Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 91: Cách làm bài văn lập luận chứng minh

NS: 18/2/09 
NG:21/2/09
 Tiết: 91
CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN CHỨNG MINH
A. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: Ôn tập kiến thức về tạo lập văn bản, về đặc điểm kiểu bài văn nghị luận chứng minh; bước đầu nắm được cách thức cụ thể trong qúa trình làm một bài văn chứng minh, những điều cần lưu ý và những lỗi cần tránh khi làm bài.
2. Kĩ năng: Tìm hiểu, Phân tích đề chứng minh, tìm ý, lập dàn ý và viết các phần, đoạn trong bài văn chứng minh.
B. CHUẨN BỊ:
GV: 
HS: Vở bài tập
C. PHƯƠNG PHÁP:
- Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề, phát vấn, quy nạp thực hành...
D. TIẾN TRÌNH GIỜ DẠY.
I. Ổn định tổ chức: KTSS: 7B......................................................
II. Kiểm tra bài cũ:
 ? Phân biệt phép lập luận chứng minh trong đời sống với lập luận CM trong văn nghị luận.
 ? Yêu cầu của lí lẽ, dẫn chứng trong lập luận chứng minh.
Yêu cầu nêu được:
Ghi nhớ: SGK_ T42
III. Giảng bài mới:
G: Người ta thường nói “có bột mới gột nên hồ” Muốn có hồ thì nhất định cần có bột. N hưng để thực sự “nên hồ” mà chỉ có bột thôi thì chưa đủ. Chúng ta còn rất cần phải biết “ gột hồ”. Mà ở đây chính là cách làm bài. vậy cách làm một bài văn lập luận CM ntn? Chúng ta cùng tìm hiểu bài học hôm nay.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
? X¸c ®Þnh yªu cÇu chung cña ®Ò ?
? Ph¹m vi chøng minh?
? Em hiÓu “chÝ” ë ®©y lµ ntn?
? “nªn” cã nghÜa ntn?
? Nh­ vËy c©u tôc ng÷ kh¼ng ®Þnh ®iÒu g×?
? C©u tôc ng÷ ®ã cã ®óng kh«ng? em sÏ chøng minh tinh ®óng ®¾n cña nã ntn?
? B­íc tiÕp theo sau khi t×m hiÓu ®Ò, t×m ý lµ g×?
? Mét bµi v¨n nghÞ luËn gåm mÊy phÇn? ®ã lµ nh÷ng phÇn nµo?
G: LËp dµn bµi thùc chÊt ®ã lµ cô thÓ ho¸ lËp luËn cña m×nh thµnh 3 phÇn cña mét bµi v¨n lµ MB, TB, KB.
? Dùa vµo gîi ý SGK, em h·y x©y dùng mét dµn bµi hoµn chØnh cho ®Ò bµi trªn.
? H ®äc c¸c ®o¹n má bµi SGK.
? Khi më bµi cã cÇn lËp luËn kh«ng?
? Ba c¸ch më bµi ®ã kh¸c nhau vÒ c¸ch lËp luËn ntn?
? C¸c c¸ch më bµi ®ã cã phï hîp víi yªu cÇu cña bµi kh«ng?
? Lµm thÕ nµo ®Ó sau khi MB, ®o¹n ®Çu tiªn cña TB liªn kÕt ®­îc víi MB.
? Lµm thÕ nµo ®Ó c¸c ®o¹n sau cña TB liªn kÕt ®­îc víi ®o¹n tr­íc ®ã?
? Nªn viÕt ®o¹n ph©n tÝch lÝ lÏ ntn? Nªn ph©n tÝch lÝ lÏ nµo tr­íc?Nªn nªu lÝ lÏ tr­íc råi ph©n tÝch sau hay ng­îc l¹i?
? Nªn viÕt ®o¹n nªu dÉn chøng ntn?
? KÕt bµi Êy ®· h« øng víi më bµi ch­a? 
? KÕt bµi cho thÊy luËn ®iÓm ®· ®­îc chøng minh ch­a?
? Sau khi viÕt c¸c em cÇn lµm g×?
? Nh­ vËy muèn lµm mét bµi v¨n lËp luËn chøng minh, ta cÇn thùc hiÖn mÊy b­íc? Cô thÓ c¸c b­íc ®ã ntn?
G: H­íng dÉn H luyÖn tËp
BT1: H·y CM tÝnh ®óng ®¾n cña c©u tôc ng÷: “Cã c«ng mµi s¾t, cã ngµy nªn kim”
? C©u tôc ng÷ khuyªn nhñ chóng ta ®iÒu g×?
H: ®äc ®Ò bµi SGK_T48
H: §Ò nªu ra mét t­ t­ëng thÓ hiÖn b»ng mét c©u tôc ng÷ vµ yªu cÇu CM t­ t­ëng ®ã là ®óng ®¾n.
H: trong cuéc sèng.
H: “ChÝ” cã nghÜa lµ hoµi b·o, lÝ t­ëng tèt ®Ñp, ý chÝ, nghÞ lùc, sù kiªn tr×.
H: kÕt qu¶, thµnh c«ng
H: cã thÓ dïng 2 c¸ch lËp luËn lµ nªu dÉn chøng x¸c thùc hoÆc nªu lÝ lÏ vµ ph©n tÝch lÝ lÏ.
H: LËp dµn ý
H: MB, TB, KB.
H: cã...............
H:..........Thùc hµnh viÕt phÇn më bµi.
H: Sö dông tõ ng÷ chuyÓn ®o¹n...
H: ®äc 3 c¸ch viÕt kÕt luËn SGK.
H:.............Thùc hµnh viÕt phÇn kÕt bµi.
H: ®äc l¹i ®Ó söa ch÷a nh÷ng sai sãt vÒ c©u, chÝnh t¶, c¸ch chuyÓn tiÕp...
H: ®äc to, râ môc ghi nhí SGK.
H lµm theo c¸c b­íc ®· lµm ë phÇn I.
I. C¸c b­íc lµm bµi v¨n lËp luËn chøng minh.
§Ò bµi: Nh©n d©n ta th­êng nãi “ cã chÝ th× nªn”. H·y chøng minh tÝnh ®óng ®¾n cña c©u tôc ng÷ ®ã.
1. T×m hiÓu ®Ò vµ t×m ý.
a. X¸c ®Þnh yªu cÇu chung cña ®Ò.
- KiÓu bµi: NghÞ luËn chøng minh
- LuËn ®iÓm: “Cã chÝ th× nªn”
- Ph¹m vi: Trong cuéc sèng.
b. T×m ý:
- Gi¶i thÝch c©u tôc ngữ
+ ChÝ:
+Nªn:
[ Ai cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn: ý chÝ, nghÞ lùc, sù kiªn tr×, cã hoµi b·o cã lÝ t­ëng tèt ®Ñp, ng­êi ®ã sÏ thµnh c«ng.
c. X¸c ®Þnh phÐp lËp luËn
- Nªu dÉn chøng x¸c thùc, chän läc, tiªu biÓu.
- Nªu lÝ lÏ, ph©n tÝch lÝ lÏ.
2. LËp dµn bµi:
- MB: Nªu luËn ®iÓm cÇn CM.
- TB: lÝ lÏ+ dÉn chøng ®Ó CM luËn ®iÓm.
- KB: kh¼ng ®Þnh luËn ®iÓm, nhÊn m¹nh t¸c dông vµ vËn dông vµo cuéc sèng.
3. ViÕt bµi:
- MB: VÝ dô
HS viÕt t¹i líp.
Trong cuéc sèng, ai còng cã hoµi b·o, cã ­íc m¬. nh­ng ®Ó ®¹t ®­îc ­íc m¬ ®ã, con ng­êi ph¶i cã sù kiªn tr×, cã ý chÝ vµ nghÞ lùc. Nãi vÒ vÊn ®Ò nµy cha «ng ta cã c©u “ Cã chÝ th× nªn”.
- TB
- KB
4. §äc l¹i vµ söa ch÷a.
* Ghi nhí (SGK)
II. LuyÖn tËp.
Bµi tËp1: h·y chøng minh tÝnh ®óng ®¾n cña c©u tôc ng÷: “ cã c«ng mµi s¾t, cã ngµy nªn kim”
IV. Củng cố:
G: Hệ thống lại nội dung bài học cần ghi nhớ.
? Muốn làm một bài văn lập luận CM, ta cần thực hiện những bước nào?
? Yêu cầu các phần trong dàn bài của bài văn lập luận CM.
V. Hướng dẫn về nhà:
- Học kĩ nội dung bài học, học thuộc ghi nhớ SGK.
- Làm đề văn phần luyện tập lập luận CM SGK_T51.
E. RÚT KINH NGHIỆM:
......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................