Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 1 - Tiết 1 - Văn bản : Cổng trường mở ra (Tiết 25)

Bài 1
Kết qủa cần đạt: 
- Cảm nhận và thấm thía những tình cảm thiêng liêng, sâu nặng của cha mẹ với con cái; thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người.
- Nắm được cấu tạo và ý nghĩa của các loại từ ghép.
- Hiểu rõ về liên kết văn bản, một trong những tính chất quan trọng nhất của văn bản.
Tuần 1
Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng: Tiết 1-Văn bản : 
 Cæng tr­êng më ra 
 	 Lý Lan
I, Mục tiêu cần đạt .
- HS cảm nhận và hiểu được những tình cảm thiêng liêng cao đẹp của cha mẹ đối với con cái thấy được được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người.
- GD HS lòng kính yêu cha mẹ thầy cô và mọi người những người luôn giành cho các em sự quan tâm, chăm sóc.
II, Lên lớp.
 æn định tổ chức. 
Kiểm tra bài cũ. 
 - GV kiểm tra vở soạn của HS.
Bài mới.
-1 HS hát bài :Ngày đầu tiên đi học 
* Tâm trạng đó cũng là tâm trạng của hầu hết các em khi lần đầu tiên dè dặt, núp sau nón mẹ tới trường .Thế là tâm trạng người mẹ trước buổi học đầy ý nghĩa đó của con, có lẽ chúng ta ít khi để ý. Với văn bản : “Cổng trường mở ra”của Lý Lan chúng ta sẽ hiểu được phần nào tâm trạng của cha mẹ mình trong buổi đầu ấy.
	Hoạt động 1: Đọc và tìm hiểu chú thích văn bản.
Hoạt đông của thầy
Hoạt động của trò
 Nội dung cần đạt
- Gv đọc mẫu 1 đoạn thơ.
- Em hiểu thế nào về văn bản “Nhật dụng”? Kể tên những văn bản nhật dụng đã học ở lớp 6?
- GV: Giới thiệu nội dung VB ND7; là những vấn đề về quyền trẻ em, nhà trường, phụ nữ, văn hóa, GD.
? Phương thức biểu đạt chính của văn bản là gì?
? TP được viết theo dòng cảm xúc của lòng mẹ với con yêu. Dòng cảm xúc ấy được thể hiện qua ngôi kẻ nào? Tác dụng của ngôi kể này?
? Giải nghĩa 1 số từ khó?
(nhạy cảm, háo hức, mền mùng, dặm?)
GV tích hợp với giải nghĩa từ, từ mượn, từ địa phương.
- 2HS đọc tiếp.
- VB nhật dụng nêu lên những vấn đề cập nhật, gắn liền với đời sống vừa quen thuộc vừa gần gũi hàng ngày vừa có ý nghĩa lâu dài, trọng đại mà tất cả chúng ta cùng quan tâm.
- Bút ký –phương thức biểu cảm là chính, kết hợp tự sự.
- Ngôi kể thứ nhất: như những dòng nhật ký giúp mẹ tâm tình với con, với mình, với mọi người một cách dễ dàng, dễ bày tỏ, nội tâm được bộc lộ.
- HS giải nghĩa dựa vào SGK.
1 dặm =444,44 mét
I, Đọc và chú thích văn bản
1. Đọc
2. Chú thích
Hoạt động 2
? Tóm tắt ngắn gọn nội dungVB? (VB viết về ai, về việc gì?).
? Tâm trạng của mẹ và của con được thể hiện qua những chi tiết nào? Và có gì khác?
Gợi :
? H·y tìm những chi tiết thể hiện tâm trạng của con? Phân tích và cho biết đó là tâm trạng gì?
? Còn mẹ thì sao? 
? Em có nhận xét gì về cách miêu tả tâm trạng trẻ thơ của tác giả?
Tác giả miêu tả tâm trạng người mẹ cũng rất tinh tế, chính xác. Đó là tâm trạng của hầu hết những người cha người mẹ yêu con trước những việc quan trọng của cuộc đời con.
? Vậy theo em, vì sao người mẹ lại không ngủ được, lại trằn trọc?
Gợi: 
? Người mẹ không ngủ được vì lo lắng cho con hay vì lí do nào khác?
? Vì sao những kỷ niệm ấy lại hiện ra trong đêm trước ngày khai trường của con?
 TS mẹ lại nghĩ tới ngày khai trường ở Nhật Bản? Ngày ấy có gì giống và khác ở VN?
? Kết thúc bài, người mẹ nghĩ đến ngày mai đứa con đến trường vào một thế giới kỳ diệu. Em đã bước vào TG đó 6 năm, hãy cho biết TG kỳ diệu đó là gì?
