Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 8 - Tiết 29: Văn bản : Qua đèo Ngang (Tiếp)

TUẦN 8 TIẾT 29 NS:06/10/2011 
Văn bản : QUA ĐÈO NGANG
 ( Bà Huyện Thanh Quan )
 I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
 - Hiểu được giá trị tư tưởng - nghệ thuật đặc sắc của bài thơ Đường luật chữ Nôm tả cảnh ngụ tình tiêu
 biểu nhất của Bà Huyện Thanh Quan.
 II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG:
1. Kiến thức: 
 - Sơ giản về tác giả Bà Huyện Thanh Quan.
 - Đăc điểm thơ Bà Huyện Thanh Quan qua bài thơ Qua Đèo Ngang.
 - Cảnh Đèo Ngang và tâm trạng của tác giả thể hiện qua bài thơ.
 - Nghệ thuật tả cảnh, tả tình độc đáo trong văn bản.
2. Kĩ năng: 
 - Đọc - Hiểu văn bản thơ Nôm viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật
 - Phân tích một số chi tiết nghệ thuật độc đáo trong bài thơ.
III- TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định :	 1’
2. Kiểm tra bài cũ :	5’
- Gv kiểm tra bài soạn của hs.
3. Bài mới : 
	* Giới thiệu bài: 	1’ 
Hoaût âäüng cuía GV
Hoaût âäüng cuía HS
Ghi baíng
Hoaût âäüng 1: 7’
- Giåïi thiãûu taïc giaí vaì nháûn daûng thãø thå cuía baìi thå QÂN 
- Cho caí låïp âoüc tháöm caïc chuï thêch.
- Goüi 1 HS âoüc chuï thêch vãö taïc giaí, thãø thå cuía taïc pháøm.
- Thán thãú cuía nhaì thå coï gç näøi báût?
- Cho hs xem chân dung tg.
- Cho hs nghe bài thơ (casset)
- Âoüc máùu mäüt láön, hæåïng dáùn âoüc: Tçnh caím, tha thiãút cháûm raîi.
- GV: Một số bài thơ khác: Thăng Long hoài cổ, Chiều hôm nhớ nhà, Hương Sơn phong cảnh...
- Âoüc tháöm, làõng nghe baûn âoüc chuï thêch.
- Dæûa vaìo chuï thêch âãø traí låìi: Baì laì næî sé taìi danh hiãúm coï cuía Vàn hoüc Trung âaûi
- HS nghe
- 2 HS âoüc diãùn caím.
- Nháûn daûng: Baìi thå coï 8 cáu, mäùi cáu 7 chæî, gieo váön a (taì/hoa/ nhaì/ gia/ ta)
I. TÌM HIỂU CHUNG:
1. Tác giả: - Bà Huyện Thanh Quan là một nữ sĩ tài danh hiếm có trong lịch sử văn học Việt Nam thời trung dại.
- Tên thật là Nguyễn Thị Hinh. Sống TK XIX, quê Hà Nội.
2. Tác phẩm:
- Bài thơ sáng tác trên đường vào Nam giữ chức cung trung giáo tập.
- Thơ thất ngôn bát cú Đường luật có 8 câu, mỗi câu có 7 chữ, có niêm luật chặt chẽ, hai cặp câu giữa có sử dụng phép đối.
Hoaût âäüng 2: 25’
Hæåïng dáùn HS tçm hiãøu caính Âeìo Ngang âæåüc miãu taí trong baìi thå (cáu 2, 3 sgk/103)
+ Yãu cáöu HS âoüc laûi 2 cáu âáöu
- Caính Âeìo Ngang âæåüc miãu taí åí thåìi âiãøm naìo trong ngaìy?
- Thåìi âiãøm naìy coï låüi thãú gç trong viãûc bäüc läü tám traûng cuía taïc giaí?
 GV: Âoï laì thåìi âiãøm daình cho sæû âoaìn tuû: moüi ngæåìi mau tråí vãö nhaì, chim bay vãö täø, khoïi bãúp buäøi chiãöu væång trãn caïc maïi nhaì gåüi sæû áúm cuïng, xum hoüp dãù laìm ngæåìi xa nhaì hoàûc khaïch di âæåìng nhåï nhaì, tuíi thán.
- Em haîy nãu cáu ca dao hoàûc cáu thå, baìi haït em biãút maì tám traûng nhán váût âæåüc bäüc läü åí thåìi âiãøm naìy.
1HS âoüc laûi 6 cáu thå (1 à6) 
- Caính Âeìo Ngang âæåüc miãu taí gäöm nhæîng chi tiãút naìo?.
+ Vãö khäng gian, thåìi gian, caính váût, ám thanh, cuäüc säúng con ngæåìi. 
- ÅÍ cáu thæï 2, tæì naìo âæåüc làûp laûi nhiãöu láön? 
- Âiãûp tæì “chen” vaì pheïp liãût kã (coí cáy,âaï, laï, hoa) trong cáu thå gåüi caính thiãn nhiãn nhæ thãú naìo?
GD môi trường: trãn nãön caính thiãn nhiãn hoang så áúy coï boïng daïng con ngæåìi vaì håi hæåïng cuäüc säúng cuía con ngæåìi.
+ Âoüc cáu 3, 4.
- Em coï nháûn xeït gç vãö caïch âàût cáu, duìng tæì åí âáy?
- Caïc tæì laïy gåüi cho em caím xuïc gç vãö caính váût vaì con ngæåìi?
GV giaíng læåït cáu 5,6: Tiãúng chim âa âa, chim cuäúc vàng vàóng laìm cho khäng gian caìng vàõng veí, hoang så hån.
- Em haîy nháûn xeït vãö caính tæåüng Âeìo Ngang qua sæû miãu taí cuía taïc giaí.
Hæåïng dáùn HS tçm hiãøu tám traûng cuía nhaì thå (khai thaïc cáu 5,6 sgk).
- Em haîy hçnh dung tám traûng cuía BHTQ khi qua Âeìo Ngang.
- Qua caïch nhçn, caïch taí caính váût em tháúy nhaì thå coï tám traûng thãú naìo?
- Em coï nhán xeït gç giæîa 2 tæì âáöu vaì cuäúi 2 cáu thå 5,6? 
Nhåï næåïc - quäúc quäúc.
Thæång nhaì - gia gia.
+ Giaíi thêch tãn 2 loaûi chim, kãø laûi têch Thuûc Âãú máút næåïc häön biãún thaình chim quäúc, kãu nhåï næåïc âãún nhoí maïu ra maì chãút.
- Theo em 2 cáu thå coï cho tháúy näùi niãöm gç cuía taïc giaí khäng? 
GV giaíng roî nhçn caính nuïi âeìo nhåï quaï khæï vaìng son cuía dán täüc, nhçn caính dán cæ thæa thåït maì nhåï tåïi gia âçnh. Näùi nhåï xeï ruäüt, dai dàóng triãön miãn nhæ tiãúng chim cuäúc, loìng thæång nhaì khäng biãút san xeí cuìng ai
Chäút laûi, ghi baíng.
Chuyãøn yï:
- Cáu thå naìo træûc tiãúp taí tçnh?
-Âoï laì tám traûng thãú naìo?
- Noïi âãún mäüt maính tçnh riãng giæîa caính tråìi, non, næåïc bao la åí Âeìo Ngang coï gç khaïc våïi caïch noïi mäüt maính tçnh riãng trong mäüt khäng gian cháût heûp?
- 1 Hs âoüc laûi 2 cáu âáöu cuía baìi thå
- Càn cæï “boïng xãú taì” xaïc âënh thåìi gian trong baìi thå laì buäøi chiãöu taì.
- Dãù khåi gåüi näùi niãöm caím xuïc cuía ngæåìi xa nhaì.
- Tçm trong säú baìi ca dao âaî hoüc: chiãöu chiãöu...chên chiãöu.
- HS phaït hiãûn: Caính váûy gäöm coï coí, cáy, hoa, laï, daîy nuïi, con säng, caïi chåü våïi máúy tuïp nhaì, coï tiãúng chim cuäúc vaì chim âa âa, coï vaìi chuï tiãöu phu.
- “chen’’ làûp laûi nhiãöu láön.
- Thiãn nhiãn ráûm raûp, âáöy sæïc säúng, coï veí hoang vu nhæng váùn âeûp.
1 HS âoüc laûi baìi thå.
- Suy nghé, khäng traí låìi.
- Caính váût buäön vaì loìng ngæåìi cuîng buäön.
- Nhåï næåïc, thæång nhaì.
- HS âoüc 2 cáu cuäúi.
- Cä âån táûn cuìng.
- Âäúi chiãúu, giaí âënh âãø coï cáu traí låìi: näùi cä âån caìng tàng
B-Đọc- hiểu văn bản :
I-Nội dung :
1-Bức tranh cảnh vật :
-Thời gian : Buổi chiều tà.
-Không gian: Trời, non, nước bao la, bát ngát.
- Cảnh vật : có cây, lá, hoa, tiếng chim kêu, nhà chợ bên sông hiện lên tiêu điều, hoang sơ.
2-Tâm trạng con người :
- Hoài cổ, nhớ nước thương nhà.
-Buồn, cô đơn.
II- Nghệ thuật : 
-Sử dụng thể thơ Đường luật thất ngôn bát cú 1 cách điêu luyện.
-Sử dụng biện pháp nghệ thật tả cảnh, ngụ tình.
-sáng tạo trong việc sử dụng từ láy, từ đồng âm khác nghĩa gợi hình gợi cảm.
-Sử dụng nghệ thuật đối hiệu quả trong việc tả cảnh, tả tình.
III-Ý nghĩa văn bản :
Bài thơ thể hiện tâm trạng cô đơn thầm lặng, nỗi niềm hoài cổ nhà thơ trước cảnh Đèo ngang.
Hoạt động 3 : 2’
C-Hướng dẫn tự học : 
-Học thuộc lòng bài thơ.
-Nhân xét về các cách bộc lộ cảm xúc của BHTQ trong bài thơ.
4-Củng cố : 2’
-Trình bày tâm trạng nhà thơ qua bài thơ ?
-Trình bày nghệ thuật, ý nghĩa VB QĐN ?
5-Dặn dò : 2’
- Học bài và thực hiện theo HDTH.
- Soạn bài  « Bạn đến chơi nhà » : Tìm hiểu tác giả, tác phẩm, phân tích bài thơ.
--------------------------------------------------------------------
TUẦN 8 TIẾT 30 NS:06/10/2011 
Văn bản : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
 ( Nguyễn Khuyến )
 I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
 - Hiểu được tình bạn đậm đà thắm thiết của tác giả Nguyễn Khuyến qua một bài thơ Nôm Đường luật thất ngôn bát cú.
 - Biết phân tích một bài thơ Nôm Đường Luật.
 II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG:
1. Kiến thức: 
 - Sơ giản về tác giả Nguyễn Khuyến.
 - Sự sáng tạo trong việc vận dụng thể thơ Đường luật, cách nói hàm ẩn sâu sắc, thâm thuý của 
Nguyễn Khuyễn trong bài thơ.
2. Kĩ năng: 
 - Nhận biết được thể loại văn bản.
 - Đọc - hiểu văn bản thơ Nôm viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.
 - Phân tích một bài thơ Nôm Đường luật
 III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định :	1’
2. Kiểm tra bài cũ :	5’
 ? Đọc thuộc lòng bài Qua đèo Ngang và cho biết vài nét về tác giả?
 ? Hãy nêu nhận xét của em về cảnh tượng đèo Ngang qua sự miêu tả của Bà Huyện Thanh Quan? Tâm trạng của Bà Huyện Thanh Quan khi qua đèo Ngang?
3. Bài mới :
	* GV giới thiệu bài:	1’
Hoaût âäüng cuía GV
Hoaût âäüng cuía HS
Ghi baíng
Hoaût âäüng 1: 7’
- Cho hs nghe văn bản (casset)
- Âoüc vaì hæåïng dáùn HS âoüc 3 láön baìi thå: Gioüng cháûm raîi, pha chuït dê doím.
