINH NGHIỆM BỔ SUNG:
Tiết: 31- 32
Tên bài dạy: ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 2
I.MỤC TIÊU BÀI DẠY.
a. Kiến thức: - Trên cơ sở những thao tác, kĩ năng đã được hướng dẫn, HS viết được bài văn biểu cảm về một h/ả thiên nhiên, thực vật, thể hiện t/cảm yêu thương cây cối theo truyền thống của nhân dân ta.
b. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng viết văn biểu cảm . 
c. Thái độ: - Luyện phương pháp trình bày một bài văn có bố cục khoa học .
II. CHUẨN BỊ.
a. Của giáo viên: - Đề bài văn biểu cảm .
b. Của học sinh: Giấy kiểm tra, kiến thức, kĩ năng làm bài văn biểu cảm .
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
a. Ổn định tổ chức 1 phút.
b. Kiểm tra bài cũ:
Thời gian
Nội dung kiểm tra
Hình thức kiểm tra
Đối tượng kiểm tra
Không KT
miệng
c. Giảng bài mới,củng cố kiến thức, rèn kĩ năng.
Thời gian
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung ghi bảng
5
85
* Giới thiệu bài.
- GV chép đề bài lên bảng .
 - Hướng dẫn và theo dõi 
II / Yêu cầu chung : 
- Đọc kĩ đề bài.
- Cần thực hiện đủ các thao tác khi làm văn biểu cảm.
- Vận dụng các kĩ năng :
+ Trình bày cảm xúc.
+ Tưởng tượng, liên tưởng, suy ngẫm.
+ Chọn các yếu tố tự sự để bộc lộ cảm xúc.
- Biết thực hiện và tuân thủ các bước khi tạo lập văn bản.
* HS chép đề bài vào giấy kiểm tra .
- HS đọc kĩ đề bài và xác định yêu cầu của đề bài. Xác định phạm vi và đối tượng biểu cảm.
* HS vận dụng kiến thức về văn biểu cảm đã học để làm đúng kiểu bài .
* Nắm chắc kĩ năng , phương pháp và các bước tạo lập văn bản. 
* HS tiến hành viết bài và cần đạt được những yêu cầu về nội dung và hình thức như yêu cầu cụ thể ( mục III ).
I / Đề bài : 
Em hãy phát biểu cảm nghĩ về một người thân trong gia đình.
IV. HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC: - Tiếp tục ôn kĩ kiến thức về văn biẻu cảm .- Rèn luyện kĩ năng làm văn biểu cảm . Nắm chắc các bước làm văn biểu cảm .	’ Đọc và xem trước tiết : “ Cách lập dàn ý của bài văn biểu cảm ” . 
V. RÚT KINH NGHIỆM BỔ SUNG: