Giáo án Ngữ văn 7 tiết 79: Đặc điểm của văn bản nghị luận

NS: Tiêt 79: ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BẢN NGHỊ LUẬN
ND:
A. Mục tiêu: Giúp HS:
 KT: Nhận biết rõ đặc điểm của văn bản nghị luận với các yếu tố luận điểm, luận cứ, lập luận. gắn bó mật thiết với nhau.
 KN:- Biết xác định luận điểm , luận cứ và lập luận trong một văn bản nghị luận..
 - Bước đầu biết xác định luận điểm , xây dựng hệ thống luận điểm, luận cứ,lập luận cho một đề bài cụ thể.
 TĐ: (GD KNS)Ý thức học tập nghiêm túc, lựa chọn cách lập luận, tìm dẫn chứng tạo ra hiệu quả giao tiếp bằng VB nghị luận.
B. Chuẩn bị: GV: bài soạn
 HS: bài soạn
C. Kiểm tra bài cũ: Thế nào là văn nghị luận? 
 Trình bày 1 đoạn văn NL mà em đã sưu tầm được theo yêu cầu của bt3.
 Giải thích vì sao em cho đoạn văn đó là văn NL?
D.Tiến trình dạy học: 
Nội dung
I. Luận điểm, luận cứ, lập luận:
1/Bài tập tìm hiểu:
 VB: “Chống nạn thất học”.
a/ Luận điểm:
Chống nạn thất học
b/ Luận cứ:
-Lí lẽ
-Dẫn chứng: + Người biết pn càng cần phải học.
c/ Lập luận:
- Nêu lí do vì sao phải chống nạn thất học
- Chống nạn thất học để làm gì?
- Chống nạn thất học bằng cách nào?
2.Bài học: (Ghi nhớ SGK/19)
II. Luyện tập:
Tìm hiểu VB: “Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội”
- Luận điểm: Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội
- Luận cứ:
+ Hút thuốc lá...bừa bài.
+ Vứt rác bừa bãi...ùn lên.
+ Vứt vỏ chuối, mảnh vỡ thủy tinh...
- Lập luận: 
+ Giới thiệu thói quen tốt, xấu.
+ Trình bày những thói quen xấu cần loại bỏ với thái độ phê phán.
+ Đề xuất hướng phấn đấu xd thói quen tốt.
Hoạt động của GV:
 HĐ1: Tìm hiểu luận điểm.
- Đọc lại vb...Em hãy cho biết luận điểm chính của bài viết này là gì? 
? Luận điểm đó được nêu ra dưới dạng nào và được cụ thể hoá thành những câu văn như thế nào?
- Giảng: Luận điểm được nêu ra dưới hình thức câu khẳng định hoặc phủ định, được điễn đạt sáng tỏ dễ hiểu.
 ? Luận điểm đóng vai trò gì trong bài văn nghị luận? Muốn có sức thuyết phục thì luận điểm phải đạt yêu cầu gì?( Lđ giữ vai trò là linh hồn của bài viết, thống nhất nhu cầu thực tế)
? Qua tìm hiểu, cho biết thế nào là luận điểm trong văn nghị luận?(Là ý kiến thể hiện tư tưởng quan điểm của bài văn nghị luận.)
- Khái quát, kết luận -> 1,2 ghi nhớ.
HĐ2: Tìm hiểu luận cứ.
- Luận cứ là gì? (Là những lí lẽ, dẫn chứng làm cơ sở cho luận điểm)
- Em hãy chỉ ra những lí lẽ và dẫn chứng trong VB “Chống nạn thất học”( Căn cứ vào đâu mà đề ra nhiệm vụ chống nạn thất học?)
 - Muốn chống nạn thất họcthì phải làm thế nào?
- Cho biết những luận cứ ấy đóng vai trò gì?
 * Luận cứ đã làm cho tư tưởng bài viết có sức thuyết phục. Mọi người thấy việc chống nạn thất học là cần thiết và đó là việc có thể làm được.
? Vậy muốn có sức thuyết phục thì luận cứ phải đạt yêu cầu gì?
- Khái quát , kết luận (3).
HĐ3: Tìm hiểu lập luận.
 - Em hãy chỉ ra trình tự lập luận của VB “Chống nạn thất học”. 
- Nhận xét.
? Cho biết lập luận như vậy tuân theo thứ tự nào và có ưu điểm gì?
- Khái quát: Lập luận trong bài chặt chẽ, rõ ràng, hợp lí làm ta hiểu trọn vẹn luận điểm.
? Qua tìm hiểu bài tập, hãy trình bày sự hiểu biết của em về lập luận trong bài văn nghị luận?
- Nhận xét, kết luận.
- Yêu cầu HS đọc ghi nhớ
HĐ4: Luyện tập, củng cố.
- Hướng dẫn HS luyện tập SGK/19.
 Yêu cầu: Hãy xác định: - Luận điểm,
 - Luận cứ 
 - Cách lập luận của VB
- Hãy nhận xét về sức thuyết phục của bài văn.
* Nhận xét, củng cố, khắc sâu kiến thức.
Hoạt động của HS
ĐọcVB:“Chống nạn thất học”
XĐ luận điểm Chống nạn thất học
+ Một trong là nâng cao dân trí.
+ Mọi người...chữ Quốc ngữ.
Nhận xét
Nêu vai trò và yêu cầu của Lđ rút ra kt ghi nhớ ý1,2
- Xác định luận cứ trong vb
- chỉ ra những lí lẽ..
- Nêu yêu cầu của luận cứ..
 Chỉ ra trình tự lập luận của vb
Nhận xét, bổ sung.
Rút ra kết luận ..
Đọc ghi nhớ
Trao đổi theo nhóm, trình bày...
Đọc VB” Cần tạo ra...”
Thực hiện theo nhóm, chỉ ra luận điểm, luận cứ
Nhận xét, bổ sung
E. Hướng dẫn tự học:
1.Bài vừa học: Nhớ được: các đặc điểm: Khái niệm luận điểm, luận cứ, lập luận.
 - Sưu tầm các bài văn, đoạn văn nghị luận ngắn trên báo, tìm hiểu đặc điểm NL của vb đó
2.Bài sắp học: Đề văn nghị luận và việc lập ý cho bài văn nghị luận
- Soạn bài theo yêu cầu SGK
G. RKN, bổ sung: