Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 8 - Tuần 11 - Tiết 43 : Câu ghép

Ngày soạn: 14/ 11/ 2006
Tuần: 11 
Tiết: 43
tiếng Việt:
CÂU GHÉP
a. Mục tiêu.
 	Giúp h/s: 
 	- Nắm được các đặc điểm của câu ghép.
 - Nắm được hai cách nối các vế trong câu ghép.
b. Chuẩn bị.
 	- GV: Giáo án, SGK.
 	- HS: Trả lời các câu hỏi mục I và II.
 c. Lên lớp.
I. Ổn định tổ chức.
II. Kiểm tra bài cũ. 5’
 	- HS1 : Nói giảm nói tránh là gì? Cho ví dụ?
 	- HS2: Câu nào sau đây sử dụng biện pháp nói giảm nói tránh?
 	A. Thôi để mẹ cầm cũng được (Thanh Tịnh).
 	B. Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu. (Nguyên Hồng)
 	C. Bác trai đã khá rồi chứ? (Ngô Tất Tố)
 	D. Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt. (Nam Cao) 
III. Bài mới.
 	1. Giới thiệu bài. 1’
 	Ở bậc tiểu học các em đã được làm quen với câu ghép. Vậy câu ghép là gì? Có cấu tạo ra sao? Bài học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu.
 	2. Tiến trình bài dạy. 34’
Thời
gian
Hoạt động GV
Hoạt động HS
ND cần đạt
10’
Hoạt động 1: Hướng dẫn h/s tìm hiểu đặc điểm của câu ghép.
- GV gọi h/s đọc VD.
? Tìm các cụm C-V trong những câu in đậm. Phân tích cấu tạo?
- Hs đọc VD.
I. Đặc điểm của câu ghép.
1. Ví dụ.
 - Tôi / quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy / nảy nở trong lòng tôi 
 	C1 V1 C2 V2
 	 Bổ ngữ ĐT
như mấy cành hoa tươi / mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. 
 C3 V3
 	Sơ đồ : ĐT ĐT
 	c1 v1 
 	c2 v2 c3 v3
 	- Buổi sáng hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi/dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. 
 C V
 - Cảnh vật chung quanh tôi /đều thay đổi, vì chính lòng tôi /đang có sự thay đổi lớn: 
 C1 V1 C2 V2 
 Hôm nay tôi/ đi học. 
 C3 V3
? Trình bày kết quả phân tích vào giấy theo mẫu? (Gv ghi mẫu lên bảng).
? Trong ba câu trên câu nào là câu đơn, câu ghép?
? Qua phân tích VD em hiểu câu ghép là gì?
- Gọi h/s đọc ghi nhớ.
- Câu có 1 cụm C-V: '' Buổi mai hôm ấy'' ....
- Cụm C-V nhỏ trong cụm C-V lớn: ''Tôi quên thế nào được''.
- Cụm C-V không bao chứa nhau : '' Cảnh vật chung quanh tôi '' 
- Câu 1: Câu phức.
- Câu 2: Câu đơn.
- Câu 3: Câu ghép.
- Hs rút ra từ ghi nhớ. 
- Hs đọc ghi nhớ.
2. Ghi nhớ/ SGK 112.
10’
Hoạt động 2: Tìm hiểu cách nối các vế câu.
? Tìm thêm các câu ghép trong đoạn trích trên?
? Trong mỗi câu ghép trên, các vế được nối với nhau bằng cách nào?
BT: Cho biết các câu ghép sau được nối với nhau bằng cách nào?
1. Trời nổi gió rồi một cơn mưa ập đến.
2. Mẹ tôi cầm nón vẫy tôi, vài giây sau, tôi đuổi kịp.
3. Khi hai người lên gác thì Giônxi đang ngủ.
? Có mấy cách nối các vế trong câu ghép?
1. Hàng năm cứ vào cuối thu.... lòng tôi / lại nao nức 
 c1 v1
những kỉ niệm/ mơn man 
 c2 v2
của buổi tựu trường.
2. Những ý tưởng ấy/ tôi 
 c1 v1
chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi/ không biết ghi và 
 c2 v2
ngày nay tôi/ không nhớ hết 
 c3 v3
- Câu 3: vì 
Câu 4: nhưng 
1. Quan hệ từ nối: ''rồi''.
2. Dấu phẩy.
3. Khi.... thì.
- Hs tự rút ra từ ghi nhớ .
II. Cách nối các vế câu.
*Ghi nhớ / 112
11’
Hoạt động 3: Hướng dẫn h/s luyện tập.
- Đọc yêu cầu bài tập 1.
Hình thức: chia nhóm. (5’)
- Mỗi nhóm làm một phần.
? Đặt và chuyển câu ghép .
Các nhóm thảo luận làm bài
a. U van Dần, u lạy Dần!
Chị con có đi, u mới có tiền ... chứ (nối bằng dấu phẩy).
- Sáng nay người ta đánh trói thầy Dần như thế ....không? (dấu phẩy).
- Nếu Dần không buông ...nữa đấy. (dấu phẩy).
b. Cô tôi chưa ... ra tiếng (dấu phẩy).
- Giá những hủ tục .... mới thôi (dấu phẩy).
c. Tôi lại im lặng ... cay cay (nối bằng dấu hai chấm).
d. Hắn làm nghề ăn trộm ... quá (nối bằng quan hệ từ ''bởi vì '').
III. Luyện tập 
Bài 1:
Bài 2,3
 	a. Vì trời Mưa to nên đường rất trơn. 
 	=> Trời mưa to nên đường rất trơn.
 => Đường rất trơn vì trời mưa to.
 	b. Nếu Nam chăm học thì nó sẽ thi đỗ. 
 	=> Nam chăm học thì nó sẽ thi đỗ. 
 	c. Tuy nhà khá xa nhưng Lan vẫn đi học đúng giờ.
 	=> 
 	d. Không những Vân học giỏi mà còn khéo tay. 
	=>
 	Bài 4: 
 	 	- Nó vừa được điểm khá đã huyênh hoang.
 	 	- Nó lấy cái gì ở đâu là cất vào đấy rất nghiêm chỉnh.
IV. Củng cố và hướng dẫn về nhà.
	1. Củng cố: 3’
	- Thế nào là câu ghép? Cho ví dụ?
	- Có các cách nối câu ghép? Cho ví dụ về cặp quan hệ sóng đôi?
	2. Dặn dò: 2’
 	- Học thuộc ghi nhớ.
 	- Làm các bài tập còn lại.
 	- Tìm hiểu tiếp: ''Câu ghép''.