GV: Có thể kh¼ng định: Mọi nhân tài x­a nay đều được vun trồng trong TG kì diệu đó. 
? Theo em, câu văn nào trong bài nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ?
? Em thấy người mẹ trong bài là ng­êi mẹ ntn? Cảm nghĩ của em? 
- Bài viết về tâm trạng của mẹ trong đêm không ngủ trước ngày khai trường lần đầu tiên của con. 
- HS tìm từ ngữ thể hiện tâm trạng của con.
- Hăng hái tranhvới mẹ dọn dẹp đồ chơi.
Háo hức. 
Giấc ngủ đến với con dễ dàng –
không mối bận tâm nào khác ngoài chuyện ngày mai thức dậy cho kịp giờ.
+ Mẹ: - không ngủ được. 
- Không biết làm gì nữa. 
- Mẹ không tập trung được vào gì cả. 
- Mẹ cũng không định làm gì. 
- Mẹ lên giường và trằn trọc. 
- Nhớ nghĩ về ngày -khai trường ở Nhật Bản. 
- Nghĩ tới ngày mai đứa con tới trường.
HS1: Mẹ không lo lắng vì mẹ tin con mẹ đã lớn, tin vào sự chuẩn bị chu đáo của mình.
HS2: Vì mẹ nhớ lại những kỉ niệm của mình: Mẹ còn nhớ sự nôn nao, hồi hộp khi cùng bà ngoại đi gần tới trường và nổi chơi vơi hốt hoảng khi cổng 
Vì nỗi nhớ bà ngoại, vì tình yêu thương con. Đã là những cảm xúc mãnh liệt, r¹o rực, bâng khuâng, xao xuyến mãi mãi.
- Mẹ muốn nhẹ nhàng, tự nhiên nhắc nhở khắc sâu trong tâm trí con vai trò của nhà trường. Sự quan tâm của toàn xã hội, GĐ tối thế hệ trẻ.
HS1: Đó là thế giới của những điều hay lẽ phải.
HS2: Là TG của ánh sáng tri thức, của những hiểu biết lý thú, kỳ diệu mà nhân loại đã tích lũy hàng nghìn,vặn năm.
HS3 : TG của tình bạn, thầy trò cao đẹp.
HS4: Đó là TG của ước mơ, khát vọng của niềm vui, hi vọng
+ Ai cũng biết rằng mỗi sai lầm trong GD đi chệch cả hàng dặm sau này. 
II. Hiểu văn bản 
 1.Tâm trạng của người con 
- Vô tư thanh thản, ngủ ngon lành.
2 Tâm trạng của người mẹ.
- Háo hức , không ngủ được , suy nghĩ triền miên, cũng hồi hộp. 
(tin tưởng-hy vọng và tràn đầy hạnh phúc). 
Hoạt động 3: Củng cố 
BTTN (Bảng phụ).
Bài 2:
Nội dung chính của văn bản là:
A. VB thể hiện tâm trạng của con trước buổi đến trường. 
B. Đó là tâm trạng bâng khuâng, là cảm xúc yêu thương sâu lắng của người mẹ dành cho con yêu và khẳng định mình vai trò của nhà trường với cuộc sống mỗi chúng ta.
C. VB là lời mẹ nói với con, căn dặn con trước khi đến trường. 
Khoanh tròn vào ý đúng:
Bài 1:
Lý do người mẹ trong văn bản không ngủ được vì :
A, Ngừơi mẹ quá lo sợ cho con.
B, Vì người mẹ bâng khuâng xao xuyến khi nhớ về ngày khai trường của mình trước đây.
C, Vì người mẹ bận dọn dẹp nhà cửa cho ngăn nắp, gọn gàng. 
D, Vì người mẹ trăn trở, suy nghĩ về con, vừa bâng khuâng nhớ về ngày khai trường năm xưa của mình.
III. Luyện tập 
Bài 1:
 Bài 2:
Bài 1: (HĐN)
 ? Vì sao ngày khai trường đầu tiên vào lớp 1 lại có dấu ấn sâu đậm như vậy?
Bài 2 : HS viết đoạn và đọc.
Bài 3: Em h·y nhập vai vào người con trong VB để viết 1 đoạn văn ngắn bày tỏ t/c biết ơn đ/v mẹ khi đọc VB này.
VÒ nhµ:
- Hoàn thành bài 2,3 vào vở - Soạn VB Mẹ t«i
Tiết 2
Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng: 
MÑ t«i
 (ÉT-môn- đô đơ ami xi)
I. Mục tiêu cần đạt: 
- HS cảm nhận được t/y thương, sự hi sinh lớn lao của cha mẹ đối với con cái.
- GD HS biết yêu thương kính trọng cha mẹ, biết nhận lỗi và sửa lỗi trước mọi người.
- Rèn kỹ năng PT TP tự sự kết hợp biểu cảm viết dưới dạng một bức thư.
II, Lên lớp.
1. Ổn định tổ chức 
2. Kiểm tra bài cũ 
? PT diễn biến tâm trạng của người mẹ trong VB “Cổng trường mở ra”. Qua đó, em hiểu gì về t/c đối với con?
3. Bài mới.
 Có lẽ những bài ca, khúc ca, bài thơ..hay nhất là những khúc ca, lời thơ ca ngợi mẹ. Sự lớn lao t/y thương mênh mông, đức hi sinh, sự bao dung của mẹ không phải khi nào ta cũng ý thức hết được. Bài viết “Mẹ tôi” thêm 1 lời nhắc nhở ta về điều đó.
Hoạt động1: Đọc và tìm hiểu chú thích.
? Trình bày ngắn gọn những hiểu biết của em về t/g?
GV bổ sung:
C/đ hoạt động, cuộc đời v/c là 1 . t/y thương & HP của con người là lí tưởng cảm høng sáng tác v/c của ông kết tinh thành 1 chủ nghĩa nhân văn lấp lánh.
? Em biết gì về tp “Những tấm lòng cao cả của t/g”?
GV đọc mẫu-HS đọc tiếp.
? Giả thích từ: lễ độ, trưởng thành, lương tâm, vong ân bội nghĩa?
Tích hợp từ Hán Việt.
- Hs trả lời:
+ Là 1 nhà hđ xh, nhà văn hóa, nhà văn lỗi lạc Ý.
+ Chưa đầy 20 tuổi đã là sĩ quan quân đội chiến đấu cho độc lập thống nhất TQ.
+ Tên tuổi ông trở thành bất hủ qua t/p: “Những tấm lòng cao cả”
+ Cuốn hồi ký, E ghi lại những bức thư của bố mẹ, những truyện đọc hàng tháng, những kỷ niệm sâu sắc của cậu bé 11 tuổi.
- Hs đọc.
- Hs giải thích.
I. Đọc chú thích v¨n b¶n.
1.Đọc.
2. Tác giả.
- SN: 31/ 10 /1846.
- M: 12/ 3/ 1908.
Hoạt động2: Hướng dẫn hiểu VB.
? Đại ý của VB “Mẹ tôi” là gì?
? Cho biết lý do mục đích bố E viết thư cho E?
? Cảm xúc E khi đọc thư?
? Thái độ, t/c của bố với E được thể hiện qua những chi tiết nào? T×m và PT?
? Qua đó người bố thể hiện thái độ ntn?
Gv gîi : Cách nói: 
Nghĩ xem, nghĩ kỹ, nhớ rằng
? Theo em ý do khiến ông có thái độ như vậy?
? GV nêu v/ đ : 
Có ý kiến cho rằng bố E quá nghiêm khắc có lẽ ông không còn yêu thương con mình? Ý kiến của em?
GV: Bố rất yêu con nhưng không nuông chiều, xem nhẹ, bỏ qua. Bố dạy con về lòng biết ơn kính trọng cha mẹ. Những suy nghĩ & t/c ấy của người Ý rất gần gũi với quan niệm xưa nay của chúng ta. “bât trung, bất hiếu là 1 tội lớn”. Phần hay nhất và cảm động nhẩt trong bức thư là người bố nói với con về người mẹ yêu dấu.
? Em hiểu vì sao người bố lại nói với E về mẹ?
? Thái độ của ông với vợ mình?
? Đọc đoạn 2,3 em hãy tìm và PT những chi tiết nói về mẹ E. Hãy PT những chi tiết ấy?
Qua đây em hiểu mẹ E là người ntn?
? Đọc những dòng thư này, em có suy nghĩ gì?
? Vì sao E đọc những dòng này lại xúc động? Và chắc em sẽ không dám tái phạm nữa?
? TS người bố không nói trực tiếp với E mà lại viết thư?
Đây cũng là cách ứng xử trong GĐ, trong XH mà chúng ta cần học tập.
? VB là 1 bức thư người bố gửi con nhưng TS t/g lấy nhan đề “Mẹ tôi”?
- Bức thư của bố, bố nghiêm khắc lên án, phê phán hành vi vô lễ của E.
 đ/v mẹ, chỉ cho E thấy công ơn sâu nặng của mẹ.
- Hs tìm & PT;
VD: 
+ Việc như thếtái phạm nữa.
+ Như 1 nhát dao đâm vào tim bố vậy..
+ Phải xin lỗi mẹhãy cầu xin mẹ hôn con nếu con bội bạc với mẹ thà rằng bố không có con.
=>buồn bã tức giận rất kiên quyết &nghiêm khắc
- Hs thảo luận & rút ra KL
Bố rất yêu con nhưng ông đau đớn tủi nhục vì có đứa con hư, thiếu GD.
- Hs theo dõi đoạn nói về mẹ.
- HS trả lời.
- HS đọc và PT những chi tiết tiêu biểu:
mẹ đã thức suốt đªm trông từng hơi thở hổn hển của con, quằn quại vì nỗi lo sợ, khãc nức nở khi nghĩ rằng có thể mất con..
đổi 1 năm HP tránh cho con 1 giờ đau đớn
đi ăn xinhi sinh tính mạng để cứ sống con.
- Hs nêu suy nghĩ.
- Hs trả lời:
+ Bố gợi lại những kỷ niệm
+ Vì thái độ kiên quyết, nghiêm khắc
+ Vì lời nói chân thành, sâu sắc của bố=> thực sự hối hận.
- Hs : Viết th­ là 1 cách bày tỏ t/c tể nhị, sâu sắc kín đáo, chỉ nói riêng cho người mắc lỗi biết, không làm tổn thương lòng tự trọng; câu ý được sắp xếp rõ ràng, sâu sắc hơn.
- Mẹ là tiêu điểm mà các n/v các chi tiết đều hướng tới để làm sáng tỏ.
II. Hiểu VB 
1, Hình ảnh người bố.
A, Thái độ của người bố đ/v con.
- Bố buồn, giận con & nghiêm khắc dạy con.
b. Th¸i độ của bố với E.
- Trân trọng vợ.
2.Hình ảnh người mẹ.
- Hết lòng yêu thương con, sẵn sàng hi sinh vì con.
* Ghi nhớ.
III. Luyện tập
Lời bình:
“Mẹ tôi” là 1 bài ca tuyệt đẹp của “những tấm lòng cao cả” đã để ... t theo ph­¬ng thøc nghÞ luËn, b×nh luËn mµ c¸c em sÏ ®­îc häc sau.
? T¸c gi¶ ®· b×nh luËn vÒ cèm qua nh÷ng c©u v¨n nµo: qua ®©y em hiÓu g× vÒ gi¸ trÞ cña cèm?
? Sù hoµ hîp t­¬ng xøng (mµu s¾c) cña cèm ®­îc t¸c gi¶ ph©n tÝch trªn nh÷ng ph­¬ng diÖn nµo? Qua ®©y gîi cho em nh÷ng suy nghÜ g×?
? VËy ë v¨n b¶n nµy, t¸c gi¶ ®· ph¸t hiÖn vµ kh¼ng ®Þnh gi¸ trÞ cña cèm ë ph­¬ng diÖn nµo?
? §äc nh÷ng dßng nµy, em thÊy t¸c gi¶ muèn truyÒn tíi b¹n ®äc t×nh c¶m, th¸i ®é g× tíi cèm, mét thø quµ ®Æc s¶n cña d©n téc?
? §äc ®o¹n cuèi cña v¨n b¶n. T¸c gi¶ bµn vÒ vÊn ®Ò g×?
? V× sao khi ¨n cèm, l¹i ph¶i ¨n tõng chót Ýt, thong th¶, ngÉm nghÜ?
? T¸c gi¶ ®· diÔn t¶ c¸ch th­ëng thøc cèm ntn? (B»ng nh÷ng gi¸c quan nµo, t¸c dông)?
? T×m nh÷ng c©u miªu t¶ th¸i ®é cña t¸c gi¶ ®èi víi thø quµ cña lóa non? T¸c gi¶ muèn nh¾c nhë mäi ng­êi ®iÒu g×? T×m nh÷ng c©u thÓ hiÖn ®iÒu ®ã?
? Qua ®©y, em hiÓu g× vÒ tÊm lßng cña t¸c gi¶? 
--2 ®o¹n.
-- §1: Céi nguån cña “Cèm”.
-- §2: N¬i “Cèm” næi tiÕng.
-- Hs t×m ®äc.
-- T¸c gi¶ dïng c¶m gi¸c vµ t­ëng t­îng ®Ó miªu t¶. Tõ ng÷ gîi h×nh, gîi c¶m.
-- Lêi v¨n giµu h×nh ¶nh, giäng nhÑ nhµng ªm ¸i, ng¾t nhÞp ng¾n, giµu tÝnh chÊt biÓu c¶m.
-- Cèm g¾n liÒn víi vÎ ®Ñp ng­êi lµm ra cèm lµ c¸c c« g¸i lµng Vßng duyªn d¸ng vµ lÞch thiÖp.
-- Yªu quý, tr©n träng céi nguån trong s¹ch ®Ñp ®Ï, giµu s¾c th¸i v¨n ho¸ d©n téc.
-- Kh«ng bao giê cã 2 mµu hoµ hîp h¬n ®­îc n÷a: mµu xanh t­¬i cña cèm nh­ ngäc th¹ch quý...lùu giµ.
-- H­¬ng vÞ 1 thø thanh ®¹m, 1 thø ngät s¾c, 2 vÞ n©ng ®ì nhau.
-- Gi¸ trÞ tinh thÇn.
-- Th¸i ®é tr©n träng, gi÷ g×n cèm nh­ 1 vÎ ®Ñp v¨n ho¸ d©n téc.
-- c¸ch ¨n cèm.
-- C¸ch mua cèm.
-- V× nh­ vËy míi c¶m nh©n ®­îc c¸i h­¬ng vÞ ®ång quª kÕt tinh trong cèm.
-- Hs t×m, ®äc: VÝ dô.
-- Cèm lµ léc cña trêi, lµ c¸i khÐo lÐo cña con ng­êi, cèm lµ søc tiÒm tµng....
-- Gi¸ trÞ tinh thÇn thiªng liªng. 
II. HiÓu v¨n b¶n.
C¶m nghÜ vÒ nguån gèc cña cèm.
-- Miªu t¶ b»ng c¶m gi¸c, t­ëng t­îng.
-- Sö dông tõ ng÷ gîi h×nh gîi gîi c¶m.
-- T×nh c¶m yªu quý, tr©n träng céi nguån trong s¹ch ®Ñp ®Ï, giµu s¾c th¸i v¨n ho¸ d©n téc.
-- VÎ ®Ñp cña ng­êi t«n thªm vÎ ®Ñp cña cèm.
-- Cèm thµnh nhu cÇu (biÓu c¶m) th­ëng thøc cña ng­êi Hµ Néi.
C¶m nghÜ vÒ gi¸ trÞ cña cèm.
-- Cèm lµ quµ tÆng cña ®ång quª, lµ ®Æc s¶n d©n téc, lµ quµ quª nh­ng lµ thø quµ thiªng liªng.
-- Cèm lµ sù hoµ hîp vÒ mµu s¾c, vÒ h­¬ng vÞ.
 -- Cèm gãp phÇn cho nh©n duyªn cña ng­êi.
-- Kh¼ng ®Þnh gi¸ trÞ cña cèm ®Æc biÖt gi¸ trÞ tinh thÇn v¨n ho¸ d©n téc.
C¶m nghÜ vÒ th­ëng thøc cèm.
-- Miªu t¶ rÊt tinh tÕ, s©u s¾c.
-- C¸ch th­ëng thøc.
+ Dïng khøu gi¸c: mïi th¬m.
+ Dïng vÞ gi¸c: chÊt ngät.
+ ThÞ gi¸c: mµu xanh.
-- Khªu gîi c¶m gi¸c cho b¹n ®äc.
--Lêi nh¾c nhë mäi ng­êi h·y, chí, ph¶i, nªn....? Gi÷ g×n gi¸ trÞ tinh thÇn thiªng liªng ®¸ng ®­îc tr©n träng.
Ho¹t ®éng 3: Cñng cè vµ luyªn tËp.
Bµi 1: §iÒn § vµo tr­íc ý ®óng, S vµo tr­íc ý sai.
Ž Lêi v¨n giµu Ên t­îng, gîi c¶m cao.
Ž KÕt hîp nhiÒu ph­¬ng thøc biÓu ®¹t.
Ž T¶ lµ ph­¬ng ph¸p biÓu ®¹t chÝnh.
Ž Kh¼ng ®Þnh gi¸ trÞ cña cèm: mét thø quµ riªng biÖt cña d©n téc, lµ.....cña nh÷ng c¸nh ®ång lóa b¸t ng¸t xanh, mang gi¸ trÞ v¨n ho¸ d©n téc.
 Ž Ngîi ca c©y lóa, ngîi ca ®ång ruéng.
? §äc diÔn c¶m 1 ®o¹n mµ em yªu thÝch nhÊt (2—3 hs).
 VÒ nhµ:
+ T×m nh÷ng c©u ca dao nãi ®Õn cèm.
+ Chon ®äc thuéc lßng 1 ®o¹n.
+ ChuÈn bÞ bµi ch¬i ch÷.
TuÇn 15 tiÕt 58 ch¬i ch÷
Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:: 
I. Môc tiªu bµi häc:
1. KiÕn thøc.
 -- Hs hiÓu thÕ nµo lµ ch¬i ch÷? C¸c c¸ch ch¬i ch÷ th­êng dïng. B­íc ®Çu c¶m nhËn c¸i hay, lý thó do hiÖu qu¶ nghÖ thuËt ch¬i ch÷.
2. TÝch hîp: víi phÇn v¨n b¶n: Ca dao, truyÖn c­êi, truyÖn ngô ng«n. 
3. TiÕp tôc rÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch, c¶m nhËn vµ tËp vËn dông ch¬i ch÷ ®¬n gi¶n trong nãi vµ viÕt khi cÇn thiÕt.
II. Lªn líp.
1. æn ®Þnh tæ chøc.
2.KiÓm tra bµi cò:
 ? §äc 1 ®o¹n mµ em thÝch nhÊt trong v¨n b¶n: “ Mét thø quµ cña lóa non”. C¶m nhËn cña em sau khi häc xong v¨n b¶n nµy?
3. Bµi míi.
 Ho¹t ®éng 1: T×m kh¸i niÖm vÒ ch¬i ch÷.
Ho¹t ®éng cña thÇy.
Ho¹t ®éng cña trß.
Néi dung cÇn ®¹t.
? §äc bµi ca dao SGK I/163.
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c tõ “lîi” trong bµi?
Gîi:
? Em hiÓu tõng tõ “lîi”trong c©u 2 ntn?
? Trong c©u hái c¶u thÇy bãi míi chØ nghe vÒ ®Çu: “Lîi th× cã lîi” th× em cã thÓ hiÓu ntn?
? Nh­ng khi ®äc hÕt vÒ sau,
“nh­ng r¨ng kh«ng cßn”th× ta hiÓu tõ lîi nµy ntn?
? ViÖc sö dông tõ “lîi” ë c©u cuèi cña bµi ca dao lµ dùa vµo hiÖn t­îng g× cña tõ ng÷?
? Nªu c¶m nhËn cña em khi ®äc bµi ca dao nµy? (T¸c dông)? 
Gv: Tõ ®ång ©m—nghÖ thuËt ®¸nh tr¸o ch÷ nghÜa.
? Em hiÓu thÕ nµo lµ ch¬i ch÷?
Gv ghi vÝ dô 4 môc II lªn b¶ng phô.
? ChØ ra c¸c lèi ch¬i ch÷ trong tõng vÝ dô? 
? Ng­êi ta ®· dùa vµo ®©u ®Ó tao ra lèi ch¬i ch÷ nµy?
? Tr­êng hîp nµo dùa vµo h×nh thøc cña tõ?
? Tr­êng hîp nµo dùa vµo h×nh nghÜa cña tõ?
Gv më réng: Ngoµi ra cßn cã thÓ cã lèi ch¬i ch÷ dùa trªn hiÖn t­îng ®ång nghÜa, ®«ng ©m....
? VËy cã nh÷ng lèi ch¬i ch÷ nµo? T¸c dông cña ch¬i ch÷?
-- Hs ®äc.
-- Lîi: thuËn l­äi, Ých lîi, lîi léc.
-- Lîi: dïng theo ý cña bµ giµ. C©u hái cña bµ ®­îc gi¶i ®¸p theo ®óng chiÒu h­íng bµ mong muèn.
-- Lîi: bé phËn gÇn thÞt d­íi r¨ng.
-- Tõ ®ång ©m.
-- Bµ ®· qu¸ giµ råi, tÝnh chuyÖn chång con lµm g× n÷a.
-- Hs tr¶ lêi.
-- Hs ®äc vµ chØ ra ch¬i ch÷.
Vd1: dïng lèi nãi tr¹i ©m. Sanh t­íng—danh t­íng—giÔu cît.
Vd2: §iÖp phô ©m.
Vd3: Dïng lèi nãi l¸i.
C¸ ®èi—cèi ®¸.
MÌo c¸i—m¸i kÌo.
Vd4: dïng tõ tr¸i nghÜa, sÇu riªng, vui chung.
-- Hs tr¶ lêi.
I. ThÕ nµo lµ ch¬i ch÷.
Vd:
Bµ giµ ®i chî cÇu ®«ng...
............r¨ng kh«ng cßn.
-- Ch¬i ch÷ lµ lîi dông ®Æc s¾c vÒ ©m, vÒ nghÜa cña tõ ng÷ ®Ó t¹o s¾c th¸i dÝ dám, hµi h­íc,...lµm c©u v¨n hÊp dÉn, thó vÞ.
II. C¸c lèi ch¬i ch÷.
Vd:--ghi nhí.
Dïng tõ ng÷ ®ång ©m.
Dïng lèi nãi tr¹i ©m (gÇn ©m).
Dïng c¸ch ®iÖp ©m.
Dïng nèi nãi l¸i.
Dïng tõ ng÷ tr¸i nghÜa,®ång nghÜa, gÇn nghÜa.
III. LuyÖn tËp.
Ho¹t ®éng 2: LuyÖn.
Bµi tËp 3: Cho HS ch¬i trß ch¬i tiÕp søc.
Gv chia líp thµnh 3 nhãm: t×m nh÷ng c©u th¬, c©u tôc ng÷, c©u truyÖn qua s¸ch b¸o cã sö dông ch¬i ch÷.