- Yãu cáöu 2 Hs âoüc chuï thêch
- GV giåïi thiãûu taïc giaí
- Hæåïng dáùn chuï thêch 1à5 laì nhæîng baín cheïp khaïc cuía baìi thå. 
- Treo baíng phuû coï ghi baìi thå.
- Baìi “Baûn âãún chåi nhaì” thuäüc thãø thå gç? Vç sao em biãút?
Hs nghe
2 HS âoüc diãùn caím baìi thå.
2 HS âoüc chuï thêch
Phaït hiãûn, lê giaíi: 
- Thãø thå: Säú cáu, säú chæî, caïch hiãûp váön ( a, oa) pheïp âäúi åí cáu 3 -4, 5 - 6 
A. TÌM HIỂU CHUNG:
1. Tác giả: 
- Nguyễn Khuyến: ( 1835- 1909) quê ở Hà Nam.Là nhà thơ của làng cảnh Việt Nam.
- Đỗ đầu ba kì thi nên gọi là Tam Nguyên Yên Đổ.
2. Tác phẩm:
- Sáng tác ở giai đoạn ông cáo quan về ở ẩn.
- Thể thơ thất ngôn bát cú Đường Luật.
-Đề tài : tình bạn.
HOẠT ĐỘNG 2: 25’
- Yãu cáöu 1 HS âoüc laûi baìi thå.
- Em hiãøu cáu thå thæï nháút nhæ thãú naìo?
Gåüi yï: + Näüi dung cuía cáu thå noïi gç?
+ Thaïi âäü cuía taïc giaí thãú naìo?
Noïi cho HS biãút caïch, hæåïng phán têch so våïi bäú cuûc 4 pháön cuía mäüt baìi Âæåìng luáût.
- Theo näüi dung cuía cáu thæï nháút, âuïng ra Nguyãùn Khuyãún phaè tiãúp âaîi thãú naìo khi baûn âãún chåi nhaì?
- Nhæng hoaìn caính cuía Nguyãùn Khuyãún thç ra sao ta haîy âoüc 6 cáu tiãúp theo.
- Qua 6 cáu thå tiãúp theo thç hoaìn caính tiãúp baûn cuía Nguyãùn Khuyãún laûi laì thãú naìo? Em haîy chæïng minh nháûn xeït âoï bàòng caïc chi tiãút cuû thãø.
- Em hçnh dung gioüng âiãûu, thaïi âäü cuía nhaì thå nhæ thãú naìo khi noïi nhæîng âiãöu khäng coï naìy?
- Giaíng thãm: Nhaì thå nhæ cäú yï nháún maûnh vaìo tçnh huäúng naìy, duìng caïch noïi cæåìng âiãûu
Cæï theo caïch noïi cuía taïc giaí thç nhaì Nguyãùn Khuyãún khäng phaíi laì khäng coï thæïc àn âãø tiãúp khaïch maì laì do âuïng luïc khäng coï ngæåìi âãø lo làõng náúu næåïng, laûi khäng âuïng thåìi vuû, thåìi âiãøm nãn coï maì khäng coï.
Hæåïng dáùn HS tçm hiãøu vãö tçnh baûn cuía nhaì thå.
- Taïc giaí duûng yï gç khi cäú tçnh taûo tçnh huäúng âàûc biãût nhæ váûy?
- Cáu thå thæï 8 vaì riãng cuûm tæì “ta våïi ta” noïi lãn âiãöu gç?
- Cáu thå naìy coï vai troì khàóng âënh âiãöu gç vãö tçnh baûn cuía nhaì thå?
( Giaïo duûc HS quyï troüng tçnh baûn)
- Em haîy so saïnh cuûm tæì “ta våïi ta” trong baìi thå våïi cuûm tæì “ta våïi ta” trong baìi QÂN.
+ Cuîng âaûi tæì “ta våïi ta”
nhæng yï nghéa khaïc nhau.
 Dæåìng nhæ coï mäüt tiãúng cæåìi xoaì vaì räöi sau âoï ta tháúy caí 1 tçnh baûn vä cuìng quyï giaï “ta våïi ta” thãø hiãûn mäüt sæû âäöng nháút, troün veûn giæîa chuí våïi khaïch.
- Em haîy nháûn xeït chung vãö tçnh baûn cuía Nguyãùn Khuyãún trong baìi thå.
- Coìn kên âaïo bäüc läü chuït tæû haìo chán chênh vãö tçnh baûn áúy. Mäüt âäi baûn tri ám tri kyí.
- 1 HS âoüc laûi baìi thå
- Suy nghé, traí låìi:
Âaî láu räöi häm nay Baïc måïi âãún chåi. Taïc giaí mæìng råî, tháúy viãûc âoï tháût quyï hoaï.
- Suy nghé, càn cæï thæûc tãú cuäüc säúng âãø coï cáu traí låìi: Tiãúp âaîi baûn âaìng hoang mäüt bæîa cåm ræåüu âáöy âuí, coï vaìi moïn ngon toí loìng hiãúu khaïch.
- 1HS âoüc 6 cáu tiãúp theo.
- Nãu nháûn xeït: Khäng coï gç âãø tiãúp baûn, khäng coï treí åí nhaì âãø sai baío, khäng gáön chåü âãø mua sàõm, khäng quàng chaìi bàõt caï âæåüc vç ao häm nay sáu quaï, khäng bàõt âæåüc gaì vç væåìn quaï räüng laûi raìo thæa, khäng coï rau vç caíi chæía ra cáy, caì thç måïi nuû, báöu væìa ruûng räún, mæåïp laûi âæång ra hoa, caí tráöu cuîng khäng näút.
- Khäng coï váût cháút gç âãø âaùi baûn.
- Coï thãø phaïn âoaïn khaïc nhau: Bàn khoàn hoüàc noïi nhæ âuìa.
- Nhaì thå noïi nhiãöu âãún nhæîng caïi khäng coï âãø laìm näøi báût mäüt caïi coï tháût thiãng liãng, cao quyï, âoï chênh laì tçnh baûn cuía 2 ngæåìi.
- Khäng coï gç nhæng coï tçnh baûn, coï caïi cáön coï, coï “ta våïi ta” laì âuí räöi.
- Cáu 8 coï vai troì quyãút âënh trong viãûc bäüc läü tçnh caím cuía Nguyãùn Khuyãún våïi baûn mçnh: Khàóng âënh tçnh baûn gàõn boï keo sån, báút cháúp moüi âiãöu kiãûn.
- HS so saïnh ruït ra nháûn xeït.
+ “Ta våïi ta” trong baìi QÂN laì mäüt mçnh våïi chênh mçnh biãøu läü sáu sàõc vaì tháúm thêa näùi cä âån cuía taïc giaí.
+ “ta våïi ta” trong baìi thå naìy laì täi våïi baïc, laì chuïng ta våïi nhau, laì mäüt sæû gàõn boï
- Cáu thå cuäúi khàóng âënh mäüt tçnh baûn âáûm âaì, thàõm thiãút, khäng âiãöu kiãûn, do hiãøu nhau maì coï
B. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
I-Nội dung
1.Låìi chaìo âoïn baûn.
 Tæû nhiãn, chán tçnh, mæìng råî.
2. Hoaìn caính tiãúp baûn:
- Khäng coï gç âãø tiãúp baûn
-Caïch noïi hoïm hènh, cæåìng âiãûu.
- Tiãúp baûn khäng phaíi bàòng váût cháút
3. Tçnh baûn cuía nhaì thå.
- Cäú yï taûo tçnh huäúng âàûc biãût âãø laìm näøi báût tçnh baûn.
- Cáu thå cuäúi khàóng âënh mäüt tçnh baûn âáûm âaì, thàõm thiãút, khäng âiãöu kiãûn, do hiãøu nhau maì coï
II-Nghệ thuật:
- Sáng tạo nên tình huống khó xử khi bạn đến chơi nhà. Và cùng oà ra niềm vui đồng cảm.
- Lập ý bất ngờ.
- Vận dụng ngôn ngữ, thể loại điêu luyện.
III- Ý nghĩa văn bản:
-Bài thơ thể hiện quan niệm về tình bạn, quan niệm đó vẫn còn có ý nghĩa giá trị lớn trong cuộc sống con người ngày hôm nay.
Hoạt động 3: 2’
C. Hướng dẫn tự học:
- HTL bài thơ, tìm đọc thêm một số bài thơ khác viết về tình bạn của Nguyễn Khuyến và các tác giả khác.
- Nhận xét về ngôn ngữ và giọng điệu của bài Bạn đêbs chơi nhà.
4. Cuíng cäú: 2’ 
 - Nhàõc laûi caïch noïi hoïm hènh cuía nhaì thå?
5 Dàûn doì: 2’ 
- Học bài, thực hiện theo HDTH. 
- Chuáøn bë viết baìi TLV säú 2 ( 2 tiãút) taûi låïp: Xem lại bài luyện tập cách làm bài văn biểu cảm...
Tuần 8 Tiãút 31, 32: NS:06/10/2011 	 
VIÃÚT BAÌI TÁÛP LAÌM VÀN SÄÚ 2 - VÀN BIÃØU CAÍM 
I.Mức độ cần đạt
HS viãút âæåüc baìi vàn biãøu caím vãö thiãn nhiãn, thæûc váût, thãø hiãûn tçnh caím yãu thæång cáy cäúi theo truyãön thäúng cuía nhán dán ta.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG:
1. Kiến thức: 
Ôn tập kiến thức của phân môn Tập làm văn.
2. Kĩ năng: 
Rèn luyện kĩ năng làm văn cho HS.
 III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1.ÄØn âënh: 1’
2.Kiãøm tra baìi cuî: /
3.Tiến hành: 86
- Gv cheïp âãö lãn baíng: Loaìi cáy em yãu và yêu cầu hs làm bài.
- Hs làm bài
- GV theo doîi hs làm bài và giải đáp thắc mắc (nếu có) trong phạm vi nhất định.
Yãu cáöu: 
Hçnh thæïc: Bäú cuûc 3 pháön roî raìng, diãùn âaût maûch laûc, liãn kãút chàût cheî, chæî viãút saûch seî.
Näüi dung: HS phaíi choün mäüt loaìi cáy maì mçnh thæûc sæû yãu mãún, thãø hiãûn sæû hiãøu biãút vãö noï, nãu âæåüc tçnh caím cuía mçnh âäúi våïi cáy, lê do maì mçnh yãu cáy. Baìi vàn phaíi miãu taí chi tiãút vãö cáy, tçnh ngæåìi âäúi våïi cáy vaì tçnh caím biãøu hiãûn phaíi chán thaình.
Biãøu âiãøm:
 Âiãøm 9-10: Baìi laìm täút, âaût caïc yãu cáöu trãn. Vàn hay, coï caím xuïc, viãút tæû nhiãn.
 Âiãøm 7-8: Baìi khaï. Xaïc âënh âuïng yãu cáöu cuía âãö, hiãøu caïch laìm baìi biãøu caím. Diãùn âaût khaï, coï vaìi ba cáu coìn daìi hoàûc chæa sinh âäüng. Khäng quaï 2 läùi chênh taí.
 Âiãøm 5- 6: Baìi laìm trung bçnh.Chæa nàõm væîng caïch viãút nãn caím xuïc coï nhæng chæa âæåüc diãùn âaût sinh âäüng tæû nhiãn, hiãøu biãút khäng nhiãöu vãö cáy cäúi.
 Âiãøm 3- 4: Baìi laìm sa vaìo miãu taí, chæa nãu âæåüc caím xuïc ( duì træûc tiãúp hay giaïn tiãúp), màõc nhiãöu läùi chênh taí hoàûc diãùn âaût.
 Âiãøm 1- 2: Baìi yãúu, så saìi hoàûc khäng âuïng kiãøu baìi. Boí giáúy tràõng.
4.Thu bài: 1’
5. Dàûn doì: 2’
 - Soaûn baìi “Chữa lỗi quan hệ từ”: Làm các bài tập để nhận biết các lỗi thường gặp khi sử dụng quan hệ từ.