Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 44: Các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm

NS: 
NG: 
Tiết: 44
Các yếu tố tự sự, miêu tả
Trong văn biểu cảm.
A. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Hiểu rõ vai trò của các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn bản biểu cảm, đánh giá và có ý thức vận dụng một cách có hiệu quả.
2. Kĩ năng:
- Phân tích các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn bản biểu cảm, đánh giá.
3. Thái độ:
- Yêu thích thể văn biểu cảm từ đó ứng dụng trong cuộc sống
B. Chuẩn bị:
GV: Một số bài văn mẫu
HS: Vở bài tập, SBT
C. phương pháp:
- Phương pháp vấn đáp, hợp tác nhóm, nêu và giải quyết vấn đề, thực hành
D. tiến trình giờ dạy:
I. ổn định: KTSS: -7B.............
II. Kiểm tra bài cũ:
? Kiểm tra sơ lược sự chuẩn bị bài của HS.
III. Bài mới:
Hoạt động của Thầy
Trò
Nội dung
G: yêu cầu H đọc lại bài thơ: “ Bài ca nhà....phá”
? Em hãy chỉ ra phương thức biểu đạt của từng phần trong bài thơ?
? Em hãy nêu ý nghĩa của các yếu tố miêu tả, từ sự trong bài thơ 
( trước hết ở phần 1)
? Phần 2 yếu tố tự sự kết hợp miêu tả có ý nghĩa gì?
? Phần 3 thì sao?
? Phần 4 ?
? Tóm lại các yếu tố miêu tả và từ sự trên có ý nghĩa ntn đối với bài thơ?
? Đoạn văn này có thể chia làm mấy phần nhỏ?
? Em hãy chỉ ra yếu tố tự sự và miêu tả ở phần I?
? Em hãy chỉ ra yếu tố tự sự và miêu tả ở phần II?
? Phương thức biểu cảm ở phần III là gì? tình cảm ntn?
? Nếu trong đoạn văn này không có yếu tố tự sự và miêu tả thì yếu tố biểu cảm có thể bộc lộ được hay không?
G:Đoạn văn trên miêu tả, tự sự trong niềm hồi tưởng.
? Em hãy cho biết tình cảm đã chi phối tự sự và miêu tả ntn?
G: tình yêu thương " kể và miêu tả những chi tiết gợi cảm xúc cho người đọc .
? Muốn phát biểu suy nghĩ, cảm xúc đối với đời sống xung quanh, người ta thường dùng phương thức biểu đạt nào?
? Yếu tố miêu tả và tự sự trong văn biểu cảm có gì khác so với phương thức tự sự mà miêu tả?
G: yêu cầu H đọc to, rõ mục ghi nhớ.
G: Hướng dẫn HS luyện tập.
H + G: nhận xét, đánh giá.
Bài 2:
G: yêu cầu H kết hợp tự sự, miêu tả để biểu cảm.
- tự sự: chuyện đổi tóc rối lấy kẹo mầm ngày trước.
- Miêu tả: cảnh chải tóc của người mẹ ngày xưa, hình ảnh người mẹ.
- Biểu cảm: lòng nhớ ơn mẹ khôn xiết.ư
G: hướng dẫn H diễn đạt lại:
HS đọc
H: Phần 1: Miêu tả - kết hợp với tự sự.
Phần 2: Tự sự kết hợp với biểu cảm.
Phần 3: Miêu tả kết hợp với biểu cảm
Phần 4: Biểu cảm trực tiếp.
H: ý nghĩa dựng lại một bức tranh toàn cảnh về cảnh vật và sự việc để làm nền cho tâm trạng.
H: ý nghĩa kể chuyện và giả thích tâm trạng bất lực, lòng ấm ức của nhà thơ.
H: Đặc tả một tâm trạng điển hình ít ngủ.
H: Biểu cảm trực tiếp: mơ ước ngôi nhà muôn nghìn gian cho dân đen, dù bản thân cam chịu chết cóng.
H: Miêu tả và tự sự ở 3 phần đầu tạo ra cái nền chung vững chắc cho ước mơ cao cả, tư tưởng nhân đạo sâu sắc ở phần cuối bài.
H:Đọc đoạn văn SGK T137
H: 3 phần.
H: yêu thương, kính trọng bố, xót xa trước những vất vả của bố.
Bài 1: HĐ cá nhân.
H: lên bảng trình bày.
H: thực hiện theo trình tự hướng dẫn của G.
A. Lí thuyết
I. Tự sự và miêu tả trong văn bản biểu cảm.
1. Văn bản:
“Bài ca nhà tranh bị gió thu pha”
- Phần 1: Tự sự + miêu tả
" Tạo bối cảnh chung.
- Phần 2: Tự sự + biểu cảm.
" uất ức vì già yếu.
- Phần 3: Miêu tả + biểu cảm.
" Đặc tả tâm trạng cam phận.
- Phần 4: Biểu cảm trực tiếp:
" Tình cảm cao thượng, vị tha.
2. Đoạn văn: (SGK).
- Việc miêu tả bàn chân bố và kể chuyện bố ngâm chân nước muối...
" Làm nền tảng cho cảm xúc thương bố.
- Niềm hồi tưởng và tình cảm đã chi phối việc miêu tả và tự sự.
* Ghi nhớ: SGK.
II. Luyện tập:
Bài tập 1:
Trình tự kể:
- Tả cảnh gió thu, tai hoạ của gió.
- Diễn biến của sự việc nhà tranh bị tốc mái.
- Kể lại hành động của những đứa trẻ và tâm trạng ấm ức của tác giả.
- Tả cảnh mưa, dột, cảnh sống khổ cực của nhà thơ.
- ước mơ của ĐP trong đêm mưa rét, nhà nát ấy
Bài 2:
HS viết.
IV. Củng cố:
? yếu tố tự sự và miêu tả có vai trò ntn trong văn biểu cảm?
? Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm có đặc điểm gì?
V. Hướng dẫn về nhà:
- Học thuộc lòng ghi nhớ, làm bài tập còn lại....
- Soạn bài “ Cảnh khuya va Rằm thàng Giêng”
E. Rút kinh nghiệm:
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................