Giáo án môn Ngữ văn lớp 7 - Tuần 17

Tuần 17: Tiết 65-66-67-68
Ngµy so¹n 	
Ngµy d¹y: 	 
Tiết 65 – Tiếng Việt: LuyÖn tËp sö dông tõ
I. Mục tiêu.
1. Kiến thức: 
- Kiến thức về âm, chính tả, ngữ pháp, đặc điểm ý nghĩa của tùư. 
- Chuẩn mức sử dụng từ. Một số lỗi dùng từ thường gặp và cách chữa.
2. Kĩ năng: Vận dụng các kiến thức đã học về từ để lựa chọn, sử dụng từ đúng chuẩn mực.
3. GDHS: Bồi dưỡng năng lực và hứng thú cho việc học TV.
II. Chuẩn bị.
1. Phương tiện:
GV: Giáo án, Sgk, Sgn, 
HS: Soạn bài trả lời theo yêu cầu SGK 
2. Phương pháp: Vấn đáp, thực hành
III. Tiến trình lên lớp.
1. Ổn định.(1’) 
Ktss + vệ sinh lớp: Lớp 7a1.........................7a2..........................7a3..........................
2. Kiểm tra bài cũ: (5’)Kiểm tra sự chuẩn bị của hs.
3. Bài mới:
a. Giới thiệu bài: Gv dẫn từ bãi cũ vào bài mới: Chuẩn mực sử dụng từ giúp chúng ta định hướng và sử dụng từ đúng khi nói, khi viết, nâng cao kỹ năng sử dụng từ. Tiết học hôm nay, các em sẽ vận dụng các kiến thức đã học để tự đánh giá, tự rút kinh nghiệm qua các bài làm của chính mình để có thể sử dụng thật chính xác ngôn ngữ của từ Tiếng Việt.
b. Hoạt động: 34’
Hoạt đông 1 :	 
*Gv ôn tập về phân loại từ:
+Từ loại: danh từ, tính từ, động từ, số từ, phó từ, chỉ từ, lượng từ, đại từ, quan hệ từ.
+Cấu tạo từ: từ đơn, từ phức, từ láy, từ ghép, thành ngữ.
+Nguồn gốc: từ thuần Việt, từ vay mượn.
+Quan hệ so sánh, ý nghĩa: từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa, từ đồng âm.
+Các biện pháp tu từ: so sánh, ẩn dụ, hoán dụ, nhân hóa, điệp ngữ, chơi chữ. 
Giáo viên yêu cầu Hs nhắc lại những kiến thức đã học ở tiết trước: chuẩn mực sử dụng từ ?
- Có 5 chuẩn mực sử dụng từ :	+ Đúng âm, đúng chính tả.
	+ Đúng nghĩa
	+ Đúng sắc thái biểu cảm, hợp tình huống giao tiếp.
	+ Đúng tính chất ngữ pháp của từ
	+ Không lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt.
- Hãy lấy các bài tập làm văn đã viết, ghi lại các từ sử dụng sai về âm và về chính tả:
( gọi 2 học sinh lên bảng sửa bài làm của mình )
Từ dùng sai âm, sai chính tả
Cách sửa
Tre trở, quốc sỉ, công việt, lên người, khoảng khắc, 
Che chở, quốc sĩ, công việc, nên người, khoảnh khắc, 
Hoạt động 2 :	Chia lớp thành 4 nhóm, cho các em trao đổi bài tập làm văn với nhau rồi yêu cầu các em đọc bài làm của mình. Sau đó cho các em thảo luận, cử đại diện lên sửa bài và nhận xét về các lỗi dùng từ.	 Nhóm 1 :	Lỗi dùng từ không đúng nghĩa.
	Nhóm 2 :	Lỗi dùng từ không đúng tính chất ngữ pháp	.
	Nhóm 3 :	Lỗi không đúng sắc thái biểu cảm
	Nhóm 4 : 	Lỗi không phù hợp với tình huống giao tiếp.
* Giáo viên nhận xét, góp ý và cho điểm.
GDHS ý thức học tập tốt.
4. Cuûng coá:3’
- Chơi trò chơi ngôn ngữ (Trình bày trên sơ đồ tư duy): phát triểu vốn từ theo chủ đề: Chủ đề ngày 27/7.
- Tìm những từ liên quan đến chủ đề này:Thương binh, liệt sỹ, anh hùng, dũng cảm, cảm tử, hy sinh.
- Chọn 1 từ rồi tách riêng 2 yếu tố.
Gọi HS chia làm 2 đội lên viết những từ phức mới.
 Binh:
 Th­¬ng: 
yªu	 binh lÝnh
mÕn	 binh lùc	
xãt	 binh chñng
 	 binh nghiÖp
 - Trong vieát vaên em thöôøng maéc loãi naøo khi söû duïng töø (HS khá giỏi)
 5. Daën dß: 1’ 
- Đặt câu với mỗi từ trên.
- Chuaån bò: Chương trình địa phương( tiếng Việt)
Ngày soạn:	
Ngày dạy:	
Tiết 66: Tiếng Việt:
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG (PHẦN TIẾNG VIỆT)
I . Mục đích yêu cầu :
Kiến thức: Khắc phục được một số lỗi chính tả do ảnh hưởng của cách phát âm địa phương
Kĩ năng: rèn kĩ năng phát hiện và sửa lỗi chính tả do ảnh hưởng của cách phát âm từ điạ phương.
Thái độ: GDHS từ địa phương phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.
II. Chuẩn bị
1. Phương tiện dạy học
Giáo án, tài liệu tham khảo.
Hs: soạn bài, Sgk, sưu tầm từ địa phương
2. Phương pháp:Đàm thoại , diễn giảng, phân tích, quy nạp, trực quan, 
III . Tiến trình lên lớp 
1. Ổn định lớp : 1 phút
Ktss và vệ sinh lớp: 7a1	7a2	7a3	
2. Kiểm tra bài cũ(5 phút) Kiểm tra sự chuẩn bị của Hs. 
 3. Giới thiệu bài mới
a. Giới thiệu bài: 1 phút
Gv nhận xét bài cũ, dẫn lời vào bài.
b. Hoạt động: 34’
I. Nội dung
1. Đối với các tỉnh miền Bắc
Viết đúng phụ âm đầu:
Tr / ch , s / x , r / d / gi , l / n
Tr / ch	 VD :	đi học chễ giờàtrễ
S / x	VD : 	hoa xen, đi học xớmàsen; sớm
R / d / gi	 VD : 	đôi répàdép
G / l /n	 VD : 	nời lói, nời nóiàlời
2. Đối với các tỉnh miền Trung, miền Nam.
a. Viết đúng các tiếng có phụ âm cuối : c / t , n / ng. 
VD :	Tuột dốcàTuộc dốc ; Bánh mứtàbánh mức
Cây bàngàcây bàn ; Cái bàn	àcái bàng
b. Viết đúng các tiếng có dấu thanh dễ mắc lỗi : ( dấu hỏi / dấu ngã.)
c. Viết đúng các tiếng có nguyên âm : i / iê , o / ô
VD :	bún riêu àbún riu;	hủ tiếu	à hủ tíu
d. Viết đúng các tiếng có các phụ âm đầu : v / d 
VD : v / d (Nam Bộ): vậy - dậy,	về - dề 
GDHS từ địa phương phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.
II. Luyện tập 
1. Viết đoạn văn, thơ khoảng 100 chữ.
	2. Làm các bài tập chính tả.
_ Điền s hoặc x 
 Xử lí, sử dụng, giả xử, xét xử, 
_ Điền dấu hỏi hoặc dấu ngã .
 Tiểu sử , tiểu trừ , tiểu thuyết , tuần tiễu.
_ Điền một tiếng, một từ chứa âm vần
+ Chọn tiếng thích hợp
 Chung sức , trung thành , thủy chung , trung đại.
+ Điềm mãnh / mảng
 Mỏng mãnh , dũng mảnh , mãnh liệt , mảnh trăng
b .Tìm từ theo yêu cầu.
_ Tìm tên các họat động , trạng thái , đặc đểm , tính chất.
 + Tìm tên các loài vật , cá bắt đầu bằng: tr / ch
Ch : cá chép , cá chẽm , cá chích ., cá chim
Tr : cá trắm ,cá trắng , cá trĩ , cá lưỡi trâu.
_ Tìm tên các họat động , trạng thái chứa tiếng có thanh hỏi , thanh ngã.
 + Nghỉ ngơi , vui vẻ
 + Buồn bã
_ Tìm từ hoặc cụm từ dưa theo nghĩa và đặc điểm ngữ âm cho sẵn .
 + Tìm những trường hợp bằng r / d /gi
Không thật : rì rào
Tàn ác vô nhân đạo : dã man
Cử chỉ ánh mắt làm dấu hiệu : 
_ Đặt câu để phân biệt chứa những tiếng dễ lẫn
 4 Củng cố : 3 phút
 Viết đoạn văn ngắn (5-7 câu), chủ đề về quê hương. (thời gian 2’)
Gv chọn 1-2 bài đọc trước lớpàHs nhận xét, rút ra lỗi dùng từ đặt câu, lỗi chính tả.
Liên hệ - Tích hợp: Viết bài Tlv, viết văn.
 5. Dặn dò:1 phút
 Học thuộc bài cũ ,đọc soạn: Ôn tập tác phẩm trữ tình.
 Ngµy so¹n:..............................
Ngµy d¹y :............................... 
 TiÕt 67 - 68 ¤n tËp t¸c phÈm tr÷ t×nh
I.Môc tiªu.
1. KiÕn thøc : 
Gióp HS: B­íc ®Çu n¾m ®­îc kh¸i niÖm tr÷ t×nh vµ mét sè ®Æc ®iÓm nghÖ thuËt phæ biÕn cña t¸c 	phÈm tr÷ t×nh, th¬ tr÷ t×nh.
2.KÜ n¨ng : Cñng cè kiÕn thøc c¬ b¶n vµ duyÖt l¹i mét sè kü n¨ng ®¬n gi¶n ®· ®­îc cung cÊp vµ rÌn luyÖn, 	trong ®ã ®Æc biÖt l­u ý c¸ch tiÕp cËn 1 t¸c phÈm tr÷ t×nh.
3. GDHS qua tõng bµi.
II. ChuÈn bÞ.
GV: Gi¸o ¸n. b¶ng phô.
HS : So¹n bµi tr¶ lêi theo yªu cÇu SGK 
III. TiÕn tr×nh lªn líp.
1. æn ®Þnh lớp:
Ktss + Vệ sinh lớp: 7a1	7a2	7a3	
2. KiÓm tra bài cũ: Sù chuÈn bÞ ë nhµ cña häc sinh.
3. Bµi míi:	
a.Giới thiệu bài: Chiếu một số hình ảnh tranhà Hs phát hiện nhan đề các bài họcàDẫn lời vào bài.
b.Hoạt động : 1’
Hoaït ñoäng cuûa Gv
Hoaït ñoäng cuûa Hs
Noäi dung
Ho¹t ®éng1. Saép xeáp laïi cho khôùp teân taùc phaåm, TG, thÓ th¬ vôùi noäi dung tö töôûng tình caûm bieåu hieän.
- Giaùo vieân chiếu bảng phụ ghi néi dung, t­ t­ëng, t×nh c¶m.
- Y/C HS lÇn l­ît lªn b¶ng g¾n tªn t¸c phÈm cïng víi t¸c gi¶ khíp víi néi dung, t­ t­ëng, t×nh c¶m ®· ghi trong b¶ng phô.
- Gv nhận xét, sửa chữa.
- Quan s¸t b¶ng phô
- Lªn b¶ng g¾n c¸c thÎ
- Quan s¸t - l¾ng nghe.
1. Saép xeáp laïi cho khôùp teân taùc phaåm, TG, thÓ th¬ vôùi noäi dung tö töôûng tình caûm bieåu hieän.
T¸c phÈm - t¸c gi¶
ThÓ th¬
Néi dung, t­ t­ëng, t×nh c¶m
Bµi ca nhµ..ph¸( §ỗPhñ)
Cæ thÓ
Tinh thÇn nh©n ®¹o, lßng vÞ tha cao c¶
Qua §Ìo Ngang (Bµ HuyÖn Thanh Quan)
ThÊt ng«n b¸t có §L.
Nỗi nhí th­¬ng qu¸ khø ®i ®«i víi nỗi buån ®¬n lÎ thÇm lÆng gi÷a nói ®Ìo hoang s¬.
Håi h­¬ng ngÉu th­ – (H¹ Tri Ch­¬ng)
 ThÊt ng«n tø tuyÖt
T×nh c¶m quª h­¬ng ch©n thµnh pha chót xãt xa, ngËm ngïi lóc míi trë vÒ quª.
Sèng nói n­íc Nam
ThÊt ng«n tø tuyÖt
ý thøc ®éc lËp tù chñ vµ quyÕt t©m tiªu diÖt ®Þch
TiÕng gµ tr­a 
(Xu©n Quúnh)
5 ch÷
T×nh c¶m gia ®×nh, quª h­¬ng qua nh÷ng kû niÖm ®Ñp cña tuæi th¬.
Bµi ca C«n S¬n (NguyÔn Tr·i)
Lôc b¸t
Nh©n c¸ch thanh cao vµ sù giao hoµ tuyÖt ®èi víi thiªn nhiªn.
TÜnh d¹ tø (Lý B¹ch)
Ngò ng«n tø tuyÖt
T×nh c¶m quª h­¬ng s©u l¾ng trong kho¶nh kh¾c ®ªm v¾ng.
C¶nh khuya, R»m th¸ng giªng (HCM)
Tø tuyÖt
T×nh yªu thiªn nhiªn, lßng yªu n­íc s©u nÆng, phong th¸i ung dung l¹c quan.
Sau phót chia ly
Song thÊt lôc b¸t
Nỗi c« ®¬n sÇu muén cña ng­êi phô n÷ cã chång ®i chiÕn trËn.
Ho¹t ®éng 2: HS lµm BT4,5.
Nh÷ng ý kiÕn kh«ng chÝnh x¸c: a, e,i,k.
BT5: a..tËp thÓ.truyÒn miÖng.
 b..Lôc b¸t.
 c Mét sè thñ ph¸p nghÖ thuËt th­êng gÆp trong ca dao tr÷ t×nh: So s¸nh, Èn dô, nh©n ho¸, ®iÖp ng÷, c­êng 	®iÖu, ch¬i ch÷.
* HÕt tiÕt 1 
Hoaït ñoäng 3
- Cho hoïc sinh ñoïc caâu thô cuûa Nguyeãn Traõi.
- Em hieåu gì veà noäi dung cuûa c¸c caâu thô trªn?
+ Néi dung c©u 1?
+ Néi dung c©u 2?
- Em coù caûm nhaän gì veà hai caâu thô naøy
GV : NÐt cao ®Ñp trong t­ t­ëng NguyÔn Tr·i: Lo n­íc th­¬ng d©n, kh«ng chØ lµ nỗi lo th­¬ng trùc mµ cßn lµ nỗi lo duy nhÊt cña nhµ th¬.
- Hình thöùc theå hieän noãi buoàn vaø söï lo nghó ñoù nhö theá naøo? 
THVB: C«n S¬n ca.
GDHS lßng yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc.
- §äc c©u th¬
- Noãi buoàn lo nöôùc thöông daân luoân thöôøng tröïc trong con ngöôøi taùc giaû. 
- Ph¸t hiÖn tr¶lêi
* Luyeän taäp. 
1. Tìm nhöõng caâu thô cuûa Nguyeãn Traõi.
* Néi dung tr÷ t×nh.
C1 : C¶m xóc lo buån, ngñ kh«ng yªn khi ®ªm l¹nh bu«ng xuèng.
C2 : Sù nhiÖt huyÕt cña m×nh m¹nh mÏ nh­ n­íc thuû triÒu lªn xuèng ë biÓn §«ng.
-> T©m sù u hoµi vµ sù kh¸t khao c¶ Tg muèn ®uîc gióp d©n, cøu n­íc.
- Duøng loái bieåu caûm tröïc tieáp vaø thoâng qua phöông thöùc töï söï, mieâu taû pheùp aån duï.
BT2 : So s¸nh t×nh huèng thÓ hiÖn t×nh yªu quª h­¬ng vµ c¸ch thÓ hiÖn t×nh c¶m ®ã qua 2 bµi th¬ “C¶m 	nghÜ 	trong ®ªm thanh tÜnh." "NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª."
C¶m nghÜ trong ®ªm thanh tÜnh
NgÉu nhiªn viÕt h©n buæi míi vÒ quª
- T×nh c¶m quª h­¬ng ®­îc biÓu hiÖn lóc xa quª.
- T×nh c¶m ®­îc biÓu hiÖn lóc míi ®Æt ch©n vÒ quª.
- BiÓu hiÖn trùc tiÕp
- BiÓu hiÖn gi¸n tiÕp
- ThÓ hiÖn mét c¸ch nhÑ nhµng, s©u l¾ng
- §­îm mµu s¾c hãm hØnh mµ ngËm ngïi
BT3: So s¸nh bµi "§ªm ®ỗ thuyÒn ë Phong KiÒu" víi bµi "R»m th¸ng giªng" vÒ 2 vÊn ®Ò: C¶nh vËt ®­îc 	miªu t¶ vµ t×nh c¶m ®­îc thÓ hiÖn.
* Gièng nhau: Cïng chän thêi gian nghÖ thuËt: §ªm khuya 
Sù vËt:Tr¨ng, thuyÒn, dßng s«ng.
* Kh¸c nhau: + Mµu s¾c : - Mét yªn tÜnh vµ ch×m trong u tèi, buån.
	 - Mét sèng ®éng, c¶nh huyÒn ¶o, trong s¸ng, t­¬i vui.
* Chñ thÓ tr÷ t×nh: - Mét bªn lµ kÎ l÷ kh¸ch thao thøc kh«ng ngñ. V× nỗi buån xa xø.
- Mét bªn lµ ng­êi chiÕn sü võa hoµn thµnh mét c«ng viÖc träng ®¹i ®èi víi sù nghiÖp CM.
® Dï c¶nh vËt, t×nh c¶m ®­îc thÓ hiÖn qua 2 bµi kh¸c nhau song mèi quan hÖ gi÷a c¶nh vµ t×nh ®Òu hoµ quyÖn.
BT4 : - §äc l¹i bµi tuú bót: Mét thø qïa cña lóa non: Cèm.
 Sµi Gßn t«i yªu
 Mïa xu©n cña t«i.
Chän c©u tr¶ lêi ®óng.
1. Tuú bót cã nh©n vËt vµ cèt truyÖn.
2. Tuú bót kh«ng cã cèt truyÖn vµ cã thÓ kh«ng cã nh©n vËt.
3. Tuú bót sö dông nhiÒu ph­¬ng thøc ( tù sù, miªu t¶ biÓu c¶m thuyÕt minh, lËp luËn) nh­ng biÓu c¶m lµ 	ph­¬ng thøc chó yÕu.
4. Tuú bót cã nh÷ng yÕu tè gÇn víi tù sù nh­ng chñ yÕu thuéc lo¹i tr÷ t×nh.
4. Cñng cè: 3’ 
- Cho hoïc sinh trình bày sơ đồ bài học theo 4 nhóm(mỗi nhóm một nội dung tác phẩm)
*Nhóm 1: Thơ thất ngôn bát cú
*Nhóm 2: Thơ thất ngôn tứ tuyệt
*Nhóm 3: Thơ lục bát và song thất lục bát
*Nhóm 4: Tùy bút
à Gv nhận xét, sửa chữa, trực quan sơ đồ theo mẫu.
Tích hợp tiếng Việt: Học theo bản đồ tư duy.
5.DÆn dß: 
- Ôn taäp veà caùc taùc phaåm tröõ tình. 
- Soaïn : OÂn taäp tieáng Vieät: 4 nhóm trình bày theo sơ đồ Sgk và thuyết trình từng phần.
Nhóm 1: Từ phức (câu 1)
Nhóm 2: Đại từ (câu 1)
Nhóm 3: So sánh Quan hệ từ và từ loại Dt, Đt, Tt (câu 2)
Nhóm 4: Giải thích nghĩa từ Hán Việt (câu 3)
*Rút kinh nghiệm:
Lý Tự Trọng, ngày 3/12/2011
Kí duyệt của tổ chuyên môn
TT : Nguyễn Thị Hạnh