Vd : 
-- Tr¨ng ¨n bao nhiªu tuæi tr¨ng gi
Nói bao nhiªu tuæi gäi lµ nói non.
-- §i tu phËt b¾t ¨n ch¨y.
ThÞt chã ¨n ®­îc thÞt cµy th× kh«ng. (Canh ®ç)
-- Nhí c« ®·nh ngµy kh«ng ngñ.
M¸ víi c»m biÕt thuë nµo quªn. (M¸ víi c»m).
- CËu cÇu c« cã c¸i cÇn c©u, cÊu con cµo cµo, c©u con c¸ cê.
- Nhí n­íc ®au lßng......
 - ...........gia gia.
- Chµng cãc ¬i, chµng cãc ¬i.
ThiÕp bÐn duyªn chµng cã thÕ th«i.
Nßng näc ®øt ®u«i tõ ®©y nhÐ.
Ngµn vµng kh«n chuéc dÊu b«i v«i.
-- C« Xu©n ®i chî H¹ mua c¸ thu vÒ, chî vÉn cßn ®«ng.
Bµi tËp 1,2: Ho¹t ®éng tËp thÓ?
Bµi 1: Tªn c¸c lo¹i r¾n—tõ ®ång ©m.
Bµi 2: 2 c©u dïng tõ gÇn nghÜa ®Ó ch¬i ch÷.
A, ThÞt, mì, dß, nem, ch¶.
B, Nøa, tre, tróc.
Bµi tËp 4: HS kÓ truyÖn cã ch¬i ch÷.
Vd : V¹c, ®ång.
Ho¹t ®éng 3: Cñng cè.
 ? Nh÷ng kiÕn thøc cÇn n¾m trong bµi?
VÒ nhµ:
+ Lµm bµi tËp 3,4 vµo vë.
+ Tù s¸ng t¹o, ®Æt c©u, lµm th¬ cã dïng tõ ch¬i ch÷.
+ ChuÈn bÞ lµm th¬ lôc b¸t.
TuÇn 15 tiÕt 59,60. lµm th¬ lôc b¸t.
 Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:: 
I. Môc tiªu bµi häc:
1. KiÕn thøc.
 -- Hs hiÓu ®­îc luËt thÓ th¬ lôc b¸t, ph©n biÖt ®­îc lôc b¸t víi v¨n vÇn 6,8. T¹o cho HS c¬ héi lµm th¬ lôc b¸t.
2. TÝch hîp: víi phÇn v¨n: Qua ca dao, qua bµi ®iÖp ng÷, tõ l¸y, c¸c biÖn ph¸p tu tõ.
3. TiÕp tôc rÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch thi luËt th¬ lôc b¸t, lµm th¬ lôc b¸t.
II. Lªn líp.
1. æn ®Þnh tæ chøc.
2.KiÓm tra bµi cò:
 ? Ch¬i ch÷ lµ g×? Lµm bµi tËp sau:
 T¸c gi¶ sö dông lèi ch¬i ch÷ nµo trong c©u sau?
C« Xu©n ®i chî H¹, mua c¸ thu vÒ, chî h·y cßn ®«ng...
A, Dïng tõ ®ång ©m.
A, Dïng cÆp tõ tr¸i nghÜa.
C, Dïng c¸c tõ cïng tr­êng nghÜa. 
D. Dïng lèi nãi l¸i.
3. Bµi míi.
 Ho¹t ®éng 1: T×m luËt th¬ lôc b¸t.
Ho¹t ®éng cña thÇy.
Ho¹t ®éng cña trß.
Néi dung cÇn ®¹t.
Gv ghi bµi ca dao lªn b¶ng phô. Hs ®äc.
Bµi ca dao cã 4 c©u, 2 c©u lµ 1 cÆp, nhËn xÐt sè tiÕng trong mçi c©u (1 cÆp lµ 1 c©u).
? Lý gi¶i v× sao gäi lµ lôc b¸t?
gv giíi thiÖu:
B»ng: thanh huyÒn vµ ngang: B, tr¾c:? ~. T, vÇn:v.
? VËy h·y ®iÒn ®óng luËt b»ng tr¾c bµi th¬ nµy?
? NhËn xÐt g× vÒ t­¬ng quan gi÷a tiÕng thø 6 vµ tiÕng thø 8?
? VËy, em hiÓu g× vÒ luËt th¬ lôc b¸t?
Gv chia líp thµnh 3 nhãm: ch¬i trß tiÕp søc: T×m nh÷ng c©u th¬, ca dao, tôc ng÷ viÕt theo thÓ th¬ lôc b¸t?
? §äc c¸c vÝ dô trªn b¶ng phô 1:
- C¸c b¹n trong líp ta ¬i.
Thi ®ua häc tËp ph¶i thêi ®øng lªn.
- TiÕn lªn liªn tôc ®õng quªn.
Nh× tr­êng nhÊt khèi khái phiÒn thÇy c«.
-- Chóc mõng c¸c b¹n hoan h«.
Liªn hoan s¬ kÕt ven bê hå T©y.
? NhËn xÐt biÓu c¶m cña tõng vÝ dô?
? VËy h·y so s¸nh sù kh¸c nhau vµ gièng nhau gi÷a v¨n vÇn vµ th¬ lôc b¸t.
-- HS ®äc vµ ghi.
Anh ®i, anh nhí quª nhµ.
B B B T B BV
 2 2 2
Nhí canh rau muèng nhí cµ
T B B T T BV
 2 2 2
dÇm t­¬ng
 B BV
 2
Nhí ai d·i n¾ng dÇm s­ong.
 T B T T B BV
 2 2 2
Nhí ai t¸t n­íc bªn ®­êng 
 T B T T B BV
 2 2 2
h«m qua.
B B
 2
-- §Òu lµ thanh b»ng.
-- Hs tr¶ lêi.
-- Hs thi tiÕp søc vµ nhËn xÐt.
--Vd2: 
Con mÌo, con chã cã l«ng.
Bôi tre cã mÊu, nåi ®ång cã quai.
-- Vd 3: 
TiÕc thay h¹t g¹o tr¾ng ngÇn.
§· vo n­íc ®ôc...r¬m.
Vd4: (TiÕc thay §­êng vÒ sø nghÖ).
Vd1: V¨n vÇn/ kh«ng cã.
Vd2: V¨n vÇn/ gi¸ trÞ biÓu c¶m.
Vd3,4: Th¬ lôc b¸t.
Vd3: Lêi than th©n.
Vd4: Tù hµo vÒ quª h­¬ng.
T×m hiÓu th¬ lôc b¸t.
- sè c©u.
- Sè trong tiÕng.
- VÇn.
- LuËt b»ng tr¾c.
B T BV
B T BV BV
-- Ng¾t nhÞp: Ch½n.
(1,3,5,7 tuú ý).
* V¨n vÇn.
* Th¬ lôc b¸t: Ph¶i cã gi¸ trÞ biÓu c¶m gîi cho ng­êi ®äc, ng­êi nghe nh÷ng liªn t­ëng phong phó vÒ t×nh yªu, h¹nh phóc, sù may rñi, nghÞch lý trong cuéc ®êi.
II. LuyÖn tËp.
 Ho¹t ®éng 2: LuyÖn.
 Bµi tËp 1: Ho¹t ®éng tËp thÓ (cho 3—4 em ®iÒn).
Vd: 
- Em ¬i ®i häc ®­êng xa. 
 Cè häc cho giái kÎo mµ mÑ mong.
 Nh­ lµ
- Anh ¬i phÊn ®Êu cho bÒn.
 Mçi n¨m 1 líp míi nªn con ng­êi.
 Trë lªn thµnh ng­êi.
	 Lµm nÒn t­¬ng lai.
- Ngoµi v­ên rÝu rÝt tiÕng chim.
Trong nhµ em häc lÆng im tiÕng ng­êi.
(HoÆc: Trong phßng con chã lim dim ngñ hoµi).
 Bµi tËp 2: Ho¹t ®éng c¸ nh©n.
HS chØ ra c¸i sai vµ söa:
-- Söa: 1. V­ên em c©y quý ®ñ loµi.
	 Cã cam, cã quýt, cã xoµi, cã na.
HoÆc: V­ên em cã mÝt, cã hång.
	 Cã cam, cã quýt, cã bßng, cã na.
ThiÕu nhi lµ tuæi häc hµnh.
Chóng em phÊn ®Êu trë thµnh trß ngoan.
Bµi tËp 3: Ho¹t ®éng nhãm.
Gv chia líp thµnh 6 nhãm: 3 bµn 1 nhãm.
TËp lµm th¬ lôc b¸t.
Hs nhËn xÐt vÒ néi dung, vÒ luËt th¬.
Gv khuyÕn khÝch nh÷ng nhãm lµm bµi tèt.
 VÒ nhµ:
 Hoµn thµnh c©u lôc b¸t sau:
A, Ve kªu hÌ b¸o ®· vÒ.
B, Mïa xu©n em sÏ trång c©y.
C, Quª h­¬ng—chïm khÕ ngät lµnh ®ã em.
D, Giã xu©n Êm Êp ®ang vÒ víi ta.
+ Häc l¹i luËt th¬ lôc b¸t.
+ §äc tr­íc bµi: ChuÈn mùc sö dông tõ..